"To był trwający kilka minut armagedon". Zginęły harcerki Olga i Asia, kilkadziesiąt osób zostało rannych

Gwałtowne burze, a miejscami nawet trąby powietrzne, przeszły w nocy z 11 na 12 sierpnia 2017 roku. Zginęło sześć osób, w tym dwie nastolatki, które przebywały na obozie harcerskim w miejscowości Suszek. Około 50 osób doznało obrażeń.

Wichura zniszczyła liczne domy i dziesiątki tysięcy hektarów lasów. Żywioł spustoszył też teren Borów Tucholskich. Leśny krajobraz, który przyciągał turystów z Polski i zagranicy, po nawałnicy zmienił się nie do poznania.

Według Lasów Państwowych nawałnica, która przeszła przez Polskę, zniszczyła łącznie 44 tysiące hektarów lasu. W czasie nawałnicy najbardziej ucierpiały nadleśnictwa w Gnieźnie, Runowie, Rytlu, Lipuszu i Czersku. Objętość powalonych drzew to osiem milionów metrów sześciennych (wielkość rocznego pozyskiwania drewna we wszystkich lasach państwowych to około 38 milionów metrów sześciennych).

Straty wyniosły ponad miliard złotych.

W tym czasie na trzytygodniowym obozie w Suszku przebywało 130 harcerzy z łódzkiego okręgu ZHR. Opiekę nad nimi sprawowało, zgodnie z obowiązującymi przepisami, ośmiu wychowawców.

Harcerze mieli wrócić do Łodzi 16 sierpnia. W nocy z 11 na 12 sierpnia w wyniku gwałtownych burz i wiatrów, jakie przeszły nad Pomorzem, obóz został zniszczony i odcięty od świata przez tarasujące drogi drzewa

- W moim namiocie leżały trzy przygniecione dziewczyny przez drzewa - opowiadała wtedy jedna z uczestniczek obozu.

- Większość osób się modliła, niektórzy śpiewali, żeby nie myśleć o tym, że lecą na nas konary - mówił z kolei jeden z chłopców.

- Odgłos walących się drzew i tego, jak moi koledzy krzyczeli obok i uciekali, to jest praktycznie jeden obraz, który pamiętam - dodał drugi nastolatek.

Na pomoc pierwsi ruszyli okoliczni mieszkańcy. - Wspaniali ludzie przyszli do nas nam pomagać, nas ratować. Przedzierali się przez godzinę przez las, chociaż im w domach pozrywało dachy - mówiła później jedna z nastolatek.

To wtedy zginęły 13-letnia Asia i 14-letnia Olga – zostały przygniecione przez drzewo. Rannych zostało około 38 dzieci.

W związku ze śmiercią harcerek przed sądem w czerwcu tego roku stanęły trzy osoby - komendant obozu harcerskiego i jego zastępca oraz ówczesny dyrektor wydziału bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego w Starostwie Powiatowym w Chojnicach.

Mateusz I., który pełnił funkcję komendanta obozu harcerskiego, oraz jego zastępca Włodzimierz D. zostali oskarżeni o umyślne narażenie uczestników obozu na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i ciężkiego uszczerbku na zdrowiu oraz doprowadzenie do nieumyślnego spowodowania śmierci dwóch harcerek i nieumyślnego spowodowania różnego rodzaju obrażeń ciała u kolejnych kilkudziesięciu harcerzy.

Prokuratura zarzuciła im niewłaściwą organizację obozu harcerskiego, w tym niewłaściwie przeprowadzoną akcją ewakuacyjną podczas nawałnicy. Mieli oni nie wyznaczyć i nie oznaczyć przebiegu drogi ewakuacyjnej, nie wskazać stałego i bezpiecznego miejsca zbiórki podczas ewakuacji, nie przeprowadzić obowiązkowych próbnych alarmów ewakuacji obozu. Mieli również zaniechać podjęcia współpracy z powiatowym Centrum Zarządzania Kryzysowego, a także zignorować ostrzeżenia synoptyczne o zagrożeniu burzami z gradem i porywach wiatru do 115 km/h.

Dowodzący obozem nie przyznali się przed sądem do zarzucanych im czynów.

- To był wyjątkowo ciepły, duszny i parny dzień. Było czuć, że prawdopodobnie tego dnia wieczorem będzie burza. Sprawdziłem w internecie, że nadejdzie ona około 22-23, ale z prognozy nic nie wskazywało, że ta burza będzie silniejsza niż wszystkie poprzednie podczas obozu. Mieliśmy ich trzy lub cztery i nic złego się nie wydarzyło – tłumaczył w czerwcu przed sądem komendant Mateusz I.

Opisując przebieg nawałnicy ocenił, że był to trwający kilka minut armagedon.

- Wiatr był przeogromny, namioty zaczęły się podnosić, na nasz spadło drzewo. (…) nigdy w życiu nie spotkałem się z czymś tak ekstremalnym. Grzmoty i błyski piorunów, straszliwy wiatr i ściana deszczu z nieba. W świetle błyskawic i latarki widziałem łamiące się dookoła drzewa. Jedne łamały się jak zapałki w połowie, a drugie były wyrywane razem z korzeniami. Sytuacja była dramatyczna - relacjonował.

Dowodzący obozem przekonywali we wtorek, że nie otrzymali od służb żadnej informacji o nadchodzącej nawałnicy i zrobili wszystko, by w tych warunkach możliwie najlepiej zadbać o uczestników obozu.

- Jest mi bardzo przykro i żal, że do tego doszło. Bardzo współczuję rodzinie Olgi i Asi. Każdy chciałby cofnąć czas i żebyśmy dostali jakąkolwiek informację, że coś takiego nadejdzie. Wtedy albo ewakuowalibyśmy się do młodnika, albo wyszli do Lotynia. Ale niestety, nie miałem żadnej informacji, i nie czuję się w żaden sposób winny – przyznał w sądzie Mateusz I.

Z kolei emerytowany obecnie Andrzej N. został oskarżony o niedopełnienie obowiązków służbowych. Miał nie przekazać, w okresie bezpośrednio poprzedzającym załamanie pogodowe w powiecie chojnickim, alertu pogodowego o nadchodzącej nawałnicy na niższy szczebel zarządzania kryzysowego, mimo że alert został mu wcześniej przekazany z Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego w Gdańsku.

Andrzej N., przesłuchany w charakterze podejrzanego, przyznał się do popełnienia zarzucanego mu przestępstwa. Złożył wyjaśnienia zgodne z ustaleniami w śledztwie.

Andrzejowi N. grozi kara do trzech lat pozbawienia wolności, a Mateuszowi I. oraz Włodzimierzowi D. do pięciu lat więzienia.

Prokuratura umorzyła natomiast śledztwo przeciwko meteorologom podejrzanym o wydanie nieodpowiednich ostrzeżeń przed nawałnicą.

- Z uwagi na bardzo rzadkie występowanie na terenie kraju tak ekstremalnych zjawisk pogodowych synoptycy z IMGW nie posiadali odpowiedniego w tym zakresie doświadczenia oraz nie dysponowali odpowiednimi narzędziami badawczymi - tłumaczył wtedy decyzję Paweł Wnuk z Prokuratury Okręgowej w Słupsku.

Część terenu, przez które przeszły nawałnice nadal jest opustoszała. Lasy Państwowe wiosną 2019 roku rozpoczęły akcję sadzenia drzew w miejscach, przez które przeszła wichura.

Leśnicy zapowiadali, że do odtworzenia stanu lasów sprzed nawałnicy będą potrzebowali 243 milionów sadzonek, a cały proces potrwa lata.