Wiceprezydent USA w Polsce. "Nic o was bez was"

Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych spotka się w środę z prezydentem Lechem Kaczyńskim i premierem Donaldem Tuskiem. Rozmowy mają dotyczyć m.in. nowego amerykańskiego systemu obrony przeciwrakietowej. Rząd USA zaoferował Polsce lokalizację na naszym terytorium lądowej wersji antyrakiet SM-3, mających być kluczowym elementem nowego systemu obrony przeciw rakietom krótkiego i średniego zasięgu z Iranu.

Biden: nie ma umów z Rosją kosztem Europy Środkowej

- W Warszawie będę chciał potwierdzić łączące nasze kraje partnerstwo – powiedział wywiadzie dla "Rzeczpospolitej" Joe Biden. Wiceprezydent zapewnił, że Stany Zjednoczone nie zawierały i nie będą zawierać żadnych umów z Rosją kosztem naszego regionu. - Powiedzieliśmy jasno i wyraźnie, że nasze działania na rzecz poprawy stosunków z Rosją nie będą się odbywać kosztem Europy Środkowej. Przyświeca nam proste motto: nic o was bez was – oświadczył Biden.

Wiceprezydent podkreślił, że jest przekonany, że silny sojusz między Stanami Zjednoczonymi i Polską oraz pozostałymi sojusznikami w NATO nadal będzie się umacniał.

- Nasze zobowiązania odnośnie wspólnego bezpieczeństwa traktujemy z najwyższą powagą. Na mocy artykułu 5 atak na jeden z krajów członkowskich NATO jest tożsamy z atakiem na wszystkich członków. Co do naszego zdecydowania i zaangażowania nie powinno być żadnych wątpliwości - powiedział.

O Rosji zaś mówił: - Stany Zjednoczone dążą do poprawy stosunków z Rosją i współpracy w obszarach, w których nasze interesy są zbieżne: na przykład redukcja naszych arsenałów nuklearnych, bezpieczeństwo materiałów nuklearnych, stabilizacja w Afganistanie oraz niedopuszczenie do tego, by Iran wszedł w posiadanie broni atomowej. Jak wspomniałem wcześniej, wierzymy, że każda poprawa stosunków między USA i Rosją może się tylko przyczynić do poprawy bezpieczeństwa w Europie i przynieść korzyść naszym sojusznikom. Od czasu lipcowego szczytu, podczas którego prezydent Obama i prezydent Miedwiediew opowiedzieli się za "zresetowaniem" stosunków między USA i Rosją, poczyniliśmy postęp w szeregu spraw, w których USA i Rosja mają wspólne interesy polityczne.

I dodał: - Wysoce sobie cenimy współpracę z naszymi sojusznikami w zakresie obrony antyrakietowej, zwłaszcza współpracę z Polską i Czechami, i mamy nadzieję na dalsze współdziałanie w zakresie przyszłych planów.

Sprawa wiz już nie taka jasna

Przy okazji wizyty Bidena znów padły pytania o to, kiedy Polacy mogliby liczyć na zniesienie wiz. - Polska nie została jeszcze, niestety, objęta programem bezwizowym, ponieważ nie spełnia wszystkich wymogów prawnych nałożonych przez Kongres USA. Każdy kraj musi spełniać określone kryteria – jednym z nich jest na przykład zmniejszenie procentu odmów. Choć w chwili obecnej Polska nie spełnia jeszcze warunków uczestnictwa w programie, mamy nadzieję, że stanie się tak w przyszłości. Wspólnie z Polską będziemy nadal pracować nad osiągnięciem tego celu - powiedział wiceprezydent USA.

I podkreślił: - Polska jest naszym kluczowym sprzymierzeńcem oraz przyjacielem. Chętnie widzimy u siebie gości z Polski – liczba Polaków odwiedzających USA jest każdego roku niezmiennie wysoka. Amerykanie polskiego pochodzenia tworzą od dawna jedną z podstawowych części naszej narodowej społeczności. W moim rodzinnym stanie, Delaware, jestem zresztą ich dłużnikiem – w 1972, kiedy miałem 29 lat i po raz pierwszy startowałem do Senatu USA, prowadząc bardzo wyrównany pojedynek o fotel senatora, pomogli mi przechylić szalę zwycięstwa na moją stronę. Nigdy o tym nie zapomnę.

Sikorski nie spodziewa się przełomowych wydarzeń

Szef MSZ Radosław Sikorski powiedział we wtorek wieczorem dziennikarzom, że podczas wizyty wiceprezydenta USA w Polsce spodziewa się uszczegółowienia amerykańskiej propozycji. - Spodziewamy się uszczegółowienia oferty i w świetle tego będziemy reagować, ale proszę się nie spodziewać jakichś dramatycznych, czy przełomowych wydarzeń, bo przypominam, że Polska ma być elementem tego systemu w trzeciej fazie, czyli około roku 2018, więc jeszcze sporo czasu jest na dogranie szczegółów - podkreślił Sikorski.

Prezydent pyta: kiedy?

Prezydent Lech Kaczyński zapowiedział zaś, że chce rozmawiać z wiceprezydentem USA o tym, kiedy nowy system ochrony przeciwrakietowej zostanie zrealizowany. - Propozycje mogą być nawet bardzo atrakcyjne, ale w życiu, w polityce, w naszym świecie, jest ten wymiar, który nazywa się czas, idzie o to "kiedy". Sama konstrukcja nie jest zła, natomiast powstaje pytanie, kiedy to ma być zrealizowane. I to będzie pewnie podstawowy przedmiot mojej rozmowy z panem prezydentem Bidenem, skądinąd z jego wizyty w Polsce się cieszę - zaznaczył prezydent we wtorkowym wywiadzie dla TVP.

Nowy system antyrakietowy

We wrześniu prezydent USA Barack Obama ogłosił decyzję o rezygnacji z dotychczasowych planów zbudowania stałych elementów tarczy antyrakietowej w Europie Środkowowschodniej - radaru wczesnego wykrywania w Czechach i silosów dla 10 pocisków przechwytujących GBI (Ground Based Interceptor) w Polsce. Obama poinformował też o pomyśle nowego systemu antyrakietowego.

Na początku października Amerykanie przekazali stronie polskiej pisemną propozycję dotyczącą uczestnictwa naszego kraju w nowym amerykańskim systemie obronnym. Podsekretarz stanu USA ds. kontroli zbrojeń i bezpieczeństwa międzynarodowego Ellen Tauscher poinformowała wówczas, że rząd USA zaoferował Polsce umieszczenie na jej terytorium rakiet SM-3 1B. Rakiety SM-3 1B to planowana lądowa wersja rakiet SM-3 (Standard Missile - 3), które są rozmieszczone na morzu, na okrętach z systemem Aegis. SM-3 1B będą rozmieszczone na lądzie około roku 2015. Będą chronić Europę przed rakietami balistycznymi krótkiego i średniego zasięgu.

Polska odegra centralną rolę?

Doradca wiceprezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego Tony Blinken zapewnił w poniedziałek, że Polska może odegrać centralną rolę w nowym systemie obrony rakietowej w Europie i powinna być usatysfakcjonowana ofertą USA w tym zakresie.

Według szefa polskiego MSZ obok tematu tarczy antyrakietowej Biden ma rozmawiać o wzmocnieniu relacji polsko-amerykańskich, szczególnie w dziedzinie obronności. Rzecznik MSZ Piotr Paszkowski powiedział we wtorek, że Polska i Stany Zjednoczone są "coraz bliżej porozumienia" ws. SOFA-Supplement (Status of Forces Agreement), czyli umowy dotyczącej statusu wojsk amerykańskich w Polsce.

Źródło: PAP, "Rzeczpospolita", TVN24