Cykl imprez "Wrzesień 1939 - kres Niepodległej" zorganizowały Dom Spotkań z Historią i Ośrodek KARTA. Na skwerze stanął namiot, w którym rozgrywać się będą wydarzenia ściśle związane z rocznicą niemieckiej agresji na Polskę. Wstęp na wszystkie imprezy jest wolny.

Tu także będzie można odwiedzić m.in. stanowisko "Pogotowia Archiwalnego" Ośrodka KARTA i zdeponować u nich swoje zbiory czy zgłosić istnienie zagrożonej XX-wiecznej dokumentacji.

Akcja "Pogotowie Archiwalne" - której patronem medialnym jest portal tvn24.pl - ma ratować zagrożone materiały i zbiory pochodzące z okresu od początku XX wieku do 1989 roku. Mogą to być fotografie, listy, dokumenty urzędowe, kroniki, pamiętniki, spisane wspomnienia, wycinki prasowe, stare plakaty i ulotki, gazetki ścienne, a nawet zeszyty szkolne.

"Pogotowie Archiwalne" zachęca do przekazywania materiałów archiwalnych

Zamiast więc wyrzucać stare zdjęcia nieznanych krewnych albo zeszyt szkolny sprzed lat, lepiej przynieść go do namiotu przy ul. Karowej. To może być cenne świadectwo współczesnej historii - apelują pracownicy "Pogotowia".

Wszystkie przyniesione rzeczy zostaną zarchiwizowane i skatalogowane. A za zgodą właścicieli - udostępnione do wglądu wszystkim zainteresowanym. Ci, którzy nie chcą się rozstawać ze swoimi archiwami, a uważają, że znajdują się w posiadaniu rzeczy godnych uwagi, mogą podzielić się z Ośrodkiem Karta swoimi zbiorami w inny sposób - zdjęcia i dokumenty zostaną zdigitalizowane i zwrócone właścicielom.

Szczegółowy program imprezy (15-28 września):

15 września, sobota, "Ostatnie lato wolności", cz. 1

12.00–13.30 - Wrzesień 1939 – kres Niepodległej spotkanie z historykiem i reżyserem Zbigniewem Wawrem oraz pokaz materiałów filmowych z Warszawy lat 30. i początku okupacji.

13.30–16.30 - Pokaz przedwojennych filmów archiwalnych z Warszawy i Kresów Wschodnich oraz polskich, czeskich i niemieckich kronik ukazujących sytuację w Europie Środkowo-Wschodniej tuż przed wybuchem i na początku II wojny światowej.

17.00–18.30 - Ostatnie lato Kresów – spotkanie z Tomaszem K. Kozłowskim, pokaz ikonografii kresowej

W cyklu „Opowieści z Kresów” Tomasz Kuba Kozłowski przedstawi Kresy Wschodnie RP tuż przed wybuchem II wojny: panoramę Kresów w 1939 roku, kresowe garnizony i Korpus Ochrony Pogranicza, migawki i wspomnienia z ostatniego lata na ziemiach wschodnich i początków tamtego września. Spotkanie ilustrowane będzie unikalną ikonografią z archiwum autora. Chętni będą mogli wziąć udział w miniaukcji kilku oryginalnych pamiątek.

19.00–20.30, "Włóczęgi" (1939, 91 min.), reż. Michał Waszyński – film fabularny; Jeden z ostatnich filmów fabularnych zrealizowanych w roku 1939, który wszedł na ekrany polskich kin przed wybuchem II wojny. Historia o Kopciuszku w scenerii przedwojennego Lwowa. Dwaj włóczędzy, Szczepcio i Tońcio, przypadkiem wchodzą w rolę opiekunów osieroconej dziewczyny.

16 września, niedziela, "Ostatnie lato wolności", cz. 2

11.30-13.00 - "Ta ostatnia niedziela…" - spotkanie z Jerzym S. Majewskim, pokaz fotografii z przedwojennej Warszawy. Varsavianista opowie o Warszawie u schyłku lat 30., która w tym czasie stała się europejską metropolią. Atmosferę miasta tworzyły kawiarnie i kabarety: warszawiacy, mimo zaogniającej się sytuacji politycznej, korzystali z uroków życia.

13.30–16.30 - "Z perspektywy wroga" - niemieckie i sowieckie materiały filmowe z agresji na Polskę we wrześniu 1939 (Filmy z oryginalnym komentarzem, napisy po polsku).

17.00–18.30 - "17 września – utrata nadziei" – premierowy pokaz programu TVN Discovery Historia oraz spotkanie z prof. Wojciechem Majerskim o konsekwencjach sowieckiej agresji na Polskę

17–21 września, poniedziałek–piątek

10.00–15.00 - "Kres Niepodległej" – spotkania edukacyjne dla młodzieży

Warsztaty dla młodzieży szkół ponadpodstawowych związane z wrześniem 1939 i jego konsekwencjami. Zaproszenie po uprzednim zgłoszeniu grupy w Dziale Edukacji DSH (edukacja@dsh.waw.pl, tel. 022 826 51 95).

15.00–18.00 - Projekcje filmowe; Przedwojenne filmy archiwalne z Warszawy i Kresów Wschodnich, filmy dokumentalne z września 1939, Z perspektywy wroga - niemieckie i sowieckie materiały filmowe z agresji na Polskę we wrześniu 1939.

22 września, sobota, "Okupacja niemiecka"

12.00–13.30 - "Jak widzieli nas Niemcy" – spotkanie z prof. Eugeniuszem Cezarym Królem i prezentacja niemieckich zdjęć z okupowanej stolicy. Historyk prof. Eugeniusz C. Król opowie o obrazie Polski i Polaków w propagandzie niemieckiej i życiu codziennym w okupowanej Warszawie, ilustrując swoją prezentację materiałami propagandowymi i zdjęciami wykonanymi przez żołnierzy niemieckich.

14.00–17.00 - Pokaz niemieckich kronik z Generalnej Guberni oraz filmów dokumentalnych, m.in. "Wina Ikara", cz. I w reż. Marka Drążewskiego.

17.30–19.00 - "Stajnia na Salwatorze" (1967, 78 min.), reż. Paweł Komorowski – film fabularny; Michał otrzymuje rozkaz wykonania wyroku na swoim przyjacielu, który załamał się w czasie śledztwa prowadzonego przez gestapo, następuje fala aresztowań. Film, według scenariusza Jana Józefa Szczepańskiego, pokazuje dramatyczne losy i wybory młodych działaczy Podziemia. Sugestywny obraz okupacyjnej rzeczywistości.

23 września, niedziela - "Okupacja sowiecka"

12.00–13.30 - "Planeta Kołyma" – spotkanie z Waldemarem Pomaskim, więźniem łagrów Kołymy, i historykiem dr. Małgorzatą Giżejewską inspirowane programem telewizyjnym "Kołyma" (TVN Discovery Historia) – poprowadzi Alicja Wancerz-Gluza

14.00–16.30 - Pokazy filmów dokumentalnych, m.in. Las katyński (1990, 53 min.) w reż. Marcela Łozińskiego

17.00–18.30 - "Wejście do Lwowa" - spotkanie z Andriejem Pawłyszynem, historykiem ukraińskim oraz pokaz archiwalnych materiałów propagandowych. Opowieść o sowietyzacji i depolonizacji Lwowa oraz dyskusja z udziałem polskich historyków o sowieckiej propagandzie i metodach działania przedwojennego komunisty na Kresach Wschodnich.

19.00–20.40 - "Wszystko, co najważniejsze" (1992, 98 min.), reż. Robert Gliński – film fabularny; Ekranizacja autobiograficznej opowieści Oli Watowej, żony słynnego polskiego poety, futurysty. Film zaczyna się przed II wojną światową i opowiada o późniejszych dramatycznych losach rodziny Watów: zesłaniu w głąb Rosji, powrocie do ojczyzny po zakończeniu wojny i emigracji do Francji.

24–27 września, poniedziałek–czwartek

10.00–15.00 - "Kres Niepodległej" – spotkania edukacyjne dla młodzieży

15.00–17.00 - Pokaz kronik niemieckich z Generalnej Guberni oraz filmów dokumentalnych dotyczących okupacji niemieckiej i sowieckiej.

25 września, wtorek

17.00–18.30 - "W rocznicę krwawego poniedziałku. Naloty na Warszawę we wrześniu 1939" – spotkanie z historykiem prof. Tomaszem Szarotą oraz pokaz archiwalnych kronik Juliena Bryana. Spotkanie z prof. Tomaszem Szarotą w rocznicę największych bombardowań Warszawy, które były bezpośrednią przyczyną podjęcia decyzji o kapitulacji stolicy.

27 września, czwartek

17.00–18.30 - Studium utraty niepodległości poświęcone książce "Zamojszczyzna 1918-59" Zygmunta Klukowskiego; Niezwykłe świadectwo Zygmunta Klukowskiego, historyka, regionalisty i lekarza ze Szczebrzeszyna, to studium polskiej niepodległości i przede wszystkim – jej upadku po 1939 roku. Klukowski w swoim dzienniku utrwalał dzień po dniu historię regionu – Zamojszczyzny – który jak w soczewce pokazuje dzieje całego kraju. Redaktorzy z „Tygodnika Powszechnego” oraz Ośrodka KARTA (wydawcy książki), odwołując się do zdjęć archiwalnych, przedstawią fenomen tego wyjątkowego świadectwa.

28 września, piątek

12.00 - "Pogotowie Archiwalne" - konferencja prasowa Ośrodka KARTA; W spotkaniu podsumowującym działalność "Pogotowia Archiwalnego" – mającego na celu ratowanie XX-wiecznych dokumentów życia społecznego – uczestniczyć będą inicjatorzy przedsięwzięcia oraz sponsorzy – PZU S.A. i DaimlerChrysler.

13.00–17.00 - Pokazy filmów dokumentalnych dotyczących obrony i upadku Warszawy w rocznicę kapitulacji stolicy 28 września 1939 roku.

Źródło: tvn24