Naukowcy pracują nad szczepionkami przeciwko HIV i malarii

Szczepionki przeciw HIV - po 40 latach od identyfikacji wirusa, mimo bardzo intensywnych prac - na razie nie ma. Pojawiło się jednak światełko nadziei - nowe badania oparte na technologii mRNA. To ta sama metoda, która zadebiutowała w szczepieniach na COVID-19.

OGLĄDAJ NA ŻYWO W TVN24 GO

- Pandemia COVID-19 spowodowała po pierwsze wymuszenie prac, wykorzystanie dotychczasowych osiągnięć – mówi wirusolog Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Tomasz Dzieciątkowski. Zdaniem profesora kolejna bardzo istotna rzecz to „odkręcenie kurka z finansowaniem”. - Im więcej mamy pieniędzy, tym łatwiej się pracuje – ocenia.

Oparta na nowej technologii szczepionka przeciw HIV jest owocem współpracy firmy Moderna z naukowcami amerykańskich uniwersytetów, Międzynarodową Inicjatywą Szczepień przeciwko AIDS oraz Fundacją Billa i Melindy Gatesów.

W pierwszych testach weźmie udział 56 zdrowych osób w wieku od 18 do 50 lat. Zostaną podzieleni na cztery grupy, na których będą sprawdzane dwie wersje potencjalnej szczepionki. W pierwszym etapie badań klinicznych sprawdzane będzie bezpieczeństwo i odpowiedź ze strony układu immunologicznego.

- HIV jest wirusem wyjątkowo zmiennym w związku z tym jego molekuły powierzchniowe w przeciwieństwie do Sars-CoV-2 ulegają co pewien czas rearanżacji – zwraca uwagę prof. Dzieciątkowski. - I tutaj akurat trzeba będzie podjąć wyzwanie, żeby dopracować, znaleźć cel uchwytu dla szczepionki, który by nie podlegał aż takiej zmienności – wyjaśnia.

Dopracowanie skutecznej szczepionki będzie trudne także ze względu na to, że HIV szybko integruje swój genom z ludzkimi komórkami – powodując w ten sposób nieodwracalną infekcję.

Drugim wyzwaniem, którego z zastosowaniem technologii mRNA podjęli się naukowcy, jest szczepionka na malarię - chorobę, która według danych UNICEFU co dwie minuty zabija dziecko poniżej 5 roku życia.

- W 2019 roku mieliśmy ponad 229 milionów przypadków malarii na całym świecie. Zmarło 400 tysięcy osób, z czego większość to były dzieci – podkreśla Monika Kacprzak z UNICEF Polska. - Szacujemy, że malarią zagrożona jest nawet połowa ludzkości, natomiast większość z tych osób mieszka w krajach Afryki subsaharyjskiej – dodaje.

Nad szczepionką przeciw malarii pracuje niemiecka firma BioNTech, która we współpracy z koncernem Pfizer stworzyła jedną z dwóch szczepionek mRNA przeciwko COVID-19. Tym razem BioNTech posiada fundusze, by działać sam. Badania kliniczne nad preparatem mają się rozpocząć w przyszłym roku.

 - Technologia mRNA i używania mRNA jako narzędzia dowożącego informację o antygenach, o białkach, jest znana od dawna i od wielu lat były prowadzone nad nią – przyznaje kierownik Katedry Zakładu Mikrobiologii i Wirusologii prof. Tomasz Wąsik. - Teraz „dzięki koronawirusowi” wprowadzono ją do zastosowania w klinice. To jest przyszłość wakcynologii – uważa. Kolejnym celem naukowców jest szczepionka przeciwko wszystkim mutacjom grypy.

Maria Mikołajewska