Duda: Grupa Wyszehradzka czynnikiem katalizującym współpracę regionalną w całej Europie Środkowej

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE

Prezydent Andrzej Duda podczas pierwszej sesji plenarnej szczytu podkreślił, że w tym roku przypada 30-lecie współpracy wyszehradzkiej. - Jeśli popatrzymy na te ostatnie trzy dekady, które minęły od upadku komunizmu, upadku zapoczątkowanego przez polską "Solidarność", zobaczymy, że są one wypełnione nie tylko wielkim sukcesem gospodarczo-politycznym, ale także skokowym awansem społeczno-cywilizacyjnym. Możemy śmiało stwierdzić, że nieczęsto na świecie obserwuje się tak ogromną przemianę dokonującą się w tak krótkim czasie – mówił Duda.

Według prezydenta, państwa i narody wchodzące w skład Grupy Wyszehradzkiej "w sensie historycznym, politycznym, gospodarczym i społecznym przeszły fundamentalną, generacyjną zmianę", "stanowiły i stanowią wspólny krąg kulturowo-ideowy i wspólny krąg pamięci m.in. dramatycznych wydarzeń XX wieku i zła dwóch totalitaryzmów".

- Dlatego zainicjowana w 1991 roku współpraca dążyła do stworzenia platformy dialogu politycznego, której naczelnym celem była koordynacja działań naszych państw na rzecz członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim i Unii Europejskiej. Cel ten osiągnęliśmy, włączając się w proces zjednoczenia Europy i świata zachodniego – powiedział Duda.

Podkreślił, że Grupa Wyszehradzka udowodniła również swą przydatność w szerszym kontekście – europejskim i transatlantyckim, "jest bowiem istotnym, o ile nie najistotniejszym, czynnikiem katalizującym współpracę regionalną w całej Europie Środkowej, ale także wnoszącym znaczący wkład we współpracę i procesy dotyczące polityki unijnej i NATO-wskiej".

Duda mówił, iż państwa w ramach formatu V4 wielokrotnie pokazały, że potrafią współpracować, "z korzyścią dla promocji naszych państw i całego regionu". Zaznaczył, że Grupa Wyszehradzka konsekwentnie wyraża swoje poparcie dla idei europejskiej jedności i solidarności, opowiada się za Europą równych państw i wolnych narodów. Zdaniem Dudy, współpraca wyszehradzka może również stanowić "atrakcyjny model zarówno dla państw Partnerstwa Wschodniego, jak i Bałkanów Zachodnich".

- W tym kontekście cieszy, że od kilku lat Grupa systematycznie wzmacnia swoje wsparcie i współpracę z oboma regionami, również za pośrednictwem Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego – dodał.

Przywódcy Grupy Wyszehradzkiej omówili "ofertę współpracy gospodarczej dla narodu białoruskiego"

Prezydent zauważył również, że wyszehradzkie współdziałanie ma swoje wymierne przełożenie na inne płaszczyzny regionalnej współpracy m.in. w ramach Bukaresztańskiej Dziewiątki, na którą składają się państwa NATO znajdujące się na jego wschodniej flance. - Format ten stworzyliśmy w odpowiedzi na agresywną politykę Rosji, wobec której nie mogliśmy pozostać pasywni, podkreślając jednocześnie nasze przywiązanie do bliskiej i silnej współpracy transatlantyckiej – powiedział Duda.

Jak mówił, tym bardziej cieszy fakt, że ta aktywność zaowocowała podczas Szczytu NATO w Warszawie w 2016 roku zwiększeniem obecności wojsk na jego wschodniej granicy. - W tym kontekście pozytywnie przyjmujemy deklaracje administracji prezydenta Stanów Zjednoczonych Joe Bidena dotyczące dalszego wzmacniania więzi transatlantyckich i ożywienia relacji w ramach NATO. Bliska, strategiczna współpraca z USA odgrywa bowiem kluczową rolę dla bezpieczeństwa Europy – podkreślił prezydent.

- Drugim łączącym nas dzisiaj formatem regionalnym jest Inicjatywa Trójmorza, zainicjowana w 2015 roku. Jej głównym założeniem jest poprawa stanu infrastruktury transportowej, energetycznej i nowych technologii w naszym regionie, na osi Północ-Południe, a przez to pobudzenie rozwoju w naszych państwach i poprawę spójności Unii Europejskiej – powiedział. Duda wyraził zadowolenie z faktu, że "w tym formacie udało nam się stworzyć realne instrumenty wdrażające naszą politykę".

Wymienił w tym kontekście m.in. Fundusz Inwestycyjny Trójmorza, do którego - jak zaznaczył - przystąpiło już 9 z 12 państw Inicjatywy. - Współpraca rozkwita, organizujemy kolejne szczyty Trójmorza, a pierwsze priorytetowe projekty infrastrukturalno-energetyczne zostały już wybrane. Pozwoli to na większe zaangażowanie inwestorów z sektora prywatnego. Odnotowujemy również fakt, że Inicjatywa Trójmorza postrzegana jest przez wielu partnerów z Azji, Stanów Zjednoczonych i Europy jako inwestycyjnie perspektywiczna i stabilna – podkreślił Duda.

- Naszym niewątpliwym sukcesem jest to, że stworzone przez nas formaty i narzędzia cieszą się poparciem zarówno instytucji unijnych – Komisji Europejskiej – ale także partnerów strategicznych – Stanów Zjednoczonych i Niemiec. Pokazuje to, że jeśli działamy razem w oparciu o solidarność regionalną i wspólnotę celów, potrafimy w sposób znaczący wpływać na europejski i transatlantycki konsensus – powiedział Duda.

Po południu prezydenci debatowali w ramach drugiej sesji plenarnej poświęconej kwestii odbudowy gospodarczej po pandemii COVID-19. Prezydent Duda przywołał prognozy Banu Światowego dotyczące rozwoju Europy Środkowowschodniej. Jak zaznaczył Andrzej Duda, Bank Światowy w opublikowanym w styczniu 2021 roku studium Global Economic Prospects przewiduje w bieżącym roku średnie tempo wzrostu gospodarek państw Europy Środkowej na poziomie 3,6 procent.

- Biorąc pod uwagę okoliczności, jest to wynik niezwykły. Znajduje on jednak pokrycie w konkretnych politykach i instrumentach wypracowanych zarówno na poziomie Unii Europejskiej, jak i przez rządy oraz banki centralne państw naszego regionu - powiedział polski przywódca.

Według polskiego lidera "po zakończeniu pandemii, w skali globalnej, gospodarki środkowoeuropejskie będą najszybciej odrabiającymi straty". Jak powiedział, "to ważny sygnał dla inwestorów i dobra wiadomość dla naszych obywateli".

Prezydent Duda podkreślił, że "w centrum myślenia o rozwoju gospodarczym zawsze powinien być człowiek". - Nie wolno nam – politykom, ale też przedsiębiorcom, zapomnieć o inwestowaniu w kapitał ludzki. Dlatego cieszy mnie, że moja ojczyzna stała się europejskim liderem w wydatkowaniu na cele socjalne - powiedział.

Andrzej Duda wezwał do debaty o tym, jakie wnioski na przyszłość można wyciągnąć z obecnego kryzysu oraz w jaki sposób przemodelować aktualny ład, by maksymalnie zdyskontować efekty wysiłku, podejmowanego na rzecz pokonania pandemii oraz jej negatywnych skutków społecznych i gospodarczych. - Zależy nam przecież nie tylko na odtworzeniu sytuacji sprzed wybuchu pandemii, ale na wytworzeniu nowej jakości kontaktów międzyludzkich, biznesowych i instytucjonalnych, aby jeszcze bardziej wzmocnić więzi łączące nasze państwa, samorządy i społeczeństwa - podkreślił.

Wskazał na wspólne cele regionu, którymi są według polskiego prezydenta: "silna gospodarczo Grupa Wyszehradzka w silnej Europie; jak najszybszy powrót do normalności dla przedsiębiorców po okresie pandemii; intensyfikacja kontaktów handlowych w regionie; orientacja na rozwój technologii cyfrowej w biznesie".

Prezydent zwrócił uwagę, że za kilka dni w Krakowie spotkają się szefowie rządów państw V4, by wspólnie z przedstawicielami instytucji UE uczcić 30-lecie Grupy oraz rozmawiać o najważniejszych elementach bieżącej agendy UE – współpracy w zakresie walki z COVID-19, kwestii klimatycznych, migracji czy stosunków z państwami Partnerstwa Wschodniego i Rosją.

- W tych i wielu innych kwestiach mamy wiele wspólnego, mamy potencjał budowy koalicji wspólnych interesów, tak by głos Europy Środkowej mógł coraz mocniej rezonować w dyskusjach na forum UE – mówił prezydent. Chodzi o spotkanie 17 lutego. W Krakowie premier Mateusz Morawiecki spotka się z szefami rządów państw V4.

Duda wskazywał również, że - z uwagi na pandemię i jej społeczno-gospodarcze reperkusje - "jest to w równym stopniu czas niepewności i braku stabilizacji, ale także okres szans i nadziei".

- Kiedy skończy się pandemia – a skończy się z pewnością – staniemy przed zadaniem cywilizacyjno-gospodarczej odbudowy naszych państw, naszego regionu i w końcu naszego świata. Powinniśmy zrobić wszystko, aby był to świat oparty o sprawiedliwe zasady współistnienia wolnych, niepodległych państw i równych narodów. Świat dbający o przestrzeganie zasad zrównoważonego rozwoju; oraz gwarantujący wszystkim bezpieczną i zdrową przyszłość – powiedział prezydent.

Grupa Wyszehradzka jest nieformalną regionalną formą współpracy Polski, Czech, Słowacji i Węgier. Za datę jej powstania przyjmuje się 15 lutego 1991 roku, kiedy to ówcześni prezydenci Polski Lech Wałęsa i Czechosłowacji Vaclav Havel oraz premier Węgier Jozsef Antall podpisali w węgierskim mieście Wyszehrad wspólną deklarację określającą cele i warunki wzajemnej współpracy.

Od 2004 roku wszystkie kraje V4 są członkami Unii Europejskiej, a Grupa Wyszehradzka stanowi forum wymiany doświadczeń oraz wypracowywania wspólnych stanowisk w sprawach dotyczących regionu i UE. Polska od 1 lipca 2020 roku sprawuje prezydencję w Grupie.