"Wyborcza": PiS zmienił prawo, by wycofać z sądu akt oskarżenia wobec Obajtka

Daniel Obajtek, obecny prezes Orlenu, jako 19-latek, w 1995 roku został zatrudniony przez swoich wujów w firmie Elektroplast. Najpierw pracował przy obsłudze maszyn, później awansował na kierownika. Po tym jak odszedł z firmy, w 2006 roku wybuchła afera. Prokuratura zarzuciła Obajtkowi, że wraz z innymi osobami naraził spółkę na stratę 1,4 miliona złotych. Sam Obajtek miał na tym zarobić 700 tysięcy złotych.

"Wyborcza" opisała w poniedziałek działania prokuratury w tej sprawie.

Akt oskarżenia wobec Obajtka trafił do sądu jeszcze w 2013 roku, kiedy Prokuratorem Generalnym był Andrzej Seremet. "Dotyczył działalności Macieja C., pseudonim 'Prezes', i jego gangu. (...) Śledczy oskarżyli ówczesnego wójta Pcimia o współdziałanie ze zorganizowaną grupą przestępczą, przyjęcie od jej szefa łapówki i oszustwo" - podaje "GW'. Bronili go wtedy politycy PiS z Jarosławem Kaczyńskim na czele - przypomina gazeta.

W sprawie Macieja C. i Daniela Obajtka - jak pisze "Wyborcza" - "zaczęły się dziać cuda", a proces nie mógł ruszyć, bo "zawsze brakowało jednego z oskarżonych". Sytuacja zmieniła się po tym, jak PiS wygrało wybory w 2015 roku.

W kwietniu 2016 roku, czyli "nieco ponad miesiąc po przejęciu prokuratury przez Zbigniewa Ziobrę" - czytamy w dzienniku - postępowanie dotyczące Obajtka odebrano Prokuraturze Okręgowej w Ostrowie Wielkopolskim i przekazano prokuratorom z Piotrkowa Trybunalskiego.

Ci śledczy we wrześniu 2016 roku złożyli wniosek o wycofanie aktu oskarżenia z sądu i przekazanie z powrotem do prokuratury. Twierdzili - napisała "GW" - że "konieczne jest uzupełnienie materiału dowodowego między innymi w zakresie ustalenia obowiązków i uprawnień Obajtka w trakcie zatrudnienia w Elektroplaście i zasad obiegu dokumentów w tej firmie".

Sprawa gangu Macieja C. wróciła do sądu w czerwcu 2017 roku, ale "już bez wątków związanych z Obajtkiem" - czytamy w dzienniku.

Śledztwo w sprawie Obajtka trafiło na wyższy szczebel - do małopolskiego wydziału zamiejscowego Prokuratury Krajowej - i zostało umorzone w czerwcu 2017 roku. Obajtek był już wtedy prezesem państwowej spółki Energa.

"Wyborcza" prześledziła losy przepisu, który pozwolił prokuraturze na wycofanie sprawy Obajtka z sądu.

Chodzi o "specprzepis", czyli artykuł 5. ustęp 1. ustawy z 10 czerwca 2016 roku o zmianie Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw. Znalazł się on w projekcie, który był inicjatywą posłów PiS.

Jak podaje "GW", przepis ten głosił, że w sprawach, w których przed 5 sierpnia 2016 roku skierowano do sądu akt oskarżenia i "ujawniły się istotne okoliczności, konieczność poszukiwania dowodów lub zachodzi konieczność przeprowadzenia innych czynności mających na celu wyjaśnienie okoliczności sprawy", sąd na wniosek prokuratora przekazuje sprawę w celu uzupełnienia śledztwa lub dochodzenia. A sąd - czytamy - "musi to zrobić, choć na przekazanie sprawy przysługiwało wtedy zażalenie".

Przepis ten już w czasie prac sejmowych wzbudził wątpliwości. Krytykowała go między innymi ówczesna Krajowa Rada Sądownictwa, Sąd Najwyższy czy Krajowa Rada Radców Prawnych.

"Mimo zastrzeżeń specprzepis wszedł w życie 5 sierpnia 2016 roku, a miesiąc później, czyli 5 września na jego podstawie prokurator wycofał sprawę Obajtka z sądu" - podaje "Wyborcza". 

Niedługo później - 30 listopada 2016 roku - uchwalono modyfikację "specprzepisu", która likwidowała możliwość złożenia zażalenia na wycofanie aktu oskarżenia z sądu. Zmiana ta dotyczyła też decyzji wydanych przed jej wejściem w życie.

Sędziowie, z którymi rozmawiała "Wyborcza", tłumaczą, że w sprawie Obajtka "zażalenie na cofnięcie sprawy mógł wnieść między innymi każdy z ośmiu pozostałych oskarżonych, a także oskarżyciele posiłkowi, których było dwóch". Informator dziennika twierdzi, że w związku z taką obawą "zlikwidowano z mocą wsteczną możliwość wniesienia zażalenia".

"Wyborcza" o "specprzepis" i motywy jego wprowadzenia zapytała resort sprawiedliwości. Ministerstwo odpowiedziało, że nowelizacja "miała charakter systemowy i nie była związana z żadną konkretną sprawą".

"GW" chciała się też dowiedzieć, w ilu sprawach skorzystano z tego przepisu. Zarówno Ministerstwo Sprawiedliwości, jak i Prokuratura Krajowa odpowiedziały, że nie gromadzą takich danych.

"Gazeta Wyborcza" opublikowała serię artykułów dotyczących "taśm Obajtka". Z ujawnionych nagrań wynika - napisała "GW" - że obecny prezes PKN Orlen Daniel Obajtek, gdy był jeszcze wójtem Pcimia, "z tylnego siedzenia kierował spółką TT Plast", a przepisy zabraniają łączenia posady wójta z działalnością w biznesie.

Obajtek w oświadczeniu wydanym w sobotę przekonywał, że nigdy, będąc wójtem, nie pracował "ani dla tej, ani dla żadnej innej firmy" i nie złamał prawa.