Co z pieniędzmi wydanymi na respiratory? Premier i rzecznik resortu zdrowia odpowiadają

W kwietniu 2020 roku Ministerstwo Zdrowia, kierowane wówczas przez Łukasza Szumowskiego, podpisało umowę na dostawę respiratorów z firmą E&K, reprezentowaną przez byłego handlarza bronią. Rząd krótko po zawarciu umowy na 200 milionów złotych wypłacił 154 miliony złotych zaliczki - czyli ponad trzy czwarte z 200 milionów złotych, które miała dostać lubelska firma. E&K nie wywiązała się ze zobowiązań. Z 1241 zamówionych respiratorów dostarczono jedynie dwieście - z opóźnieniem, a w dodatku niekompletnych, bez gwarancji, serwisu i części zamiennych.

W ubiegłym roku prokuratura umorzyła śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień przez Szumowskiego i ówczesnego wiceministra zdrowia Janusza Cieszyńskiego w sprawie zakupu respiratorów.

CZYTAJ WIĘCEJ: 200 milionów złotych za respiratory. Handlarz bronią z Polski i dostawcy, którzy o nim nie słyszeli

Na czwartkowej konferencji prasowej premier Mateusz Morawiecki zapytany o możliwy finał sprawy zakupu respiratorów wskazał, że dwa lata temu, kiedy zaczynała się pandemia COVID-19, brakowało respiratorów, masek i innego sprzętu do walki z epidemią. - Wówczas minister zdrowia podjął odważną decyzję, aby wszędzie na świecie i natychmiast szukać tych respiratorów, żeby ratowały życie - oznajmił.

- Czy ktokolwiek, kto ma wyobraźnię i potrafi sięgnąć pamięcią w przeszłość, jak wyglądał tamten czas, jest w stanie powiedzieć, że popełnił błąd? Ja nie jestem w stanie tego powiedzieć. Wręcz przeciwnie. Powiem raz jeszcze: dziękuję ówczesnemu kierownictwu Ministerstwa Zdrowia za odważne decyzje, które uratowały tysiące istnień ludzkich, bo te respiratory udało się ściągnąć i one uratowały tysiące istnień ludzkich - oświadczył Morawiecki.

Jak mówił, "to, że do dzisiaj ministrowie są szarpani w związku z tamtymi decyzjami, że jeden dostawców nie ze wszystkiego się jeszcze wywiązał, myślę, że ogromna większość Polaków zdaje sobie sprawę z tego, jak wygląda taka rzeczywistość". - Lwia część zasobów, które zostały skierowane do zakupu respiratorów od tego konkretnego dostawcy, wróciła do Skarbu Państwa. Pozostała część też myślę, że wróci - powiedział Morawiecki. - Więc ja mam tylko dla ministrów zdrowia jedno słowo: bardzo dziękuję. Dziękuję za waszą odwagę i za waszą wspaniałą obywatelską postawę - dodał premier.

Posłowie Koalicji Obywatelskiej, którzy prowadzą w tej sprawie kontrolę poselską, twierdzą, że z 1241 respiratorów, które miały do Polski trafić, odzyskano nieco ponad 400, które - ich zdaniem - są bezwartościowe. Powoływali się tutaj na opinie biegłych. Pytali, co z respiratorami, co z pieniędzmi i co z odpowiedzialnością urzędników. Dziś rzecznik resortu zdrowia Wojciech Andrusiewicz odniósł się do tych zarzutów. Twierdził, że przejęto już w tej chwili więcej respiratorów i przekonywał, że nie są one bez wartości.

- To nie jest tak, że 418 respiratorów, które zostały już przejęte, są w posiadaniu Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych i rozdysponowywane do szpitali, to są jedyne (odzyskane - red.). Mamy kolejne blisko 50 respiratorów zajętych dzięki działaniom naszych prawników i komornika, więc to będzie kolejny kapitał, który pozyskamy w ramach zadłużenia posiadanego przez naszego kontrahenta - mówił w czwartek rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz.

Jak dodał, "większość środków, bo w granicach 65 procent, już odzyskaliśmy". - Zajęte jest kolejnych blisko 50 respiratorów, które obecnie są wyceniane i na pewno będzie ogłoszona licytacja. Jeżeli ta licytacja się nie powiedzie, nikt nie wystartuje, one również trafią do Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych - zapowiedział. Dodał, że "podejmowane są kolejne działania związane zarówno z majątkiem firmy, jak i samej osoby naszego kontrahenta".

Poseł KO Dariusz Joński stwierdził, że człowiek. który oszukał rząd na miliony złotych, "mógł przez osiem miesięcy hasać, nie oddawać pieniędzy, nie oddawać respiratorów, zwodzić, oszukiwać dwóch ministrów". - Ktoś mu pozwolił po prostu uciec z tego kraju - powiedział. Dodał, że natychmiast powinien zostać wydany za nim europejski list gończy. - Nie powinien czuć się bezkarny - przekonywał.

W połowie czerwca 2020 roku Joński i jego partyjny kolega Michał Szczerba złożyli w prokuraturze zawiadomienie o możliwości narażenia Skarbu Państwa na straty przez ówczesnego ministra zdrowia Łukasza Szumowskiego w związku z zakupem respiratorów od firmy E&K. Był to efekt kontroli poselskiej w MZ, którą podjęli po ujawnieniu kontrowersji związanych z zakupem sprzętu medycznego przez resort w trakcie pandemii. Posłowie przekonywali, że na koncie resortu brakowało 70 mln zł z przedpłaty, która powinna być zwrócona od czterech miesięcy.

We wtorkowym wywiadzie dla "Rzeczpospolitej" prokurator krajowy Dariusz Barski powiedział, że sprawa zakupu respiratorów od handlarza bronią "właśnie jest rozliczana". "Prokurator sporządził postanowienie o przedstawieniu zarzutów Andrzejowi I. Do samej czynności ich ogłoszenia jednak nie doszło, ponieważ podejrzany ukrywa się przed organami ścigania. Dlatego prokurator wystąpił do sądu o zgodę na tymczasowe aresztowanie Andrzeja I. Sąd ten wniosek uwzględnił, co umożliwiło prokuraturze wystawienie listu gończego za podejrzanym" - wyjaśnił.

Według niego, "Prokuratura Regionalna w Lublinie zamierza przedstawić I. zarzut przestępstwa z Kodeksu karnego skarbowego". "Dotyczy on wadliwego wystawienia faktur VAT w łącznej kwocie ponad 148 mln zł dokumentujących sprzedaż respiratorów poprzez przyjęcie 0 proc. stawki podatku VAT zamiast stawki 8 proc. dla wyrobów medycznych, nierzetelnego prowadzenia ksiąg spółki i nieujęcia w nich transakcji handlowych w łącznej kwocie prawie 100 mln zł. Ponadto, zarzut dotyczy przedłożenia w urzędzie skarbowym nierzetelnych deklaracji podatkowych zaniżających podatek VAT" - przekazał prokurator krajowy.