28 maja to dzień walki z nowotworami krwi. Dorośli najczęściej chorują na przewlekłą białaczkę limfocytową, ale nowotwory te nie oszczędzają też dzieci. W tej grupie dominuje ostra białaczka limfoblastyczna.
Każdego roku na świecie ponad 900 tysięcy osób zapada na jeden z nowotworów krwi. Najczęstsze to białaczki i chłoniaki. Nowotwory krwi to grupa chorób rozwijających się w szpiku i/lub w układzie limfatycznym. Według portalu onkologicznego Zwrotnik Raka czterech na pięciu Polaków słyszało o nowotworach krwi. Zwrócono uwagę, że choć to liczna grupa, to tylko część z nich posiada podstawową wiedzę na ten temat. Specjaliści przekonują, że co 40 minut w Polsce ktoś dowiaduje się, że ma nowotwór tego typu.
Nowotwory tego typu powstają poprzez defekty, które powstrzymują proces dojrzewania, różnicowania i naturalnej śmierci komórek krwi. Prowadzi to do powstawania niedojrzałych lub nieprawidłowych komórek, które wchodzą do krwiobiegu i niekontrolowanie się mnożą. Nieprawidłowe komórki nazywane są komórkami nowotworowymi. Zalewają one układ krwionośny i wypierają zdrowe komórki. Wstrzymują w ten sposób zdolność krwi między innymi do transportu tlenu czy obrony organizmu przed zakażeniami.
Lekarze zwracają uwagę, że nowotwory krwi we wczesnym etapie przebiegu choroby mogą w ogóle nie dawać objawów, dlatego stawiają na profilaktykę i zalecają trzy podstawowe badania: morfologię krwi, OB oraz badanie ogólne moczu. Eksperci medyczni zauważają, że prosta morfologia może w tym przypadku uratować życie.
Symbolem Światowego Dnia Walki z Nowotworami Krwi, obchodzonego 28 maja, jest czerwony znak "&". Dzień ten dedykowany jest wszystkim, którzy walczą z nowotworami krwi, ale także tym, którzy pomagają pacjentom w walce z chorobą oraz rozpowszechniają informacje na temat profilaktyki. Ta jest o tyle ważna, że wczesne wykrycie choroby daje szanse na wygraną.
Białaczka
Najbardziej rozpoznawalna ze wszystkich nowotworów krwi jest białaczka - choroba atakująca zazwyczaj białe krwinki, nazywana często rakiem krwi. Jej nazwa wywodzi się od białawego koloru próbki krwi chorego na ostrą białaczkę.
To trzynasty najczęściej diagnozowany nowotwór na świecie. Taką diagnozę co roku słyszy ponad 187 tysięcy kobiet oraz ponad 249 tysięcy mężczyzn.
Choroba ta jest najczęstszym nowotworem rozpoznawanym u osób od okresu noworodkowego do 29 lat. U dzieci najczęstszym rodzajem białaczki jest ostra białaczka limfoblastyczna. To nowotwór krwi, który niemal całkowicie pozbawia chorego odporności.
Najczęstsze objawy mogące wskazywać na białaczkę to zmęczenie, stan gorączkowy, nawracające infekcje, duszności, bóle kości i stawów oraz trudne do zahamowania krwawienia.
Przyczyną zmian może być kilka współdziałających ze sobą czynników, w tym retrowirusy, predyspozycje genetyczne lub czynniki zewnętrzne, takie jak środki chemiczne, zanieczyszczenie środowiska czy zakażenia.
Do tego, że cierpi na białaczkę, przyznał się w 2019 roku trener piłkarskiej drużyny Sevilli Joaquin Caparros. Zrobił to po wygranym meczu i w świetle kamer. - Wszyscy wiedzą, że mam Sevillę we krwi, ale pojawił się problem z moimi białymi i czerwonymi krwinkami. Mam przewlekłą białaczkę - powiedział wtedy. Podkreślał, że nie zamierza rezygnować z pracy.
Chłoniak
Częstą grupą chorób nowotworowych są wywodzące się z układu chłonnego (limfatycznego) chłoniaki.
Choroba jest trudna w diagnostyce między innymi ze względu na niespecyficzność objawów. Najczęstszym objawem klinicznym jest bezbolesne powiększenie węzłów chłonnych. Inne objawy to między innymi krwawienia (na przykład z przewodu pokarmowego, błon śluzowych lub nosa), żółtaczka, świąd skóry czy bóle brzucha. Część chorych może także obserwować u siebie gorączkę, utratę masy ciała i nocne poty.
Przyczyn zachorowania może być co najmniej klika. To zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Według danych fundacji DKMS większą zachorowalność na chłoniaki obserwuje się u pracowników przemysłu chemicznego (zwłaszcza gumowego i petrochemicznego), rolników, a także osób narażonych na kontakt między innymi z pestycydami, benzenem, azbestem lub promieniowaniem jonizującym.
Podwyższone ryzyko zachorowania występuje także u osób w przeszłości poddawanych chemioterapii bądź chemioradioterapii.
W ubiegłym roku amerykański aktor i zdobywca Oscara 71-letni Jeff Bridges wyznał, że choruje na chłoniaka. Wskazywał wtedy na dobre rokowania i wsparcie profesjonalnego zespołu lekarzy.
Stowarzyszenie Pomocy Chorym na Nowotwory Krwi utworzyło telefon wsparcia psychologicznego dla chorych i ich bliskich. Porad pod numerem 727 008 605 można porozmawiać z psychologiem.
Dawcy
Dla wielu chorych na nowotwór krwi szansą na przeżycie jest przeszczep szpiku lub komórek macierzystych od dawcy. Komórki macierzyste są w stanie odnawiać i różnicować się w komórki o określonej funkcji, zastępując te, które obumierają. Jedynie 25 procent chorych znajduje dawcę w rodzinie, pozostałym może pomóc dawca niespokrewniony.
W Polsce gromadzeniem dawców szpiku i komórek macierzystych zajmuje się powstała w 2009 roku fundacja DKMS. Zarejestrowanych jest tam ponad 10,6 miliona potencjalnych dawców, z czego ponad 91 tysięcy stało się dawcami faktycznymi.
Prawdopodobieństwo znalezienia pasującego dawcy dla chorego na nowotwór krwi jest bardzo niskie. Im więcej potencjalnych dawców, tym większa jest szansa.
Potencjalnym dawcą szpiku może zostać każdy chętny do pomocy, który jest ogólnie zdrową osobą pomiędzy 18. a 55. rokiem życia o wskaźniku masy ciała nie wyższym niż 40 BMI.
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Andrzej Grygiel/PAP