"Bezsprzecznie jedna z najważniejszych postaci w historii polskiego kina". Platynowe Lwy dla Agnieszki Holland

- Agnieszka Holland to bezsprzecznie jedna z najważniejszych postaci w historii polskiego kina, a zarazem osoba, która rozsadza swoją osobowością artystyczną jego ramy - mówi Paweł Pawlikowski, przewodniczący Rady Programowej Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych.

Twórca "Idy" podkreśla, że Stowarzyszenie Filmowców Polskich oraz Rada Programowa Festiwalu jednogłośnie rekomendowały w tym roku Agnieszkę Holland do tej nagrody.

- Jest prawdziwą obywatelką świata i jedną z najbardziej cenionych twórczyń współczesnego kina artystycznego. Od wielu lat poza działalnością artystyczną jest także aktywna społecznie, od niedawna przewodniczy Europejskiej Akademii Filmowej, będąc tym samym jedną z najlepszych ambasadorek kraju i polskiej sztuki za granicą. Wręczanie Platynowych Lwów takiej osobie to wielki dzień dla Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni - dodaje Pawlikowski.

Reżyserka odbierze statuetkę Platynowych Lwów 25 września podczas finałowej gali 46. FPFF w Gdyni.

Agnieszka Holland urodziła się 28 listopada 1948 roku w Warszawie. Jest absolwentką czeskiego FAMU, czyli Wydziału Filmowego i Telewizyjnego Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze. Po powrocie do Polski związała się z powstałym w 1972 roku Zespołem Filmowym "X", którego kierownikiem artystycznym był Andrzej Wajda.

Jej pierwszym pełnometrażowym filmem byli "Aktorzy prowincjonalni" (1978). Obraz otrzymał wiele nagród, m.in. Międzynarodowej Federacji Krytyków FIPRESCI na Festiwalu w Cannes. Wkrótce Holland napisała scenariusz do filmu Wajdy "Bez znieczulenia" (1978), uhonorowanego Złotymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. To był początek długiej współpracy z Andrzejem Wajdą.

Trzy lata później reżyserka otrzymała swoje pierwsze Złote Lwy za film "Gorączka" (1980). Nakręcony po nim dramat "Kobieta samotna" (1981), ze świetnymi kreacjami Marii Chwalibóg i Bogusława Lindy, aż sześć lat czekał na premierę, wstrzymywany przez komunistyczną władzę. Dopiero w 1988 roku, na festiwalu w Gdyni otrzymał Nagrodę Specjalną Jury.

Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce w 1981 roku zastało Agnieszkę Holland za granicą. Podjęła decyzję o pozostaniu na emigracji. Żyjąc i pracując okresowo we Francji i Republice Federalnej Niemiec, współpracowała z Andrzejem Wajdą m.in. nad scenariuszami do dwóch znakomitych obrazów: "Dantona" (1982) i "Korczaka" (1990). Wcześniej, w 1985 r. zrealizowała dla niemieckiego kina "Gorzkie żniwa", który doczekały się nominacji do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. W 1988 r. nakręciła w oparciu o historię życia księdza Jerzego Popiełuszki obraz "Zabić księdza" (1988), w amerykańsko-francuskiej koprodukcji.

Gdy runął mur berliński, reżyserka rozpoczynała właśnie pracę nad obrazem "Europa, Europa" (1990 ). Inspiracją dla tego filmu były prawdziwe losy Solomona Perela, Żyda uciekającego przed Zagładą do niemieckiej armii. Obraz nagrodzono Złotym Globem dla najlepszego filmu obcojęzycznego oraz kolejną nominacją do Oscara, tym razem w kategorii: scenariusz adaptowany.

Pierwszym w pełni francuskim filmem Agnieszki Holland, nakręconym na podstawie własnego scenariusza, był "Olivier, Olivier" (1991) – wnikliwe studium rodziny z prowincji, w której w niewyjaśniony sposób ginie jedno z dzieci. Wkrótce nakręciła swój pierwszy film w Stanach Zjednoczonych - adaptację klasycznej powieści dla młodzieży Frances Hodgson Burnett "Tajemniczy ogród" (1993). Wśród kolejnych amerykańskich produkcji znalazły się: "Całkowite zaćmienie" (1995) opowiadające o związku poetów Artura Rimbauda i Paula Verlaine'a, "Plac Waszyngtona" (1997), adaptacja powieści Henry'ego Jamesa, a następnie "Trzeci cud" (1999) na podstawie powieści Richarda Vetere'a. Dwa kolejne tytuły to były duże, międzynarodowe koprodukcje z gwiazdorska obsadą - mowa o filmach "Julia wraca do domu" (2001) i "Kopia mistrza" (2006).

Do tematu Holocaustu Agnieszka Holland powróciła dramatem wojennym "W ciemności" (2011), adaptacją książki Krystyny Chiger "Dziewczynka w zielonym sweterku". Ta produkcja przyniosła reżyserce drugie w karierze Złote Lwy na Festiwalu w Gdyni, a także kolejną, trzecią już nominację do Oscara - dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

W 2017 roku premierę na Berlinale miał film Agnieszki Holland "Pokot", adaptacja powieści Olgi Tokarczuk "Prowadź swój pług przez kości umarłych". Film otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia w Berlinie, a w Gdyni nagrodę za najlepszą reżyserię.

44. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, przed dwoma laty, przyniósł Agnieszce Holland trzecią statuetkę Złotych Lwów dla najlepszego polskiego filmu. Reżyserka otrzymała ją za "Obywatela Jonesa" (2019), pełną odniesień do naszych obecnych realiów, opowieść o walijskim dziennikarzu, który jako pierwszy opisał wielki głód na Ukrainie. W 2020 roku nakręciła kolejny film, będący efektem jej pracy w Czechach, pt. "Szarlatan", zainspirowany biografią Jana Mikolaszka, czeskiego zielarza i uzdrowiciela, nękanego przez komunistyczny system. Obraz obsypano w Czechach nagrodami, zgłaszając go także jako kandydata tego kraju do Oscara.

Agnieszka Holland nie stroni też od realizacji seriali. W Polsce w 2007 roku Agnieszka Holland nakręciła serial telewizyjny z gatunku political-fiction "Ekipa". Kolejna, zrealizowana wspólnie z córką Kasią Adamik, była koprodukcja polsko-czesko-słowacka "Janosik. Prawdziwa historia" (2009). Warto wymienić także zrealizowany dla HBO "Gorejący krzew" (2013), opowiadający historię Jana Polaka, czeskiego studenta, który dokonał samospalenia w proteście przeciw inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.

W 2018 roku premierę miał pierwszy polski serial nakręcony dla platformy Netflix, "1983", nad którym Holland pracowała wspólnie z córką Kasią Adamik, Olgą Chajdas i Agnieszką Smoczyńską. Wyreżyserowała także kilka odcinków kultowych amerykańskich seriali: "Prawo ulicy", "The Killing" oraz "House of Cards".

W grudniu 2020 roku Agnieszka Holland została wybrana prezydentem Europejskiej Akademii Filmowej (EFA), przejmując tę funkcję od niemieckiego filmowca Wima Wendersa. Wcześniej od 2014 roku stała na czele Rady EFA. 

Reżyserka od początku swojej kariery udziela się publicznie. Jest uważną obserwatorką współczesności i zaangażowaną komentatorką naszego życia społeczno-politycznego.

Wśród laureatów Platynowych Lwów są m.in. Andrzej Wajda, Jerzy Antczak, Sylwester Chęciński, Tadeusz Chmielewski, Tadeusz Konwicki, Janusz Majewski, Roman Polański, Witold Sobociński, Jerzy Wójcik, Jerzy Gruza, Jerzy Skolimowski czy Krzysztof Zannussi.