Księżna Laurencja dla tvn24.pl: stwarzamy ludziom możliwość przekraczania granic

Europejska Nagroda Kultury Księżniczki Margriet przyznawana jest od 10 lat przez Europejską Fundację Kultury, której obecną przewodniczącą jest księżna Laurencja, żona młodszego brata króla Wilhelma Aleksandra - księcia Konstantyna.

- Europa jest również projektem kulturowym, w tym sensie, że jednoczy ludzi. Chodzi też o to, że poprzez kulturę można zjednać bardzo różnych ludzi - mówi w rozmowie z tvn24.pl księżna Laurencja o idei towarzyszącej nagrodzie.

Księżna podkreśla, że Europa łączy ludzi nie tylko na poziomie gospodarczym czy przez transakcje międzynarodowe. - Kultura na poziomie europejskim potrafi pokonać różnice pomiędzy poszczególnymi krajami - dodaje.

Tegorocznej edycji nagrody towarzyszyło motto "Odważni obywatele".

- Myślę, że po 10 latach szukaliśmy wspólnego motywu, który połączyłby wszystkich laureatów tej nagrody. Wszyscy są odważni. Jak powiedziałam w trakcie przemówienia, ich odwaga przybiera różne formy, różne kształty. Laureaci tej nagrody wykorzystują kulturę w różny sposób, przez te dziesięć lat można było to dobrze zauważyć. Wszyscy są bardzo odważni. Mają odwagę, żeby wyjść poza swoją bańkę i łączą ludzi, robią coś dobrego dla społeczeństwa. Są odważni, ponieważ ciężko pracują poza światłem reflektorów dla zjednoczenia Europejczyków - podkreśla księżna.

Europejska Fundacja Kultury (ECF) została założona w Genewie w 1954 roku przez szwajcarskiego filozofa Denisa de Rougementa. Pierwszym przewodniczącym fundacji był Robert Schuman. Jednym z celów, jaki przyświeca ECF jest dbanie o lepszą przyszłość Europy. - Przede wszystkim łączymy ludzi. W przeszłości jednym z programów wprowadzonych przez Europejską Fundację Kultury był program Erasmus. Chcieliśmy mieć pewność, że studenci różnych krajów, będą mieli możliwość podróżowania i kształcenia się za granicą. Wiemy, jakie to jest ważne. W taki sposób też tworzymy Europę. Stwarzamy ludziom możliwość przekraczania granic - mówi o fundacji księżna Laurencja.

Laureatami tegorocznej, jubileuszowej nagrody są: Ośrodek "Pogranicze - sztuk, kultur, narodów" z Sejn oraz kolektyw badawczy Forensic Architecture z Wielkiej Brytanii. "Pogranicze" jest pierwszym polskim laureatem tego prestiżowego wyróżnienia.

Tegoroczni laureaci docenieni zostali za działania, których celem jest oddanie głosu osobom bądź grupom wykluczonym z oficjalnych narracji politycznych, demograficznych czy ekonomicznych, a także przywrócenie słyszalności tym, których historie zostały zagłuszone przez procesy globalizacyjne i produkcyjne. Obie organizacje używają sztuki jako narzędzia demaskowania niesprawiedliwości społecznej, przepracowywania przeszłych narracji i krytycznej pracy nad pamięcią historyczną w celu budowania wspólnej przyszłości. W opinii międzynarodowego jury zarówno prace "Pogranicza", jak i Forensic Architecture udowadniają, że w dzisiejszej Europie warto tworzyć śmiałe i dalekosiężne projekty kulturalne oparte na wartościach humanistycznych i empatii.

"Pogranicze" to zarówno założona w 1990 roku, pozarządowa Fundacja Pogranicze, jak i powstały w 1991 roku i mający swoją siedzibę w Sejnach, w województwie podlaskim, Ośrodek "Pogranicze – sztuk, kultur, narodów". Organizacja działa na wielu płaszczyznach: artystycznej, badawczej, dokumentalnej i edukacyjnej.

"Pogranicze" swoimi działaniami przywraca bogatą spuściznę regionu, kształtowaną przez różne kultury, grupy etniczne i wyznaniowe. Organizowane są wystawy, spektakle, koncerty, które wskrzeszają dziedzictwo pogranicza.

Fundacja utrzymuje również znaną na całym świecie orkiestrę klezmerską, która czerpie z tradycji muzycznej zamieszkujących Europę Środkowo-Wschodnią Żydów aszkenazyjskich. Organizuje również warsztaty oraz sympozja na temat dialogu międzykulturowego dla teoretyków i praktyków kultury z całego świata.

Forensic Architecture - drugi z tegorocznych laureatów - to multidyscyplinarny kolektyw badawczy z siedzibą w Goldsmiths College na Uniwersytecie Londyńskim. Ta międzynarodowa grupa architektów, artystów, filmowców, naukowców z różnych dziedzin, prawników i aktywistów. Przy użyciu środków artystycznych i nowych metod technologicznych wspólnie prowadzą dogłębne analizy, studia przypadku czy wręcz dochodzenia kryminalne w sprawie różnych zbrodni, miejsc katastrof humanitarnych czy działań wojennych, zajmuje się śledzeniem sposobu, w jaki konflikt organizuje i przekształca rzeczywistość.

Ich balansujące na styku architektury, dziennikarstwa, prawa, polityki i sztuki prace przekształcają teoretyczne rozpoznania badawcze w politycznie stosowaną praktykę. Ich dociekania często stają się materiałem dowodowym w prowadzonych śledztwach.

Podczas zeszłorocznych Documenta w Kassel grupa Forensic Architecture zaprezentowała pracę "77sqm_9:26min" – rekonstrukcję popełnionego w 2006 roku, w Kassel morderstwa niemieckiego obywatela pochodzenia tureckiego, Halita Yozgata. Było to już dziesiąte zabójstwo dokonane przez neonazistowską grupę terrorystyczną Narodowosocjalistyczne Podziemie, organizacja infiltrowana była więc przez niemieckie służby specjalne.

Jeden z agentów tych służb obecny był w momencie zastrzelenia Halita Yozgata na miejscu zbrodni. Jednak, jak później zeznał, nie usłyszał wystrzału, nie poczuł prochu ani nie zauważył ciała. Sąd uznał jego wersję zdarzenia za wiarygodną. Praca "77sqm_9:26min" jest precyzyjną rekonstrukcją okoliczności tamtej zbrodni, dowodzącą, że niemiecki agent kłamał - podkreśla Forensic Architecure. Uroczyste wręczenie Europejskiej Nagrody Kultury Księżniczki Margriet odbyło się 16 maja w teatrze Stadsschouwburg w Amsterdamie.

Autor: Tomasz-Marcin Wrona//kg / Źródło: tvn24.pl