- O konkursie Global Teacher Prize usłyszałem po raz pierwszy dziesięć lat temu, gdy stawiałem pierwsze kroki w mojej karierze zawodowej. Od razu pomyślałem: "To jest moje marzenie – znaleźć się w tym gronie!". Nie znałem wtedy daty jego realizacji, ale teraz już ją znamy: 2025 rok! Global Teacher Prize to coś więcej niż konkurs – to nauczycielski Nobel - mówi w rozmowie z tvn24.pl Marek Grzywna.

Wymagające kryteria

Co roku fundacja Varkey Foundation wybiera spośród tysięcy zgłoszeń z całego świata 50 najbardziej inspirujących, innowacyjnych i zaangażowanych nauczycieli, którzy mają realny wpływ na edukację – nie tylko lokalnie, ale też globalnie. W tym roku Marek Grzywna miał zaszczyt być jedynym reprezentantem Polski w tej finałowej pięćdziesiątce.

Co więcej, to pierwsze takie wyróżnienie dla naszego kraju od 2019 roku, kiedy w gronie finalistów znalazł się Przemysław Staroń. W całej historii konkursu, który odbywa się od 2015 roku, zaledwie pięciu polskich nauczycieli zostało uhonorowanych miejscem w TOP 50.

- To pokazuje, jak trudno się tam dostać – i jak wielką wagę ma to wyróżnienie. Dla mnie to nie tylko osobisty sukces. To dowód, że polska edukacja – mimo trudności – potrafi być innowacyjna, odważna i pełna pasji. I że nauczyciel z małej miejscowości może znaleźć się w gronie najbardziej wpływowych edukatorów świata - dodaje Marek Grzywna.

Jak wyjaśnia, proces selekcji był bardzo złożony. Poza przygotowaniem szczegółowego dossier, dokumentującego efekty jego pracy, innowacyjne projekty, zaangażowanie społeczne i wpływ na rozwój edukacji, przeszedł również rozmowę kwalifikacyjną z przedstawicielami komisji międzynarodowej.

- Już wtedy wiedziałem, że jestem na tak zwanej shortliście – w wąskim gronie kandydatów do TOP50 – ale nadal towarzyszyło mi poczucie niepewności. Konkurencja była ogromna. Tym większa była radość, gdy dowiedziałem się, że jestem w TOP50! - podkreśla Marek Grzywna.

Nauczyciel z powołania

W swojej pracy łączy na co dzień świat edukacji z biznesem i nowymi technologiami. Od lat współpracuje z firmami z różnych branż, szkoli nauczycieli, dyrektorów, pracuje z młodzieżą i dorosłymi. Wierzy, że szkoła powinna być przestrzenią, która przygotowuje do życia, a nie tylko do egzaminów.

- Edukacja nie może być oderwana od rzeczywistości – musi być autentyczna, dynamiczna, reagująca na wyzwania współczesności. Chcę pokazać, że nauczyciel może być blisko ucznia, mówić jego językiem, być mentorem i partnerem w odkrywaniu świata. Nauczyciel nie musi być autorytetem z katedry, ale kimś, kto potrafi inspirować, słuchać i wspierać. Dążę do tego, żeby szkoła nie była kolejną "enklawą instytucjonalną", w której uczniowie czują się obco, lecz przyjaznym, bezpiecznym środowiskiem – miejscem, w którym chcą być, rozwijać się i odkrywać swoje pasje - zaznacza Marek Grzywna.

- Edukacja to dla mnie nie zawód, a misja – wierzę, że nauczyciel może być przewodnikiem, który otwiera drzwi do świata pełnego możliwości, niezależnie od tego, skąd ktoś pochodzi. Przede wszystkim chcę być prawdziwy. Nie zakładam maski nauczyciela, który gra rolę kogoś, kim nie jest. Uczniowie bardzo szybko wyczuwają autentyczność – dlatego stawiam na szczerość, relacje i wzajemny szacunek.

Jakie metody na co dzień stosuje w swojej pracy z uczniami?

- Chodzi o to, by przygotować uczniów do rozwiązywania problemów życia codziennego. Uczniowie poszukują rozwiązań, korzystają z materiałów od nauczyciela oraz internetu. Nie dostają gotowego rozwiązania czy wiedzy teoretycznej. Nauczyciel staje się przewodnikiem, mentorem ucznia i wspiera go w przypadku napotkanych trudności - wyjaśnia Marek Grzywna.

"Możemy popełniać błędy i uczyć się z nich"

Uczniowie chwalą sobie współpracę z pedagogiem. Wskazują przede wszystkim na luźną atmosferę i odpowiednie podejście, co sprawia, że chce im się uczyć.

- Z panem Markiem nie ma stresu – jest luźna, fajna atmosfera. Możemy popełniać błędy i uczyć się z nich, a nie bać się ocen - mówi jeden z uczniów.

- Pan Marek traktuje nas po partnersku. Nie czujemy presji, tylko motywację – i to sprawia, że naprawdę chce się uczyć - dodaje jedna z uczennic.

- To nauczyciel, który daje przestrzeń do działania. Uczymy się przez doświadczenie, a nie tylko z podręcznika - wtóruje jej jeden z kolegów.

Wyzwania nauczycieli w Polsce

Szkoła to dla niego przestrzeń budowania relacji, motywacji i odwagi, a nie tylko instytucja przekazywania informacji. Sam dąży do tego, by jego uczniowie czuli, że mogą być sobą, że ich głos się liczy, i że razem mogą zmieniać świat – nawet małymi krokami.

- Zawód nauczyciela to z pewnością jeden z najtrudniejszych i najbardziej odpowiedzialnych zawodów, ale też – jeśli wykonuje się go z pasją – może być jednym z najbardziej satysfakcjonujących. Jeśli ktoś trafił do szkoły przypadkiem albo potraktował tę pracę jako plan B, to rzeczywiście może być ciężko. Tego zawodu nie da się wykonywać bez zaangażowania i serca. Trzeba go po prostu kochać – ze wszystkimi jego wyzwaniami. Niestety, w Polsce etos zawodu nauczyciela jest obecnie niski. Widzimy, jak wielu świetnych pedagogów odchodzi z pracy, a młodych nauczycieli jest jak na lekarstwo. To sygnał, że system potrzebuje realnych zmian i wsparcia - zauważa Marek Grzywna.

Dodaje, że nauczyciele zmagają się dziś z nadmiarem biurokracji, ciągłymi zmianami przepisów, a także – co często się przemilcza – niewystarczającą współpracą między szkołą a rodzicami. - Edukacja powinna być wspólnym wysiłkiem, a nie przeciąganiem liny - mówi Marek Grzywna.

- Wierzę, że szkoła może być miejscem rozwoju nie tylko dla uczniów, ale też dla nauczycieli. I że warto mówić głośno o tym, co trudne – ale z odwagą i gotowością do szukania rozwiązań. Tylko wtedy możemy wspólnie zmieniać edukację na lepsze - kończy nauczyciel z Torunia.