Podczas prac konserwacyjnych w kościele w Osieku (Małopolska) odsłonięto oryginalną kolorystykę ołtarza. Okazało się, że miał on barwę porfiru, niezwykle rzadkiego kamienia stosowanego w sztuce antycznej. Dzięki temu - jak tłumaczą eksperci - XVIII-wieczny ołtarz miał sprawiać wrażenie w całości wykonanego z drogocennego i trudnego w obróbce surowca.
Niezwykłego odkrycia dokonano w kościele św. Andrzeja Apostoła w Osieku w województwie małopolskim. Podczas prac konserwacyjnych odsłonięto oryginalną kolorystykę ołtarza. Okazało się, że rokokowe retabulum (dekoracyjna nastawa ołtarzowa) miało oryginalnie barwę porfiru, niezwykle rzadkiego kamienia stosowanego w sztuce antycznej. O sprawie poinformowała w komunikacie diecezja bielsko-żywiecka.
Skąd kolor porfiru na osieckim ołtarzu?
Zdaniem dyrektora diecezjalnego muzeum w Bielsku-Białej, ks. dr. Szymona Tracza, "odkrycie oryginalnej kolorystyki osieckiego ołtarza to pewnego rodzaju ewenement". Dyrektor wyjaśnił, że nazwą porfir, od greckiego słowa "purpura", określa się magmowe skały wulkaniczne lub żyłowe o strukturze porfirowej (czyli takiej, w której wyraźnie odróżniają się dwa składniki mineralne).
"Wydobyty w kamieniołomie porfir z początku nie wygląda zachwycająco, ale po wyrzeźbieniu i wypolerowaniu kamień ten prezentuje bardzo efektowny purpurowy kolor" – powiedział duchowny, cytowany w komunikacie diecezji.
Ks. Tracz dodał, że porfir stał się szczególnie popularny w sztuce hellenistycznej od czasów egipskiej królowej Kleopatry VII Wielkiej. Do niej miała należeć w tamtym okresie jedyna na świecie kopalnia tego surowca. "Rzymscy cesarze używali tego kamienia do produkcji swoich posągów i luksusowych przedmiotów, którymi dekorowano wnętrza. Purpurowym porfirem ozdobiono między innymi wnętrze słynnego Panteonu w Rzymie" – wskazał.
W opinii dyrektora muzeum, porfirowa dekoracja malarska struktury ołtarza osieckiego stanowi nawiązanie do sztuki antycznej, którą często inspirowali się twórcy w kolejnych epokach artystycznych. "W ten sposób drewniany ołtarz miał sprawiać wrażenie, jakby był w całości wykonany z drogocennego i trudnego w obróbce porfiru" – powiedział.
Wraz z konserwacją struktury ołtarza trwają prace przy elementach snycerskich.
Osiecki ołtarz powstał w kręgu działającego w Krakowie i w Małopolsce snycerza Johanna Georga Lehnera, który żył w XVIII w. Przybył z Moraw. Jest przypisywany anonimowemu "pomocnikowi Lehnera". Wraz ze zmianą gustów estetycznych w kolejnych wiekach "porfirowe" retabulum przemalowano najpierw na niebiesko, a później dwa razy na biało.
Konserwacja zabytkowych kościołów
Drewniany kościół św. Andrzeja Apostoła w Osieku, który obecnie nie jest użytkowany, został wzniesiony pod koniec pierwszej połowy XVI w. Osiecka parafia podała, że jego fundatorem był Seweryn Boner, bankier króla Zygmunta Starego i Bony Sforzy.
Świątynia jest objęta powstającym programem "Beskidzkie Muzeum Sakralnej Architektury Drewnianej Diecezji Bielsko-Żywieckiej – udostępnienie dziedzictwa kulturowego Podbeskidzia poprzez nadanie nowych funkcji kulturalnych drewnianym obiektom zabytkowym". Obejmuje ono sześć kościołów: w Polance Wielkiej, Grojcu, Gilowicach, Łodygowicach, Nidku i Osieku, a także budynek, w którym znajdowała się niegdyś szkoła parafialna w Starej Wsi. Prace są niezbędne, by te obiekty przetrwały. Pięć z nich uległo już daleko idącej degradacji.
Na realizację projektu diecezja pozyskała z funduszy UE blisko 16,81 mln zł. Wartość całości wynosi 19,77 mln zł. Różnicę diecezja pokryje z własnych pieniędzy.
Diecezja bielsko-żywiecka powstała w 1992 r. W jej skład wchodzi ponad 200 parafii położonych w województwach śląskim i małopolskim.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Diecezja bielsko-żywiecka