Fragmenty najstarszego znanego pomnika grobowego na krakowskich cmentarzach komunalnych znaleziono w trakcie prac konserwatorskich przy Starym Cmentarzu Podgórskim. Pomnik pochodzi z 1794 roku - dzięki odnalezieniu jego odłamków zostanie teraz zrekonstruowany i będzie zdobił główną ścieżkę nekropolii.
"Wśród kamiennych odłamków na Starym Cmentarzu Podgórskim odnaleziono i zidentyfikowano fragmenty najstarszego znanego pomnika grobowego na cmentarzu komunalnym w Krakowie" - poinformowało biuro Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK).
Czytaj też: Graffiti na zabytkowych bulwarach. Trzy osoby zatrzymane
Scalą i zrekonstruują roztrzaskany pomnik
Jak poinformował Maciej Wilamowski, dyrektor biura SKOZK, pomnik znajdował się na grobie Agnieszki Drelinkiewiczówny. Z ksiąg metrykalnych ówczesnej parafii na Ludwinowie wynika, że zmarła ona 7 października 1794, dożywszy zaledwie 15 lat. Mieszkała na terenie Dębnik – Kapelanki.
- Ten pomniczek został już poddany pierwszym pracom konserwatorskim - został oczyszczony, a teraz będzie scalany i rekonstruowany. Uda się też odtworzyć tablicę z nazwiskiem zmarłej z wykorzystaniem kroju pisma, który był w oryginale w oparciu o zachowaną dokumentację - relacjonował Wilamowski.
Według niego zapadła już decyzja z udziałem konserwatora zabytków, że odtworzony pomnik stanie być może jeszcze w tym roku, przy głównej ścieżce na podgórskiej nekropolii. - Jest to jakieś przywrócenie ważnej części pamięci o Krakowie - zaznaczył przedstawiciel SKOZK.
W PRL-u cmentarz zniszczono
Przypomniał, że grób Agnieszki Drelinkiewiczówny już nie istnieje, bo w latach 70. XX wieku wraz z wieloma innymi pochówkami na Starym Cmentarzu Podgórskim padł ofiarą działań inwestycyjnych prowadzonych przez ówczesne władze. Przez środek cmentarza poprowadzono wtedy nową ulicę Telewizyjną (obecnie aleję Powstańców Śląskich). Pochówki z terenu wydzielonego pod drogę zlikwidowano, a szczątki ludzkie przeniesiono do zbiorowych mogił.
Czytaj też: Była tu żydowska biblioteka, potem hurtownia. Teraz to zabytek
Zniszczeniu uległo wiele nagrobków o dużej wartości historycznej i artystycznej. Część ich resztek znajduje się w lapidarium, a część wkopana jest w nasyp przy chodniku biegnącym wzdłuż alei Powstańców Śląskich. Wiele usuwanych pomników nagrobnych udało się utrwalić w latach 70. XX wieku na zdjęciach i rysunkach – stąd pochodziła dokumentacja, dzięki której udało się najpierw zidentyfikować pozostałości nagrobka Drelinkiewiczówny, a następnie przystąpić do jego scalania.
Konserwacja nagrobka Agnieszki Drelinkiewiczówny to część projektu kluczowego Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa – przedsięwzięcia realizowanego w latach 2023–2026, którego celem jest pełna rewaloryzacja zachowanej części Starego Cmentarza Podgórskiego – najstarszej nekropolii komunalnej Krakowa.
W trakcie prac – relacjonował Wilamowski – zrewaloryzowana będzie brama wjazdowa, powstaną alejki w miejsce ścieżek, zainstalowane będzie oświetlenie.
Cmentarz ten funkcjonował już przynajmniej w 1794 roku, jest zatem starszy od otwartego w 1803 roku Cmentarza Rakowickiego. Najstarszym niekomunalnym cmentarzem w Krakowie jest natomiast żydowski Cmentarz Remuh przy ul. Szerokiej założony w 1535 roku.
Autorka/Autor: bp
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Biuro SKOZK