Środa Popielcowa - postny dzień rozpoczynający przygotowanie do Wielkanocy

Środa Popielcowa rozpoczyna czas Wielkiego Postu, czyli okres oczekiwania na najważniejsze dla chrześcijan święta - Wielkanoc. Wielki Post trwa do początku liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej sprawowanej w Wielki Czwartek.

Środa Popielcowa swą nazwę przyjęła od obrzędu posypywania głów popiołem. W obecnej liturgii symbolowi temu towarzyszą wypowiadane przez kapłana słowa: "Prochem jesteś i w proch się obrócisz" lub "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię". To gest uznania swojej niewystarczalności i zależności od Boga. Tradycja posypywania popiołem na znak pokuty sięga VIII wieku. Od XI stulecia zwyczaj ten przyjął się w całym Kościele. Popiół pochodzi ze spalonych palm, poświęconych w poprzednim roku podczas Niedzieli Palmowej. Popiół jest symbolem umartwienia i nawrócenia się. Podobnie jak ogień, symbolizuje on moc oczyszczającą. Asceci dodawali go nieraz do jedzenia.

Tego dnia obowiązuje wstrzemięźliwość i post. Prawem o wstrzemięźliwości są związani wszyscy powyżej 14. roku życia, a prawem o poście - osoby pełnoletnie do 60. roku życia. W tym dniu ludzi wierzących obowiązuje post ścisły, czyli jeden posiłek do syta, bez potraw mięsnych.

Środa Popielcowa nie jest dniem wolnym od pracy. Od Środy Popielcowej obowiązuje w liturgii kolor fioletowy, w kościołach rzadziej odzywają się dzwony i organy.

Jeszcze na początku XX wieku w Popielec trwały zabawy. Karnawał kończył się pod koniec dnia dopiero wtedy, gdy głowy wiernych zostały posypane popiołem.

W dawnej Polsce post był bardziej surowy. Nie jedzono potraw mięsnych w poniedziałki, środy i piątki, a w niektórych rejonach - w środy i piątki nie spożywano też żadnych potraw na gorąco. Dawniej, w niektórych regionach Polski, zwyczajowo wyparzano wszystkie naczynia kuchenne, szorowano je popiołem po to, aby uniknąć kontaktu z tłuszczem zwierzęcym w potrawach postnych. Gospodynie pilnowały, by domownicy wciąż byli niedojedzeni. Tak było do czasu II wojny światowej. Obecnie raczej nie spotyka się obrzędów ludowych związanych z Popielcem.

ZOBACZ >> Za zjedzenie mięsa można było stracić zęby. Albo trafić do piekła