Własna firma w Niemczech. Jak ją założyć? Jakie płaci się tam podatki?

Obywatele Polski, tak samo jak wszystkich pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej, mogą bez przeszkód założyć w Niemczech własną firmę lub zarejestrować tam jednoosobową działalność gospodarczą. Dostępne formy prawne działalności są w Niemczech bardzo podobne do polskich. Najpopularniejsze to jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) oraz spółka akcyjna (AG).

Warunki założenia firmy w Niemczech również są zbliżone do tych w Polsce, choć w niektórych przypadkach formalności bywa zaskakująco wiele.

Niezależnie od wybranej formy prawnej własnej firmy, przede wszystkim niezbędne jest złożenie wniosku we właściwym urzędzie gminy oraz wpisanie jej do niemieckiej ewidencji działalności gospodarczej poprzez zgłoszenie w lokalnym urzędzie ds. działalności gospodarczej (Gewerbeamt). W przypadku spółki należy następnie notarialnie potwierdzić jej założenie, wnieść odpowiednie opłaty oraz zgłosić ją do rejestru sądowego (Handelsregister). Ponadto, podobnie jak w Polsce, obowiązkowe jest zgłoszenie swojej firmy do urzędu skarbowego (Finanzamt), urzędu emerytalnego oraz kasy chorych.

W przypadku licznych branż trzeba również liczyć się z koniecznością zgłoszenia się w Niemczech do odpowiedniego zrzeszenia zawodowego, np. w branży budowlanej do SOKA-Bau. Rozpoczynając działalność rzemieślniczą, zgłoszenia takiego należy dokonać w niemieckiej izbie rzemieślniczej (HWK). Wykonywanie wielu zawodów – m.in. murarza, hydraulika, lekarza czy kierowcy – wymaga w Niemczech uznania kwalifikacji lub uzyskania odpowiedniej licencji.

Aby korzystać z niemieckiego systemu podatkowego, w tym dostępnych ulg, należy również posiadać w Niemczech stałe zameldowanie.

Prawo podatkowe w Niemczech należy do skomplikowanych i pod wieloma względami działa inaczej niż w Polsce.

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej z podatku dochodowego rozliczać należy się tak jak osoba fizyczna. Każdy podatnik klasyfikowany jest do odpowiedniej klasy podatkowej według swojej sytuacji rodzinnej, np. klasa pierwsza to osoby samotne, rozwiedzione lub owdowiałe, zaś klasa czwarta – osoby pozostające w związku małżeńskim.

Obciążenia podatkowe bywają mocno zróżnicowane. Stawka podatku dochodowego wynosi od 14 do 45 proc. w zależności od wysokości dochodów. W przypadku osób wierzących ostateczna kwota, którą trzeba zapłacić może jeszcze wzrosnąć o podatek kościelny w wysokości 8 lub 9 proc. kwoty podatku dochodowego. Z kolei w zachodniej części Niemiec funkcjonuje też tzw. podatek solidarnościowy wynoszący 5,5 proc. Aby ułatwić podatnikom samodzielne obliczenie należności, na stronie niemieckiego ministerstwa finansów działa specjalny kalkulator podatkowy.

W przypadku innych form prawnych działalności gospodarczej podatek dochodowy składa się z dwóch części. Pierwsza to tradycyjny podatek od osób prawnych (Körperschaftsteuer) w wysokości 15 proc., a po doliczeniu dodatku solidarnościowego wynoszący efektywnie 15,825 proc.

Druga to gminny podatek od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer), którego wysokość jest różna w zależności od danej gminy. Ten typowo niemiecki podatek naliczany jest od dochodu z działalności gospodarczej, gdy jego wysokość przekroczy 24 500 euro. Średnio wynosi około 14 proc. Sumując ten podatek z podatkiem od osób prawnych okaże się, że faktyczny CIT w Niemczech, płacony np. przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, to około 29,9 proc.

Podstawowa stawka podatku VAT wynosi w Niemczech 19 proc., natomiast obniżona 7 proc.

Składki społeczne nie są w Niemczech obowiązkowe. Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą mogą same decydować, czy chcą opłacać ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Obowiązek płacenia tych składek pojawia się natomiast w przypadku pracodawców – oni są zobowiązani do opłacania składek swoich pracowników.

Ubezpieczenie zdrowotne jest w Niemczech obowiązkowe, ale przedsiębiorcy dokonują go we własnym zakresie i sami mogą wybrać ubezpieczyciela. Tym samym nie ma jednego konkretnego kosztu tego ubezpieczenia.

Kwota wolna od podatku w Niemczech regularnie rośnie i w 2021 roku wynosi dla singla 9744 euro, czyli około 43 tys. zł, zaś dla małżeństwa 19 488 euro czyli ok. 87 tys. zł. To znacznie więcej niż dotychczasowa kwota wolna od podatku w Polsce wynosząca 8 tys. zł Różnica ta ma w dużej mierze zostać zniwelowana po zwiększeniu w 2022 roku w Polsce kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł.

Czy opłaca się zakładać własną działalność gospodarczą w Niemczech? To zależy od wielu czynników, między innymi od charakteru planowanej działalności, formy prawnej spółki czy tego, gdzie zamieszkuje większość naszych klientów.

Warto rozważyć taką możliwość prowadząc małą, zwłaszcza jednoosobową działalność gospodarczą, gdy wykonuje się pracę głównie w Niemczech i tam otrzymuje wynagrodzenie. Takie firmy mogą często liczyć na znaczące korzyści, m.in. wyższą niż w Polsce kwotę wolną od podatku oraz niższy pierwszy próg podatkowy.

Należy jednak pamiętać, że niezbędnym warunkiem, by bez przeszkód rozliczać swoją firmę z podatków w Niemczech, jest zachowanie tam rezydencji podatkowej – czyli nie można spędzić w Polsce więcej niż 183 dni w ciągu roku.