W poniedziałek do Polski trafiły pierwsze pieniądze z Funduszu Odbudowy. Stopień zaawansowania w pozyskiwaniu środków przez pozostałe kraje jest jednak bardzo zróżnicowany. Na prowadzeniu są Włochy, które otrzymały już ponad 100 miliardów euro, natomiast listę zamykają państwa takie jak Holandia, Szwecja i Irlandia, które nadal nie dostały ani jednego centa.
- Do Polski wpłynęło 26 miliardów 964 miliony złotych. To jest największy jednorazowy przelew, który wpłynął z Unii Europejskiej do Polski w czasie naszego 20-letniego członkostwa. Jest to płatność z pierwszego wniosku o KPO, który wystosowaliśmy dokładnie 4 miesiące temu 15 grudnia i dzisiaj 15 kwietnia są te środki - ogłosiła w poniedziałek minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz na konferencji prasowej.
Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz dodała, że środki w pierwszej kolejności zostaną przekazane na inwestycje w Czyste Powietrze, bezpieczną kolej i transport, dostęp do szybkiego internetu, wsparcie MŚP w rolnictwie, a także nowe miejsca w żłobkach. Następny przelew z KPO Polska może otrzymać jeszcze przed końcem tego roku.
Fundusz Odbudowy - Szwecja, Holandia i Irlandia nadal bez środków
Warunkiem otrzymania środków jest spełnienie określonych warunków, tzw. kamieni milowych, czyli postępów w reformach i inwestycjach. Dopiero to otwiera drzwi to złożenia wniosku o konkretną kwotę, który ocenia Komisja Europejska i akceptuje składająca się z przedstawicieli państw członkowskich Rada.
Jeśli unijni urzędnicy i dyplomaci krajów stwierdzą, że państwo jest gotowe do otrzymania transzy pieniędzy, środki są przelewane na konto. Dzieje się to etapami, bo nie wszystkie reformy są wdrażane w tym samym czasie. Środki przekazywane z Funduszu Odbudowy mają formę dotacji i pożyczek, przy czym państwa mogą rezygnować z tych ostatnich.
Choć od uruchomienia Funduszu Odbudowy, który ma być receptą na kryzys europejskiej gospodarki po wybuchu pandemii COVID-19, minęło kilka lat, to wciąż są państwa członkowskie, jak Szwecja (jej plan jest wart 3,5 mld euro), Irlandia (914 mln euro) czy Holandia (5,4 mld euro), które nie otrzymały jeszcze ani jednego euro z tego mechanizmu.
Te kraje mają już pieniądze z Funduszu Odbudowy
Polski KPO jest wart 25,3 mld euro w dotacjach i 34,5 mld euro w pożyczkach. Warszawa złożyła pierwszy dokument o wypłatę środków w grudniu 2023 r., wnioskując o 6,3 mld euro; w poniedziałek KE poinformowała, że pieniądze zostały Polsce wypłacone. Z końcem grudnia do Polski wpłynęło także 5 mld euro z mechanizmu REPowerEU, który ma na celu ograniczenie uzależnienia od rosyjskich paliw kopalnych.
Jednocześnie są też państwa, które złożyły w KE już po kilka wniosków o płatności i po spełnieniu określonych warunków otrzymały duże środki. Przykładem są Włochy, które wysłały do Brukseli pięć wniosków o płatność, z których KE zaakceptowała cztery i przelała na konto rządu w Rzymie ponad 100 mld euro w grantach i pożyczkach. Suma zarezerwowanych dla tego kraju środków to 194,4 mld euro.
Na liście krajów, które otrzymały najwięcej środków z Funduszu Odbudowy, znajdują się także:
Aby sfinansować Fundusz Odbudowy, KE zaciąga w imieniu Unii Europejskiej pożyczki na rynkach kapitałowych na warunkach korzystniejszych od tych, które mogłaby uzyskać większość państw członkowskich. Następnie KE dokonuje redystrybucji tych kwot. Do 2026 r. Unia Europejska pozyska około 800 mld euro w cenach bieżących na rzecz programu.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock