Zadłużenie Polski w górę. Potężne kwoty

Resort finansów przekazał we wtorek, że Państwowy Dług Publiczny (PDP, liczony według metodologii krajowej) na koniec trzeciego kwartału 2024 r. wyniósł 1 bln 498 mld zł, co oznacza wzrost o 2,9 proc. kwartał do kwartału (+41,7 mld zł). W porównaniu z końcem 2023 r. PDP wzrósł o blisko 170 mld zł (+12,8 proc.).

Relacja Państwowego Długu Publicznego do PKB na koniec trzeciego kwartału 2024 r. wyniosła 42,3 proc. i wzrosła w porównaniu z poprzednim kwartałem o 0,5 punktu procentowego oraz o 3,2 punktu procentowego w porównaniu z końcem 2023 r.

To na relację długu publicznego do wielkości gospodarki (PKB) najczęściej patrzą ekonomiści, analizując sytuację finansową danego państwa.

Czytaj także: Dług w górę. Sytuacja bez precedensu>>>

Z kolei dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (dług EDP) stanowiący jeden z elementów kryterium fiskalnego z Maastricht wyniósł na koniec trzeciego kwartału 2024 r. 1 bln 897 mld zł.

Oznaczało to wzrost o 72,6 mld zł (+4,0 proc.) w trzecim kwartale 2024 r. oraz wzrost o 205,8 mld zł (+12,2 proc.) w porównaniu z końcem 2023 r.

Relacja długu EDP do PKB na koniec trzeciego kwartału 2024 r. wyniosła 53,5 proc. i wzrosła w porównaniu z poprzednim kwartałem o 1,2 pkt. proc. oraz wzrosła o 3,8 pkt. proc. w porównaniu z końcem 2023 r.

Na początku października resort finansów poinformował o przyjęciu średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego na lata 2025-2028.

Ministerstwo podało, że dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (EDP) przekroczy poziom 60 proc. PKB w 2026 r. Relacja ta ma wrócić do poziomu poniżej 60 proc. PKB w 2030 r.

"Plan zakłada ograniczenie deficytu nominalnego poniżej 3 proc. PKB w 2028 r. i w efekcie wyjście z procedury nadmiernego deficytu oraz wprowadzenie długu na ścieżkę jego stopniowej redukcji (docelowo poniżej 60 proc. PKB). Najważniejszy element Planu stanowi ścieżka wydatków sektora do 2028 r., która powinna zapewnić w średnim okresie zgodność deficytu i długu sektora z przepisami UE. Realizacja tego scenariusza wymaga podjęcia przez rząd odpowiednich działań" – podało MF w komunikacie.

Czytaj więcej: Rząd odkrywa karty. "Wierzymy, że ścieżka zostanie zaakceptowana" >>>

W Polsce obowiązują równolegle dwie definicje długu publicznego. Tłumaczyło to niegdyś Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na poselską interpelację.

Według krajowej definicji długu publicznego Państwowy Dług Publiczny (PDP) to dług sektora finansów publicznych zdefiniowany w ustawie o finansach publicznych. Fakt istnienia krajowej definicji długu publicznego wynika z unikatowego w Polsce rozwiązania w postaci konstytucyjnego limitu 3/5 relacji długu publicznego do PKB, wprowadzonego Konstytucją RP z 1997 r.

Obowiązująca w Polsce konstytucyjna reguła fiskalna oraz towarzyszące jej dodatkowe procedury ostrożnościowe i sanacyjne uruchamiane po przekroczeniu przez relację długu do PKB odpowiednio progów: 50 proc., 55 proc. i 60 proc. wymagały precyzyjnego ustawowego zdefiniowania sposobu liczenia państwowego długu publicznego oraz zakresu podmiotowego sektora finansów publicznych (zakres ten nie uległ zasadniczym zmianom od 1998 r., a więc od uchwalenia pierwszej ustawy o finansach publicznych).

Według definicji unijnej dług publiczny to dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (ang. general government, według europejskiego systemu rachunków narodowych ESA 95) liczony jednolicie we wszystkich państwach Unii Europejskiej (w tym w Polsce).

Unijna metodologia liczenia długu publicznego wynika z traktatu z Maastricht zawierającego m.in. kryterium długu i deficytu oraz przewidującego procedurę nadmiernego deficytu (Excessive Deficit Procedure - EDP) w wypadku ich niespełnienia.