Nowe obowiązki i fala remontów. Jest decyzja Parlamentu Europejskiego

Zmiana dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków ma sprawić, że do 2030 roku znacznie zmniejszą się emisje gazów cieplarnianych i zużycie energii przez sektor budownictwa. Do 2050 roku sektor ten ma stać się neutralny dla klimatu. Zmiana dyrektywy ma także przyspieszyć tempo renowacji budynków nieefektywnych energetycznie. Ponadto ma poprawić wymianę informacji na temat charakterystyki energetycznej.

Od 2028 roku zeroemisyjne mają być wszystkie nowe budynki. Natomiast do 2026 roku zeroemisyjne mają stać się budynki zajmowane czy eksploatowane przez władze publiczne lub do nich należące. Do 2028 roku wszystkie nowe budynki powinny być wyposażone w technologie energii słonecznej, jeżeli jest to wykonalne pod względem technicznym i ekonomicznym. Dla budynków mieszkalnych poddawanych gruntownemu remontowi termin ten to 2032 rok.

Do 2030 roku budynki mieszkalne będą musiały mieć co najmniej klasę energetyczną E, a do 2033 roku – klasę D. Klasę energetyczną określa się w skali od A do G, gdzie do tej ostatniej należy 15 proc. budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej w krajowych zasobach budynków mieszkalnych państwa członkowskiego.

Budynki niemieszkalne i budynki użyteczności publicznej będą musiały mieć taką samą klasę energetyczną co budynki mieszkalne odpowiednio do 2027 i 2030 roku. Poprawa charakterystyki energetycznej (poprzez izolację lub ulepszenie systemu grzewczego) miałaby następować przy sprzedaży budynku lub przy jego gruntownym remoncie. W przypadku budynków wynajmowanych miałoby to mieć miejsce przy podpisaniu nowej umowy wynajmu.

Państwa UE określą w krajowych planach renowacji środki, które pozwolą osiągnąć te cele.

"Oznacza to ogromną falę renowacji energetycznej budynków w najbliższych latach. Państwa członkowskie miałyby obowiązek wspierać przestrzeganie przepisów w tym zakresie, m.in. poprzez zapewnienie odpowiednich środków finansowych na renowacje posiadaczom budynków, w szczególności gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji" - czytamy w opracowaniu Instytutu Reform na temat szczegółów programu REPowerEU. 

Jednak, jak zauważa Maciej Sokołowski, korespondent TVN24 w Brukseli, parlament przyjął ambitne daty, znacznie ambitniejsze niż w projekcie dyrektywy przedłożonym przez Komisję Europejską. Ostateczny kształt przepisów zostanie ustalony w drodze negocjacji z państwami członkowskimi, a te mogą chcieć odsunąć w czasie wprowadzenie zmian w życie.

Krajowe plany renowacji powinny obejmować środki wsparcia, które ułatwią obywatelom dostęp do dotacji i dofinansowania. Państwa członkowskie mają stworzyć punkty informacyjne, gdzie obywatele będą mogli nieodpłatnie dowiedzieć się więcej na ten temat. Mają także opracować programy renowacji budynków, które nie wpłyną na koszty ich utrzymania.

Środki finansowe należy przede wszystkim przeznaczać na poważne remonty, szczególnie budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej. Należy przyznawać ukierunkowane dotacje i zasiłki gospodarstwom domowym, które znajdują się w trudnej sytuacji.

Z nowych przepisów będą wyłączone zabytki. Państwa UE mogą także wyłączyć z tych przepisów budynki chronione ze względu na ich cechy architektoniczne lub charakter historyczny. Wyłączeniom mogą podlegać też budynki techniczne, budynki eksploatowane tymczasowo oraz miejsca kultu religijnego. Państwa unijne mogą zwolnić z nowych przepisów także publiczne mieszkalnictwo socjalne, jeżeli remontowanie go doprowadziłoby do podwyżek czynszu, których nie można zrekompensować oszczędnościami energii.

Europosłowie chcą także, aby w odniesieniu do ograniczonej liczby budynków państwa członkowskie mogły dostosować nowe cele do warunków krajowych. Miałoby to zależeć od wykonalności remontów pod względem ekonomicznym i technicznym, a także dostępności wykwalifikowanych pracowników.

PE przyjął stanowisko stosunkiem głosów 343 do 216; 78 posłów wstrzymało się od głosu. Europosłowie rozpoczną teraz negocjacje z Radą, aby ustalić ostateczne brzmienie przepisów.

Według Komisji Europejskiej budynki w UE odpowiadają za 40 proc. ogółu zużycia energii, a także za 36 proc. emisji gazów cieplarnianych. KE przyjęła 15 grudnia 2021 roku projekt przepisów zmieniających dyrektywę w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Stanowi on cześć pakietu "Gotowi na 55". Dzięki nowemu prawu o klimacie (z lipca 2021 roku) cele na lata 2030 i 2050 stały się wiążącymi przepisami unijnymi.