Nowe świadczenie dla osób z niepełnosprawnościami. Opublikowano projekt ustawy

Projekt ustawy o świadczeniu wspierającym przygotowało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Nowe świadczenie ma pomóc osobom z największymi trudnościami w samodzielnym funkcjonowaniu częściowo pokryć wydatki związane z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych.

W Ocenie Skutków Regulacji projektu wskazano, że świadczenie wspierające, w odróżnieniu od świadczeń opiekuńczych (świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna) przeznaczonych dla opiekuna osoby wymagającej opieki, będzie wsparciem kierowanym bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnościami.

Kwota otrzymywanego świadczenia będzie powiązana z wysokością renty socjalnej, której aktualna wysokość w 2023 r. po waloryzacji wynosi 1588,44 zł miesięcznie brutto.

Projekt ustawy zakłada, że świadczenie wspierające przysługiwać będzie w wysokości od 50 proc. do 200 proc. renty socjalnej - w zależności od poziomu potrzeby wsparcia. Decyzje ustalające poziom potrzeby wsparcia będą wydawane przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności na wniosek osób niepełnosprawnych.

Osobom niepełnosprawnym do ukończenia 3. roku życia poziom potrzeby wsparcia będzie wyrażony w wartościach punktowych w skali od 1 do 3. Z kolei osobom niepełnosprawnym powyżej 3. roku życia poziom potrzeby wsparcia będzie wyrażony w wartościach punktowych w skali od 70 do 100.

Świadczenie wspierające przysługiwać będzie w wysokości dwukrotności renty socjalnej, jeżeli potrzebę wsparcia określono na poziomie 3 punktów – w przypadku dzieci poniżej 3. roku życia i od 90 do 100 punktów - w przypadku dzieci i osób powyżej 3. roku życia.

Świadczenie w wysokości renty socjalnej będzie przysługiwać, jeżeli ustalono potrzebę wsparcia na poziomie 2 punktów w przypadku dzieci poniżej 3. roku życia i od 80 do 89 punktów - w przypadku dzieci i osób powyżej 3. roku życia.

Z kolei świadczenie w wysokości 50 proc. renty socjalnej może zostać udzielone, jeżeli potrzebę wsparcia określono na poziomie 1 punktu w przypadku dzieci poniżej 3. roku życia i od 70 do 79 punktów w skali potrzeby wsparcia - w przypadku dzieci i osób powyżej 3. roku życia.

Przy ustalaniu potrzeby wsparcia pod uwagę będzie brana m.in. zdolność danej osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem oraz rodzaj wymaganego wsparcia.

Pierwszy, najwyższy poziom świadczenia wspierającego, równy dwukrotności renty socjalnej, ma zostać uruchomiony od 2024 roku, drugi poziom - równy rencie socjalnej od 2025, zaś trzeci, wynoszący 50 proc. renty socjalnej - od 2026 r.

Regulacja przewiduje również, że świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na osiągany przez osobę z niepełnosprawnościami dochód (brak kryterium dochodowego), wsparcie to będzie też nieopodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Świadczenie wspierające nie będzie przysługiwać, jeżeli opiekun osoby niepełnosprawnej będzie miał ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub do zasiłku dla opiekuna, chyba że wypłata tych świadczeń opiekuńczych została wstrzymana.

Realizacja świadczenia wspierającego będzie stanowiła zadanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek o to wsparcie będzie można złożyć wyłącznie w postaci elektronicznej.

Jak zapisano w projekcie, w przypadku, gdy zaistnieją sytuacje, że osoba będzie marnotrawić przyznane świadczenie wspierające lub wydatkować je niezgodnie z przeznaczeniem, świadczenie nadal będzie przekazywane w całości lub w części w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług.

Ponadto projekt przewiduje umożliwienie podejmowania aktywności zawodowej przez opiekunów osób niepełnosprawnych uprawnionych do otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna.

W regulacji zaznaczono, że wysokość osiągniętych przez opiekuna dochodów z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w danym roku kalendarzowym nie będzie mogła przekroczyć poziomu sześciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Świadczenie wspierające, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz koszt obsługi świadczenia przez ZUS będą finansowane z budżetu państwa. Według rządowych szacunkóww pierwszym roku obowiązywania ustawy na jej realizację zostanie przeznaczone ok. 3,4 mld zł.

Opiekunowie dorosłych osób z niepełnosprawnością wraz ze swoimi podopiecznymi od 6 marca protestowali w Sejmie. Złożyli obywatelski projekt ustawy o rencie socjalnej, który zakłada wypłatę takiej renty w wysokości najniższego krajowego wynagrodzenia, czyli 3490 złotych. Renta socjalna jest corocznie waloryzowana i od 1 marca tego roku wzrosła do 1588 złotych i 44 groszy brutto.

Osoby z niepełnosprawnościami i ich opiekunowie zawiesili protest z powodów zdrowotnych. O szczegółach tej decyzji mówili w piątek przed południem na konferencji prasowej w Sejmie.

- Przez dziewiętnaście dni patrzyła na nas cała Polska. Osoby niepełnosprawne są na szarym końcu łańcucha pokarmowego. Spotkaliśmy się ze strony PiS z kompletną znieczulicą, bezdusznością, brakiem współczucia i brakiem szacunku - powiedziała Iwona Hartwich, posłanka KO i jedna z protestujących matek.

Jak dodała, "po incydencie, który miał miejsce dwa dni temu, kiedy z braku powietrza, bo nie pozwolono nam uchylić okna, omdlały nam dwie mamy, podjęliśmy decyzję, że z dniem dzisiejszym zawieszamy protest w Sejmie, ale nie kończymy batalii o dobro najsłabszych w naszym kraju".