Nieobecność w pracy – czym grozi nieobecność nieusprawiedliwiona w pracy?

● Nieobecność w pracy należy zgłosić pracodawcy niezwłocznie, a jeśli nie jest to możliwe – na drugi dzień. ● Nie jest konieczne osobiste zgłoszenie nieobecności w pracy. ● Pracownik ma obowiązek usprawiedliwić nieobecność w pracy. ● Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy może skutkować zwolnieniem dyscyplinarnym. ● Pracodawca nie ma obowiązku wypłacić pracownikowi wynagrodzenia za okres nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. ● Informacja o nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy nie powinna znajdować się w świadectwie pracy. 

Sposób, w jaki należy usprawiedliwić nieobecność w pracy powinien być określony w regulaminie pracy. Jeśli jednak pracodawca nie określił takich przepisów (pracodawca nieobjęty układem zbiorowym nie musi sporządzać regulaminu pracy), pracownik powinien powiadomić pracodawcę na jeden z następujących sposobów: - osobiście, - przez inną osobę, np. współpracownika lub współpracowniczkę, - telefonicznie lub za pośrednictwem innego środka łączności, - pocztą (za termin zawiadomienia pracodawcy o nieobecności uznawana jest data stempla pocztowego).

Pracownik ma dwa dni na powiadomienie pracodawcy o nieobecności w pracy. Niedotrzymanie tego terminu może być usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami, np. obłożną chorobą połączoną z brakiem lub nieobecnością domowników albo innym zdarzeniem losowym o czym mówi Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Poza powiadomieniem pracodawcy o nieobecności w pracy, pracownik ma obowiązek udowodnić powód tej nieobecności. Według wspomnianego już rozporządzenia, dowodami usprawiedliwiającymi nieobecność w pracy są: urzędowe dowody usprawiedliwiające nieobecność w pracy: - zaświadczenie lekarskie, - decyzja właściwego państwowego inspektora sanitarnego, wydana zgodnie z przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, - imienne wezwanie pracownika do osobistego stawienia się, wystosowane przez: organ właściwy w sprawach powszechnego obowiązku obrony, organ administracji rządowej lub samorząd terytorialny, sąd, prokuraturę, policję lub organ prowadzący postępowanie w sprawach o wykroczenia  (w charakterze strony lub świadka w postępowaniu prowadzonym przed tymi organami).

własne dowody usprawiedliwiające nieobecność w pracy, czyli oświadczenie pracownika, które może dotyczyć: - zaistnienia okoliczności uzasadniających konieczność sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem do lat ośmiu z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, - choroby niani lub dziennego opiekuna (w załączeniu należy dostarczyć kopię zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego niezdolność do pracy niani lub dziennego opiekuna, potwierdzonego przez pracownika za zgodność z oryginałem), - odbycia podróży służbowej w godzinach nocnych, zakończonej w takim czasie, że do rozpoczęcia pracy nie upłynęło osiem godzin, w warunkach uniemożliwiających odpoczynek nocny.

Niestawienie się w pracy i niepowiadomienie o tym fakcie pracodawcy zaburza rytm pracy zakładu i naraża pracodawcę na straty. W związku z tym, konsekwencje nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy mogą być dla pracownika bardzo dotkliwe. Co ważne, nawet jednodniowa nieobecność pracownika, która nie jest w żaden sposób uzasadniona, stanowi poważne naruszenie podstawowych obowiązków. Konsekwencją tego może być rozwiązanie stosunku pracy ze skutkiem natychmiastowym, z winy pracownika, czyli tzw. dyscyplinarka.

Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy nie zawsze musi kończyć się zwolnieniem dyscyplinarnym. O tym, jakie będą skutki tego naruszenia obowiązku pracownika decyduje pracodawca. Jeżeli przykładowo z powodu nieobecności pracownika, nie doszło do poniesienia strat przez przedsiębiorstwo, pracodawca może wykazać się empatią i nałożyć na pracownika jedynie naganę lub upomnienie. Pracodawca nie ma również obowiązku dokonać wypłaty za okres, w którym osoba zatrudniona nie była obecna w pracy i nie usprawiedliwiła tej nieobecności.

Zabezpieczeniem pracownika przed zwolnieniem dyscyplinarnym z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy może być urlop na żądanie, który można wykorzystać cztery razy w ciągu roku. Urlop na żądanie nie wymaga uzasadnienia, jednak konieczne jest zawiadomienie pracodawcy o wykorzystaniu tego urlopu przed rozpoczęciem dnia pracy.

Kolejną możliwością uniknięcia kary za nieusprawiedliwioną absencję, jest tzw. wolne za oddanie krwi. Pracownik będący krwiodawcą ma prawo do uzyskania zwolnienia z obowiązku pracy na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi, jak również na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą być one wykonane w czasie wolnym od pracy. Krwiodawca otrzymuje w centrum krwiodawstwa stosowne zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Z zaświadczenia tego powinno wynikać, iż krwiodawcy przysługuje w związku z oddaniem krwi zwolnienie od pracy w konkretnym dniu, przez co należy rozumieć, iż zwolnienie to przysługuje nie dłużej niż do końca dnia kalendarzowego, tj. do godz. 24:00.

Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy nie powinna być ujawniana w treści świadectwa pracy, gdyż nie ma wpływu na ustalenie uprawnień pracowniczych i uprawnień wynikających z ubezpieczenia społecznego. I choć w dokumencie tym musi znaleźć się informacja na temat trybu rozwiązania umowy (np. za porozumieniem stron, wypowiedzenia, rozwiązania bez zachowania okresu wypowiedzenia), to pracodawca nie może wskazać przyczyny wypowiedzenia umowy z winy pracownika.