100 tysięcy dolarów prywatnej dotacji dla najmłodszego instytutu PAN

Prof. Magda Konarska przekazała Międzynarodowego Instytutu Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN 100 tysięcy dolarów (ok. 400 tys. zł) z myślą o dalszym rozwoju instytucji, której jest współzałożycielką, a obecnie także Zastępcą Dyrektora ds. Nauki - czytamy w komunikacie IMol.

- IMol, który z roku na rok staje się coraz bardziej rozpoznawalnym na świecie instytutem w dziedzinie biologii molekularnej i biomedycyny, potrzebuje znaczącego długofalowego wsparcia finansowego. W 2023 roku Instytut nie otrzymał jednak należnego wsparcia ze strony państwa. (…) Szanse, potencjał i tempo rozwoju IMol są ogromne, więc zdecydowałam się wesprzeć Instytut własnymi pieniędzmi - stwierdziła cytowana w komunikacie prof. Konarska.

Dodała, że przekazana przez nią dotacja będzie przeznaczona na cele zapewniające rozwój IMol.

Naukowczyni ukończyła doktorat w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN, a następnie odbyła staż podoktorski w Massachusetts Institute of Technology (USA) w zespole prof. Phillipa Sharpa, laureata Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny. Przez ponad 25 lat kierowała grupą naukową na Uniwersytecie Rockefellera w Nowym Jorku.

Po powrocie do Polski utworzyła Laboratorium Biologii RNA w Centrum Nowych Technologii UW. Laboratorium, którym dalej kieruje, zostało potem przeniesione do IMol.

- Przekazanie tak wysokiej dotacji od osoby prywatnej na państwowy instytut naukowy jest wciąż rzadkością w naukowym świecie kontynentalnej Europy. W USA natomiast jest to popularna forma finansowania nauki. Dlatego też, po spędzeniu prawie 30 lat w tym kraju, Pani Profesor Konarska zdecydowała się wesprzeć działalność IMol prywatnymi pieniędzmi. Jesteśmy za tę dotację niezmiernie wdzięczni – powiedziała dyrektorka IMol prof. Agnieszka Chacińska.

Zaznaczyła, że darczyńczyni uznała za konieczne przekazanie takiej darowizny ze względu na niewystarczające wsparcie państwa dla IMol w 2023 r. - Spowodowane to było brakiem podjęcia możliwych i koniecznych działań ministra nauki w poprzednim rządzie pomimo ewidentnych sukcesów naukowych naszego młodego instytutu - wyjaśniła.

Darowizna poprzedziła decyzję obecnego szefa resortu nauki o zwiększeniu finansowania IMol w 2024 r.

- Dotacja profesor Magdy Konarskiej jest dla naszego Instytutu tym bardziej cenna, że są to pieniądze, które profesor Konarska miała przeznaczone na własną emeryturę, a które zdecydowała się przekazać ze względu na krytyczną sytuację finansową IMol w 2023 roku. Brak dofinansowania stawiał pod znakiem zapytania dalszy, prężny rozwój naszego instytutu. Szczęśliwie, zarówno nasze starania, jak i starania Prezesa PAN w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyniosły skutek – stwierdziła prof. Chacińska.

Dodała, że dziś naukowcy z IMol czują się docenieni przez obecne władze Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

- Jestem pewna, że subwencja ministra poprawi sytuację instytutu, a gest profesor Konarskiej zostanie szeroko doceniony. IMol odwdzięczy się jak najlepszymi wynikami prowadzonych przez nas badań – zapewniła dyrektor Chacińska.

Międzynarodowy Instytut Mechanizmów i Maszyn Molekularnych Polskiej Akademii Nauk powstał w grudniu 2020 r. Jest pierwszym utworzonym de novo instytutem PAN w ciągu ponad 25 lat. Są tam prowadzone badania z zakresu nauk biologicznych, chemicznych, medycznych, biotechnologicznych, bioinformatycznych, biofizycznych i farmakologicznych. Ponad połowę zespołu naukowego placówki stanowią zagraniczni naukowcy z całego świata.

Ośrodek w znakomitej większości utrzymuje się z grantów, jednak pozyskane w ten sposób środki muszą być wydawane przede wszystkim na działalność naukową: wynagrodzenie naukowców, aparaturę, odczynniki. Tylko maksymalnie 25 proc. pieniędzy z grantów można przeznaczyć na pokrycie tzw. kosztów pośrednich, czyli np. administrację i utrzymanie siedziby. Reszta środków powinna pochodzić od resortu nauki.

Właśnie ze środkami z budżetu państwa IMol miał problemy. Wszystko dlatego, że w ewaluacji jednostek badawczych, wprowadzonej na mocy tzw. ustawy Gowina, IMol uzyskał kategorię C, najniższą ze wszystkich. W praktyce instytut z taką kategorią oznacza jednostkę do likwidacji.

Ewaluacja, po raz pierwszy zaplanowana na lata 2017-2021, została przedłużona o rok z powodu pandemii. W ocenie uwzględniono wówczas IMol, chociaż działał wtedy dopiero pięć miesięcy i nie mógł jeszcze przedstawić wyników badań.