Apostazja – jak wystąpić z Kościoła katolickiego i jakie są tego konsekwencje

Źródło:
TVN24 Biznes
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalne
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24
wideo 2/5
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24

Wraz z malejącą liczbą osób wierzących rośnie zainteresowanie formalnym występowaniem z Kościoła katolickiego. Czym jest apostazja i co warto wiedzieć o jej konsekwencjach? Jak przebiega cała procedura?

Apostazja to formalne porzucenie wiary i wystąpienie z Kościoła katolickiego.Apostata zostaje objęty ekskomuniką i nie może m.in. zostać świadkiem ani chrzestnym.Apostazja nie oznacza unieważnienia posiadanego chrztu czy ślubu kościelnego, ani nie niesie istotnych skutków w zakresie prawa cywilnego.Dokonanie apostazji możliwe jest jedynie zgodnie z określoną procedurą.

Apostazja – regulacje prawne

Procedura apostazji regulowana jest Dekretem Ogólnym Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła, który wszedł w życie 19 lutego 2016 roku. W kwestiach formalnych dotyczących wiary katolickiej znaczenie ma również Kodeks Prawa Kanonicznego z 4 grudnia 1983 roku.

Prawo do porzucenia religii jest przy tym jednym z praw człowieka chronionych na mocy m.in. Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 12 grudnia 2007 roku oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 roku.

Apostazja – co to jest?

Apostazja zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego oznacza „odstępstwo od wiary, od wyznawanych zasad lub przekonań”. Z kolei kan. 751 Kodeksu Prawa Kanonicznego definiuje ją jako „całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej”.

Pojęcie to oznacza więc porzucenie swojej dotychczasowej religii – w Polsce w zdecydowanej większości chodzi o porzucanie Kościoła katolickiego. W praktyce apostazję rozumie się jako publiczne, świadome i dobrowolne wyrzeczenie się kontaktu z Kościołem katolickim

Sposób, w jaki apostazja jest możliwa, regulują i ustalają władze kościelne w poszczególnych państwach. W Polsce procedurę tę ustanawia Konferencja Episkopatu Polski.

Akt apostazji

Apostazja zwykle utożsamiana jest z całkowitym wyrzeczeniem się wiary i wystąpieniem z Kościoła. Skuteczne dokonanie apostazji oznacza również automatyczną ekskomunikę następującą z mocy prawa kanonicznego.

Jednocześnie jednak zgodnie z doktryną katolicką osoba, która dokonała apostazji, nadal pozostaje katolikiem. O byciu katolikiem decyduje bowiem fakt przyjęcia chrztu, który jest nieusuwalny i którego nie można się wyrzec. W rezultacie apostazja jest odnotowywana w księgach parafialnych, ale informacja o chrzcie pozostaje w nich zachowana.

Jak dokonać apostazji?

Dokonanie apostazji następuje jedynie na wniosek i wymaga dochowania procedury ustanowionej przez Konferencję Episkopatu Polski. Aby móc przystąpić do tej procedury, trzeba spełniać następujące warunki:

być pełnoletnim i posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, – posiadać ważny dowód osobisty, – posiadać świadectwo chrztu, – sporządzić trzy kopie oświadczenia woli (deklaracji) o wystąpieniu z Kościoła – dla siebie, dla parafii oraz dla kurii.

Apostazja – procedura

Procedura apostazji krok po kroku wygląda następująco:

Pozyskanie świadectwo chrztu z parafii, w której miało się chrzest – wyjątkiem jest sytuacja, gdy aktualna parafia jest również parafią chrztu. ● Udanie się osobiście do swojej aktualnej parafii – tej, z której przychodzi ksiądz po kolędzie. ● Proboszcz weryfikuje tożsamość i treść deklaracji, a także podejmuje rozmowę i próbę odwiedzenia od decyzji o apostazji. ● Podpisanie w obecności proboszcza trzech kopii deklaracji wystąpienia z Kościoła. ● Proboszcz wysyła deklarację wystąpienia do kurii. ● Na polecenie kurii proboszcz dokonuje wpisu w Księdze Chrztu o wystąpieniu danej osoby z Kościoła.

Po dopełnieniu tych formalności osoba dokonująca apostazji może ponownie uzyskać w swojej parafii chrztu aktualne świadectwo chrztu. Świadectwo to będzie zawierało wpis o złożeniu przez tę osobę „formalnego oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego” i jako takie jest oficjalnym potwierdzeniem dokonania apostazji

Apostazja – wniosek

Nie istnieje określony formularz oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego. Aby oświadczenie takie było jednak skuteczne, powinno mieć formę pisemną i zawierać:

– datę i miejsce sporządzenia, – dane personalne osoby dokonującej apostazji, – dane dotyczące daty i parafii chrztu tej osoby, – jednoznaczne wyrażenie woli zerwania wspólnoty z Kościołem, – zaznaczenie, że decyzja ta podjęta została w pełni dobrowolnie i ze świadomością wszystkich jej konsekwencji, – własnoręczny podpis osoby dokonującej apostazji.

Apostazja – konsekwencje

Wystąpienie z Kościoła katolickiego oznacza, że dana osoba wstępuje do innej wspólnoty religijnej – niechrześcijańskiej – albo pozostaje poza jakąkolwiek wspólnotą religijną.

Główną konsekwencją jest to, że osoba, która dokonała apostazji, zostaje objęta ekskomuniką, czyli wykluczeniem z szeregu członków Kościoła katolickiego. Ekskomunika oznacza:

zakaz udzielania i przyjmowania sakramentów, m.in. bycia świadkiem lub chrzestnym, – zakaz uzyskania pogrzebu kościelnego, – zakaz ministerialnego udziału w obrzędach religijnych, – zakaz wykonywania pracy na rzecz Kościoła i przynależności do organizacji kościelnych.

Wystąpienie z Kościoła katolickiego nie unieważnia sakramentów, które się w nim wcześniej przyjęło, czyli chrztu, bierzmowania ani małżeństwa – wszystkie one pozostają w mocy. 

Apostazja nie niesie również ze sobą istotnych skutków prawnych. Kościół powinien jedynie przestać przetwarzać niektóre dane osobowe danej osoby.

Wystąpienie z kościoła

Dokonanie apostazji nie musi być nieodwracalne – możliwy jest formalny powrót do Kościoła katolickiego. Warto przy tym pamiętać, że w przypadku powrotu do Kościoła nie następuje konieczność ponownego przyjmowania sakramentów, np. chrztu – są one bowiem nieusuwalne. 

Aby powrócić w szeregi Kościoła katolickiego, konieczne jest osobiste udanie się do aktualnej parafii i złożenie na ręce proboszcza wniosku w tej sprawie. Wniosek o ponowne przyjęcie do Kościoła powinien zawierać podobne elementy, jak wniosek o wystąpieniu z Kościoła, z tą różnicą, że zawarte w nim musi być oświadczenie o motywacjach wcześniejszego wystąpienia oraz deklaracja o pragnieniu powrotu do wspólnoty.

Jeżeli proboszcz uzna, że dana osoba jest gotowa do powrotu do Kościoła, zwraca się do właściwego ordynariusza o zdjęcie z danej osoby kary ekskomuniki. Adnotacja o powrocie do pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim wpisana zostaje następnie do Księgi Chrztu.

Licznik apostazji

Nie ma obecnie wiarygodnych, aktualnych i kompletnych danych dotyczących skali dokonywanych w Polsce apostazji. Próbę tworzenia statystyk w tym zakresie podjął Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK). Według danych opublikowanych przez Instytut w 2012 roku w latach 2006-2009 apostazji w Polsce dokonało łącznie 1057 osób, zaś w 2010 r. kolejnych 459 osób. Następnie jednak ISKK zaprzestał prowadzenia statystyk apostazji w Polsce stwierdzając „stosunkowo niewielką skalę zjawiska". 

W ostatnim czasie Instytut ogłosił jednak powrót do badania zagadnienia. Jak dotąd nie zostały jeszcze opublikowane przez niego nowe, aktualne statystyki. Niezależnie od tego dane dotyczące wyznawanej wiary i przynależności do Kościoła katolickiego będą zawierały również informacje z przeprowadzonego w 2021 roku Narodowego Spisu Powszechnego.

Akt prawny: Dekret Ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła z 7 października 2015 roku; Kodeks prawa kanonicznego z 1983 R.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Na pewno na rok 2026 tego nie będzie - powiedział w programie "Fakty po Faktach" w TVN24 premier Donald Tusk o podniesieniu kwoty wolnej od podatku. Podwyżka kwoty wolnej była jednym ze "stu konkretów" KO w kampanii z 2023 roku. - Pracujemy na tym - zapewnił szef rządu.

Kiedy podwyżka kwoty wolnej od podatku? Premier stawia sprawę jasno

Kiedy podwyżka kwoty wolnej od podatku? Premier stawia sprawę jasno

Źródło:
TVN24

Rezerwują bilety, tygodniami planują wymarzony wyjazd, a na lotnisku przy bramkach słyszą, że nie polecą - bo brakuje miejsc. Spędzający sen z powiek urlopowiczom overbooking to stała i całkowicie legalna praktyka linii lotniczych. Pasażer może liczyć na odszkodowanie, czasem też na dodatkowe świadczenia, ale nie zawsze rekompensuje to wydatki i stracony urlop. Eksperci nie mają złudzeń: overbooking to pewne ryzyko, ale jest sposób, by je ograniczyć.

Masz bilet, ale nie polecisz. "Tacy pasażerowie są wygodniejsi do usunięcia"

Masz bilet, ale nie polecisz. "Tacy pasażerowie są wygodniejsi do usunięcia"

Źródło:
TVN24+

Koniec z limitem 100 mililitrów płynów w bagażu podręcznym na lotniskach, które używają określonego typu skanera - taką informację przekazała rzeczniczka Komisji Europejskiej Anna Kaisa Itkonen. W Polsce mają je lotniska w Lublinie i Poznaniu.

Rewolucja w podróżach, ale tylko na niektórych lotniskach

Rewolucja w podróżach, ale tylko na niektórych lotniskach

Źródło:
PAP

Prezydent USA Donald Trump poinformował w środę, że nałoży 25-procentowe cła na towary z Indii i nieokreśloną "karę" za kupowanie rosyjskiej ropy naftowej. Zapowiedział też, że nie opóźni terminu wejścia w życie wyższych ceł dla większości krajów.

Trump nałoży cła na "przyjaciół"

Trump nałoży cła na "przyjaciół"

Źródło:
PAP

Banki będą musiały sprawdzać w bazie PESEL, czy ich klient żyje, jeśli przez pięć lat jego konto będzie nieaktywne. Nowelę Prawa bankowego w tej sprawie przyjęła senacka Komisja Budżetu i Finansów Publicznych. Teraz trafi ona na posiedzenie plenarne izby wyższej parlamentu.

Będą sprawdzać, czy klient żyje. Zielone światło z komisji

Będą sprawdzać, czy klient żyje. Zielone światło z komisji

Źródło:
PAP

"Zatrzymajmy CYFROWY DZIKI ZACHÓD" - napisał na platformie X wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Wyraził w ten sposób swój sprzeciw wobec współpracy Poczty Polskiej z chińską platformą zakupową Temu. Poczta broni się, że Temu działa legalnie i jest zarejestrowana w Unii Europejskiej.

Wicepremier krytykuje Pocztę Polską za współpracę z Chińczykami

Wicepremier krytykuje Pocztę Polską za współpracę z Chińczykami

Źródło:
PAP

W związku z nadchodzącym rokiem szkolnym sieci takie jak Biedronka, Lidl, Auchan, Kaufland i Żabka ogłosiły specjalne promocje. Rabaty, zniżki i vouchery pozwolą zaoszczędzić na zakupach nawet do 300 złotych - wynika z informacji przekazanych przez sieci.

300 plus. Szkolne promocje w sieciach

300 plus. Szkolne promocje w sieciach

Źródło:
tvn24.pl

Może wzrosnąć liczba osób bez pracy - wynika ze Wskaźnika Rynku Pracy, który ma z wyprzedzeniem informować o przyszłych zmianach wielkości bezrobocia. Sytuacja na rynku pracy staje się coraz trudniejsza - pracodawcy nie kwapią się z zatrudnianiem nowych osób, a ofert pracy jest dużo mniej.

Ciemne chmury nad rynkiem. "Liczba ofert spadła"

Ciemne chmury nad rynkiem. "Liczba ofert spadła"

Źródło:
PAP

W celu zwiększenia bezpieczeństwa granic Unii Europejskiej 12 października zostanie uruchomiony cyfrowy system rejestrujący wjazdy i wyjazdy osób z krajów trzecich. System ten pozwoli na odejście od stempli w paszportach.

Ten system ma zastąpić stemplowanie paszportów

Ten system ma zastąpić stemplowanie paszportów

Źródło:
PAP

Aż 126,7 miliardów euro mają wynieść wydatki Niemiec na inwestycje w 2026 roku. Ta rekordowa kwota została zawarta w projekcie budżetu oraz kilkuletnim planie finansowym, które zostały przyjęte przez niemiecki rząd w środę.

Niemcy planują rekordowe wydatki

Niemcy planują rekordowe wydatki

Źródło:
PAP

Nie da się ukryć, że ceny wzrosły odkąd Chorwacja przyjęła euro. Ale nawet ten minus nie przeważa szali, gdy weźmiemy pod uwagę korzyści z wejścia do strefy, na których wiele osób zyskało - pisze portal Politico.

Przyjęli euro i radzą. "Wiele osób pamięta, jak to wyglądało"

Przyjęli euro i radzą. "Wiele osób pamięta, jak to wyglądało"

Źródło:
Politico

W środę sąd apelacyjny podjął decyzję o odroczeniu do 29 sierpnia wydania wyroku w sprawie pozwu grupowego blisko 200 klientów Amber Gold. W 2022 roku sąd pierwszej instancji zadecydował o przyznaniu im żądanych kwot. Obecnie, łącznie z odsetkami, chodzi o kwotę co najmniej 25 milionów złotych.

Sąd nie zdecydował w sprawie Amber Gold 

Sąd nie zdecydował w sprawie Amber Gold 

Źródło:
PAP

Ochrona belgijskiej rodziny królewskiej w 2023 roku kosztowała blisko 21 milionów euro - poinformowała agencja Belga. To średnio 57 tysięcy euro dziennie. Dane wywołały kontrowersje wśród polityków i krytyczną reakcję związków zawodowych.

57 tysięcy euro dziennie. Krytyka wydatków na rodzinę królewską

57 tysięcy euro dziennie. Krytyka wydatków na rodzinę królewską

Źródło:
PAP

Australia rozszerzyła zakaz korzystania z mediów społecznościowych przez nastolatków na platformę YouTube. Decyzję podjęto po badaniu australijskiego regulatora internetu, które wykazało, że niemal co trzeci nieletni napotkał w serwisie szkodliwe treści.

YouTube nie dla nastolatków. Władze rozszerzają zakaz

YouTube nie dla nastolatków. Władze rozszerzają zakaz

Źródło:
Reuters

Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (EPA) poinformowała o wycofaniu się z dotychczasowego stanowiska, które uznawało zmiany klimatu za zagrożenie dla zdrowia publicznego oraz wskazywało spaliny samochodowe jako istotny czynnik tych zmian. Decyzje te stanowiły dotychczas podstawę dla większości regulacji mających na celu między innymi ograniczenie emisji spalin i gazów cieplarnianych.

USA rezygnują z regulacji klimatycznych. Historyczna deregulacja

USA rezygnują z regulacji klimatycznych. Historyczna deregulacja

Źródło:
PAP

Spółka odzieżowa LPP zgodnie z ugodą z Komisją Nadzoru Finansowego zapłaci karę w wysokości 1,8 miliona złotych za rzekome opóźnienie w ujawnieniu informacji o sprzedaży rosyjskiej spółki. Firma podkreśla, że przyjęcie ugody nie oznacza przyznania się do błędu, a wynika z chęci szybkiego zakończenia sprawy w trosce o dobro inwestorów. Dzięki specjalnemu układowi, KNF znacząco złagodziła sankcje.

Polski lider odzieżowy porozumiał się z nadzorcą rynku. Zapłaci karę, ale niższą

Polski lider odzieżowy porozumiał się z nadzorcą rynku. Zapłaci karę, ale niższą

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Od nowego roku zmienią się zasady rozliczania firmowych pojazdów. I to na gorsze. "Jeśli przedsiębiorca chce uratować większe koszty, musi wprowadzić auto do biznesu jeszcze w 2025 r." – ostrzega "Rzeczpospolita" w środowym wydaniu.

Firmy planujące zakup aut powinny się spieszyć

Firmy planujące zakup aut powinny się spieszyć

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Lotto padła jedna szóstka. Do gracza, który skreślił prawidłowo wszystkie sześć liczb trafi ponad dziesięć milionów złotych. Oto wyniki losowania Lotto i Lotto Plus z 29 lipca 2025 roku.

Duża wygrana w Lotto. Kumulacja rozbita

Duża wygrana w Lotto. Kumulacja rozbita

Źródło:
tvn24.pl

Nowe taryfy celne wprowadzone przez administrację Donalda Trumpa mogą znacząco podnieść ceny podstawowych produktów w Stanach Zjednoczonych - od żywności i odzieży po paliwa i samochody. Choć prezydent przekonuje, że to impuls dla krajowej gospodarki i sposób na zwiększenie wpływów do budżetu, ekonomiści alarmują: skutki dla konsumentów mogą być bardzo dotkliwe.

Efekt Trumpa. Te produkty podrożeją

Efekt Trumpa. Te produkty podrożeją

Źródło:
BBC, Reuters

Rada Ministrów przyjęła we wtorek projekt ustawy zakładający przekazanie blisko 2 miliardów złotych Poczcie Polskiej. Środki mają iść "na realizację obowiązku świadczenia usługi powszechnej" - poinformowano w komunikacie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Obecnie limit wydatków budżetowych na ten cel wynosi około 1,3 miliarda złotych.

Finansowa kroplówka dla państwowej spółki. Miliardy z budżetu

Finansowa kroplówka dla państwowej spółki. Miliardy z budżetu

Źródło:
PAP

We wtorek przedstawiciele USA i Chin zgodzili się wystąpić o przedłużenie 90-dniowego rozejmu w sprawie taryf celnych. Stało się to po dwudniowych rozmowach w Sztokholmie, których celem było załagodzenie eskalującej wojny handlowej między dwiema największymi gospodarkami świata, zagrażającej globalnemu wzrostowi gospodarczemu.

Do trzech razy sztuka. Rozmowy bez przełomu

Do trzech razy sztuka. Rozmowy bez przełomu

Źródło:
PAP, Reuters

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie odnotowano głównej wygranej. W Polsce najwyższa była wygrana czwartego stopnia w wysokości niemal 600 tysięcy złotych. Kumulacja rośnie do 80 milionów złotych.

Rośnie kumulacja w Eurojackpot

Rośnie kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Indie po raz pierwszy wyprzedziły Chiny, stając się największym eksporterem smartfonów do Stanów Zjednoczonych. Decydującą rolę odegrało przeniesienie produkcji przez Apple do tego kraju w odpowiedzi na amerykańskie taryfy celne - podał portal CNN, powołując się na raport firmy badawczej Canalys.

Indie wyprzedzają Chiny. Kolejny efekt ceł Trumpa

Indie wyprzedzają Chiny. Kolejny efekt ceł Trumpa

Źródło:
CNN

Zofia i Nikodem to imiona, które rodzice najczęściej wybierali dla swoich dzieci w pierwszej połowie 2025 roku - poinformowało we wtorek Ministerstwo Cyfryzacji. W zestawieniu najrzadziej nadawanych imion znalazły się natomiast między innymi Renata i Franek.

Najpopularniejsze imiona dla dzieci. Zmiana liderki

Najpopularniejsze imiona dla dzieci. Zmiana liderki

Źródło:
PAP

Mark Zuckerberg chce, by to Meta jako pierwsza stworzyła superinteligentną AI, potężniejszą od człowieka w każdym zadaniu wymagającym wiedzy i rozumu. Miliarder kusi w tym celu topowych inżynierów wielomilionowymi ofertami, by wyrwać ich konkurencji.

Nawet 100 milionów dolarów za zmianę pracy. Trwa wyścig gigantów

Nawet 100 milionów dolarów za zmianę pracy. Trwa wyścig gigantów

Źródło:
CNN

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedstawił we wtorek zarzuty stosowania tak zwanego greenwashingu, czyli "pseudoekologicznego marketingu", spółkom Allegro, DPD, DHL i InPost. UOKiK wskazał w komunikacie, że firmy wprowadzały w błąd klientów co do realnego wpływu na środowisko świadczonych usług.

"Pseudoekologiczny marketing". Zarzuty dla kurierskich gigantów

"Pseudoekologiczny marketing". Zarzuty dla kurierskich gigantów

Źródło:
PAP

Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump od początku swojej drugiej kadencji w Białym Domu, czyli od stycznia tego roku, podniósł cła na zagraniczne towary do najwyższego poziomu od lat 30. XX wieku - poinformował we wtorek brytyjski dziennik "Financial Times", powołując się na analizy przeprowadzone na Uniwersytecie Yale w New Haven, w stanie Connecticut.

"Nowa era amerykańskiego protekcjonizmu". Najwyższy poziom od blisko stu lat

"Nowa era amerykańskiego protekcjonizmu". Najwyższy poziom od blisko stu lat

Źródło:
PAP

We wtorek CSIRT NASK ostrzegł przed cyberprzestępcami podszywającymi się pod PGNiG w celu wyłudzenia danych. Oszuści wysyłają fałszywe e-maile, informując o rzekomych zaległych płatnościach.

Mail o niezapłaconej fakturze? To może być oszustwo

Mail o niezapłaconej fakturze? To może być oszustwo

Źródło:
PAP

Według wstępnej oceny Polska może stracić około osiem miliardów złotych, a groziło nam 15 - podkreślił premier Donald Tusk. W ten sposób odniósł się do umowy handlowej między Unią Europejską a USA.

Tusk: straty będą dotkliwe

Tusk: straty będą dotkliwe

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Linie lotnicze Spirit Airlines ogłosiły w poniedziałek, że zwolnią około 270 pilotów i zdegradują kolejnych 140 - przekazał portal stacji CNN. Decyzja wynika z potrzeby dostosowania liczby pracowników do zredukowanego rozkładu lotów.

Zwolnienia i degradacje. Tania linia lotnicza tnie koszty

Zwolnienia i degradacje. Tania linia lotnicza tnie koszty

Źródło:
CNN