Apostazja – jak wystąpić z Kościoła katolickiego i jakie są tego konsekwencje

Źródło:
TVN24 Biznes
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalne
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24
wideo 2/5
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24

Wraz z malejącą liczbą osób wierzących rośnie zainteresowanie formalnym występowaniem z Kościoła katolickiego. Czym jest apostazja i co warto wiedzieć o jej konsekwencjach? Jak przebiega cała procedura?

Apostazja to formalne porzucenie wiary i wystąpienie z Kościoła katolickiego.Apostata zostaje objęty ekskomuniką i nie może m.in. zostać świadkiem ani chrzestnym.Apostazja nie oznacza unieważnienia posiadanego chrztu czy ślubu kościelnego, ani nie niesie istotnych skutków w zakresie prawa cywilnego.Dokonanie apostazji możliwe jest jedynie zgodnie z określoną procedurą.

Apostazja – regulacje prawne

Procedura apostazji regulowana jest Dekretem Ogólnym Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła, który wszedł w życie 19 lutego 2016 roku. W kwestiach formalnych dotyczących wiary katolickiej znaczenie ma również Kodeks Prawa Kanonicznego z 4 grudnia 1983 roku.

Prawo do porzucenia religii jest przy tym jednym z praw człowieka chronionych na mocy m.in. Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 12 grudnia 2007 roku oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 roku.

Apostazja – co to jest?

Apostazja zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego oznacza „odstępstwo od wiary, od wyznawanych zasad lub przekonań”. Z kolei kan. 751 Kodeksu Prawa Kanonicznego definiuje ją jako „całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej”.

Pojęcie to oznacza więc porzucenie swojej dotychczasowej religii – w Polsce w zdecydowanej większości chodzi o porzucanie Kościoła katolickiego. W praktyce apostazję rozumie się jako publiczne, świadome i dobrowolne wyrzeczenie się kontaktu z Kościołem katolickim

Sposób, w jaki apostazja jest możliwa, regulują i ustalają władze kościelne w poszczególnych państwach. W Polsce procedurę tę ustanawia Konferencja Episkopatu Polski.

Akt apostazji

Apostazja zwykle utożsamiana jest z całkowitym wyrzeczeniem się wiary i wystąpieniem z Kościoła. Skuteczne dokonanie apostazji oznacza również automatyczną ekskomunikę następującą z mocy prawa kanonicznego.

Jednocześnie jednak zgodnie z doktryną katolicką osoba, która dokonała apostazji, nadal pozostaje katolikiem. O byciu katolikiem decyduje bowiem fakt przyjęcia chrztu, który jest nieusuwalny i którego nie można się wyrzec. W rezultacie apostazja jest odnotowywana w księgach parafialnych, ale informacja o chrzcie pozostaje w nich zachowana.

Jak dokonać apostazji?

Dokonanie apostazji następuje jedynie na wniosek i wymaga dochowania procedury ustanowionej przez Konferencję Episkopatu Polski. Aby móc przystąpić do tej procedury, trzeba spełniać następujące warunki:

być pełnoletnim i posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, – posiadać ważny dowód osobisty, – posiadać świadectwo chrztu, – sporządzić trzy kopie oświadczenia woli (deklaracji) o wystąpieniu z Kościoła – dla siebie, dla parafii oraz dla kurii.

Apostazja – procedura

Procedura apostazji krok po kroku wygląda następująco:

Pozyskanie świadectwo chrztu z parafii, w której miało się chrzest – wyjątkiem jest sytuacja, gdy aktualna parafia jest również parafią chrztu. ● Udanie się osobiście do swojej aktualnej parafii – tej, z której przychodzi ksiądz po kolędzie. ● Proboszcz weryfikuje tożsamość i treść deklaracji, a także podejmuje rozmowę i próbę odwiedzenia od decyzji o apostazji. ● Podpisanie w obecności proboszcza trzech kopii deklaracji wystąpienia z Kościoła. ● Proboszcz wysyła deklarację wystąpienia do kurii. ● Na polecenie kurii proboszcz dokonuje wpisu w Księdze Chrztu o wystąpieniu danej osoby z Kościoła.

Po dopełnieniu tych formalności osoba dokonująca apostazji może ponownie uzyskać w swojej parafii chrztu aktualne świadectwo chrztu. Świadectwo to będzie zawierało wpis o złożeniu przez tę osobę „formalnego oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego” i jako takie jest oficjalnym potwierdzeniem dokonania apostazji

Apostazja – wniosek

Nie istnieje określony formularz oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego. Aby oświadczenie takie było jednak skuteczne, powinno mieć formę pisemną i zawierać:

– datę i miejsce sporządzenia, – dane personalne osoby dokonującej apostazji, – dane dotyczące daty i parafii chrztu tej osoby, – jednoznaczne wyrażenie woli zerwania wspólnoty z Kościołem, – zaznaczenie, że decyzja ta podjęta została w pełni dobrowolnie i ze świadomością wszystkich jej konsekwencji, – własnoręczny podpis osoby dokonującej apostazji.

Apostazja – konsekwencje

Wystąpienie z Kościoła katolickiego oznacza, że dana osoba wstępuje do innej wspólnoty religijnej – niechrześcijańskiej – albo pozostaje poza jakąkolwiek wspólnotą religijną.

Główną konsekwencją jest to, że osoba, która dokonała apostazji, zostaje objęta ekskomuniką, czyli wykluczeniem z szeregu członków Kościoła katolickiego. Ekskomunika oznacza:

zakaz udzielania i przyjmowania sakramentów, m.in. bycia świadkiem lub chrzestnym, – zakaz uzyskania pogrzebu kościelnego, – zakaz ministerialnego udziału w obrzędach religijnych, – zakaz wykonywania pracy na rzecz Kościoła i przynależności do organizacji kościelnych.

Wystąpienie z Kościoła katolickiego nie unieważnia sakramentów, które się w nim wcześniej przyjęło, czyli chrztu, bierzmowania ani małżeństwa – wszystkie one pozostają w mocy. 

Apostazja nie niesie również ze sobą istotnych skutków prawnych. Kościół powinien jedynie przestać przetwarzać niektóre dane osobowe danej osoby.

Wystąpienie z kościoła

Dokonanie apostazji nie musi być nieodwracalne – możliwy jest formalny powrót do Kościoła katolickiego. Warto przy tym pamiętać, że w przypadku powrotu do Kościoła nie następuje konieczność ponownego przyjmowania sakramentów, np. chrztu – są one bowiem nieusuwalne. 

Aby powrócić w szeregi Kościoła katolickiego, konieczne jest osobiste udanie się do aktualnej parafii i złożenie na ręce proboszcza wniosku w tej sprawie. Wniosek o ponowne przyjęcie do Kościoła powinien zawierać podobne elementy, jak wniosek o wystąpieniu z Kościoła, z tą różnicą, że zawarte w nim musi być oświadczenie o motywacjach wcześniejszego wystąpienia oraz deklaracja o pragnieniu powrotu do wspólnoty.

Jeżeli proboszcz uzna, że dana osoba jest gotowa do powrotu do Kościoła, zwraca się do właściwego ordynariusza o zdjęcie z danej osoby kary ekskomuniki. Adnotacja o powrocie do pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim wpisana zostaje następnie do Księgi Chrztu.

Licznik apostazji

Nie ma obecnie wiarygodnych, aktualnych i kompletnych danych dotyczących skali dokonywanych w Polsce apostazji. Próbę tworzenia statystyk w tym zakresie podjął Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK). Według danych opublikowanych przez Instytut w 2012 roku w latach 2006-2009 apostazji w Polsce dokonało łącznie 1057 osób, zaś w 2010 r. kolejnych 459 osób. Następnie jednak ISKK zaprzestał prowadzenia statystyk apostazji w Polsce stwierdzając „stosunkowo niewielką skalę zjawiska". 

W ostatnim czasie Instytut ogłosił jednak powrót do badania zagadnienia. Jak dotąd nie zostały jeszcze opublikowane przez niego nowe, aktualne statystyki. Niezależnie od tego dane dotyczące wyznawanej wiary i przynależności do Kościoła katolickiego będą zawierały również informacje z przeprowadzonego w 2021 roku Narodowego Spisu Powszechnego.

Akt prawny: Dekret Ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła z 7 października 2015 roku; Kodeks prawa kanonicznego z 1983 R.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Branża turystyczna szuka pomysłów, mających do wyjazdów przekonać nawet tych, którzy widzieli już wszystko. Nie każdy trend chwyci, są jednak takie, od których nie ma ucieczki, bo związane są na przykład ze zmianami klimatu.

"Gotowi są oszczędzać na wszystkim, ale nie na podróżach". Nowe trendy

"Gotowi są oszczędzać na wszystkim, ale nie na podróżach". Nowe trendy

Źródło:
tvn24.pl

Michael McGrath, komisarz Unii Europejskiej do spraw ochrony konsumentów, stwierdził, że jest zaniepokojony liczbą małych przesyłek, które codziennie napływają do Unii Europejskiej - głównie z Chin. Wskazał przy tym na zagrożenia dla bezpieczeństwa konsumentów oraz uczciwej konkurencji na rynku.

"Eksplozja" liczby małych paczek. "Taka skala obciążyłaby każdy system"

"Eksplozja" liczby małych paczek. "Taka skala obciążyłaby każdy system"

Źródło:
PAP

Skrócenie czasu pracy w dłuższej perspektywie na pewno będzie miało szansę na realizację, ale dzisiaj jest to zadanie prawie niewykonalne – powiedział główny inspektor pracy Marcin Stanecki. Zaznaczył, że bardziej niż czterodniowy tydzień pracy może sprawdzić się stopniowe skracanie liczby godzin.

Krótszy tydzień pracy. "Dzisiaj to zadanie prawie niewykonalne"

Krótszy tydzień pracy. "Dzisiaj to zadanie prawie niewykonalne"

Źródło:
PAP

Kilkanaście osób zostało rannych podczas ewakuacji pasażerów samolotu linii Ryanair na lotnisku Palma de Mallorca - informują media. Wcześniej na pokładzie maszyny włączył się alarm przeciwpożarowy. Port lotniczy funkcjonuje bez zakłóceń.

Alarm przeciwpożarowy, pasażerowie wyskakiwali na płytę lotniska. Są ranni

Alarm przeciwpożarowy, pasażerowie wyskakiwali na płytę lotniska. Są ranni

Źródło:
PAP

Pierwszy w sezonie upał spowodował, że w ciągu jednego dnia ceny energii wzrosły pięćdziesięciokrotnie - przekazały Polskie Sieci Elektroenergetyczne. W upalne wieczory klimatyzatory powodują wzrost zużycia prądu, a jeśli nie pracują odnawialne źródła energii, zastąpić je musi droższa energia konwencjonalna.

Ceny prądu wystrzeliły

Ceny prądu wystrzeliły

Źródło:
PAP

30 milionów złotych zapłacił nabywca 600-metrowego apartamentu w warszawskim kompleksie Noho One - podał "Puls Biznesu". Według dziennika to największa oficjalnie potwierdzona transakcja na polskim rynku nieruchomości mieszkaniowych.

To może być najdroższe mieszkanie w Polsce

To może być najdroższe mieszkanie w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Od soboty 5 lipca obowiązuje zakaz sprzedaży nieletnim wszystkich e-papierosów. Także tych, które nie zawierają nikotyny. Zakazane będzie ponadto używanie e-papierosów beznikotynowych w miejscach, w których obecnie obowiązuje zakaz palenia.

Zakaz sprzedaży. Ostrzeżenia w sklepach

Zakaz sprzedaży. Ostrzeżenia w sklepach

Źródło:
PAP

Donald Trump podpisał ustawę budżetową realizującą jego podatkowe obietnice wyborcze. "Jedna wielka piękna ustawa" łączy cięcia podatków z cięciami wydatków socjalnych i jednoczesnym zwiększeniem środków między innymi na deportację migrantów. Eksperci przewidują, że na nowym prawie zyskają najlepiej zarabiający Amerykanie.

Mówi, że to jego największe zwycięstwo. Jest podpis Trumpa

Mówi, że to jego największe zwycięstwo. Jest podpis Trumpa

Źródło:
PAP

Prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński został wezwany do Prokuratury Okręgowej w Warszawie w charakterze świadka. Szef banku centralnego miał zeznawać 8 lipca, ale rzecznik Prokuratury Okręgowej w Warszawie prokurator Piotr Antoni Skiba poinformował, że Glapiński nie stawi się na wtorkowe przesłuchanie.

Prezes NBP wezwany do prokuratury. "Ma inne obowiązki"

Prezes NBP wezwany do prokuratury. "Ma inne obowiązki"

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, RMF FM

W związku z pożarem budynku wielorodzinnego w Ząbkach koło Warszawy Polska Izba Inżynierów Budownictwa (PIIB) wskazuje na konieczność podjęcia "natychmiastowych działań prewencyjnych i kontrolnych w skali ogólnopolskiej".

Apel o pilny przegląd poddaszy. Po pożarze w Ząbkach

Apel o pilny przegląd poddaszy. Po pożarze w Ząbkach

Źródło:
tvn24.pl

- Budujemy kolej za 100-150 milionów złotych za kilometr. Ja to bardzo wyraźnie podkreślam, mniej więcej tyle kosztuje budowa tak zwanego Y, no więc nie chcemy, by tabor woził powietrze - stwierdził w "Bez kitu" na antenie TVN24 Maciej Lasek, wiceminister infrastruktury i pełnomocnik rządu do spraw Centralnego Portu Komunikacyjnego.

"150 milionów za kilometr". Lasek o budowie Kolei Dużych Prędkości

"150 milionów za kilometr". Lasek o budowie Kolei Dużych Prędkości

Źródło:
TVN24

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na sześciu deweloperów kary o łącznej wysokości 1,6 miliona złotych za wprowadzanie klientów w błąd co do powierzchni oferowanego lokalu. Jak podano w komunikacie, problem dotyczył wliczania do metrażu powierzchni pod ściankami działowymi.

Wprowadzali klientów w błąd. Kary dla sześciu deweloperów

Wprowadzali klientów w błąd. Kary dla sześciu deweloperów

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot ponownie nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 210 milionów złotych. W Polsce najwyższa była wygrana czwartego stopnia w wysokości ponad 750 tysięcy złotych. Oto liczby, które wylosowano 4 lipca 2025 roku.

Potężna kumulacja w Eurojackpot

Potężna kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło milion wniosków o rentę wdowią. Aby otrzymać świadczenie za lipiec, wniosek należy złożyć do ostatniego dnia miesiąca - poinformował w piątek ZUS.

Milion wniosków o nowe świadczenie

Milion wniosków o nowe świadczenie

Źródło:
PAP

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług. Ustawa ta podnosi limit przychodów, poniżej którego przedsiębiorca jest zwolniony z rejestrowania się jako podatnik VAT, do 240 tysięcy złotych z obecnych 200 tysięcy złotych.

Limit podatkowy w górę. Jest podpis prezydenta

Limit podatkowy w górę. Jest podpis prezydenta

Źródło:
PAP

Ryanair zapowiada zwiększenie o 20 procent dopuszczalnych wymiarów bezpłatnego bagażu podręcznego. Zmiana ma związek z nowym standardem Unii Europejskiej dotyczącym minimalnych wymiarów jednej sztuki bagażu, którą pasażerowie mogą zabrać na pokład - podaje portal stacji BBC.

Ryanair zmienia wymiary bagażu podręcznego

Ryanair zmienia wymiary bagażu podręcznego

Źródło:
BBC

Lipcowa obniżka stóp procentowych może być początkiem cyklu łagodzenia polityki pieniężnej - mówi członek Rady Polityki Pieniężnej Ludwik Kotecki w rozmowie z agencją Bloomberg. Jego zdaniem, jeśli dane makroekonomiczne na to pozwolą, do końca 2025 roku możliwe są jeszcze dwie obniżki stóp procentowych.

To może być dopiero początek. Członek RPP Ludwik Kotecki zabiera głos

To może być dopiero początek. Członek RPP Ludwik Kotecki zabiera głos

Źródło:
PAP

Inflacja w tym roku wyniesie 3,9 procent, w 2026 roku spadnie do 3,1 procent, a w roku 2027 zmniejszy się do 2,4 procent - prognozuje Narodowy Bank Polski w "Raporcie o inflacji". Bank centralny przewiduje, że polska gospodarka wzrośnie o 3,6 procent w tym roku.

"Raport o inflacji". NBP pokazał projekcję

"Raport o inflacji". NBP pokazał projekcję

Źródło:
PAP

Im mniejszy ośrodek, tym trudniej znaleźć w nim mieszkanie na wynajem - podał Polski Instytut Ekonomiczny (PIE). Według ekspertów niska podaż lokali do wynajęcia w mniejszych miejscowościach sprzyja zjawisku "gniazdownictwa", czyli zamieszkiwaniu młodych dorosłych z rodzicami.

"Im mniejszy powiat, tym trudniej". To sprzyja "gniazdownictwu"

"Im mniejszy powiat, tym trudniej". To sprzyja "gniazdownictwu"

Źródło:
PAP

Hiszpański sektor turystyczny ostrzega władze, że problemy logistyczne kraju negatywnie wpływają na jego wizerunek. Niedawna awaria kolei i chaos na lotnisku w Barajas w Madrycie zagrażają planom przyciągnięcia rekordowej liczby turystów w tym roku.

Obwiniają rząd. "Odwraca się plecami"

Obwiniają rząd. "Odwraca się plecami"

Źródło:
PAP

Administracja Donalda Trumpa ogłosiła nałożenie nowych sankcji na podmioty eksportujące irańską ropę naftową i ukrywające jej pochodzenie. Departament Stanu zaznaczył przy tym, że jest to element polityki nakładania "maksymalnej presji" na irański reżim.

Element "maksymalnej presji". Decyzja administracji Donalda Trumpa

Element "maksymalnej presji". Decyzja administracji Donalda Trumpa

Źródło:
PAP

Donald Trump zapowiedział, że jego administracja zacznie w piątek wysyłać do rządów innych państw pisma informujące o wysokości ceł, jakie USA nałożą na ich eksport - podała Agencja Reutera.

Donald Trump: kilka państw poinformujemy

Donald Trump: kilka państw poinformujemy

Źródło:
PAP

To jest trochę moim zdaniem straszenie ze strony niektórych partii politycznych, że będziemy ograniczać dostęp do gotówki. Nie ma takich planów, nie ma takich intencji - powiedział minister finansów Andrzej Domański w programie "Jeden na Jeden" w TVN24. Szef resortu mówił również o tym, że na pewno będzie pomoc dla poszkodowanych w wyniku pożaru w Ząbkach.

Pożar w Ząbkach. Zapowiedź ministra finansów

Pożar w Ząbkach. Zapowiedź ministra finansów

Źródło:
TVN24, PAP

Branża przewozowa wyraziła obawy w związku z przywróceniem czasowych kontroli na granicach z Litwą oraz Niemcami. Jak podkreślono, kolejna bariera może sprawić, że wielu przewoźników podejmie decyzję o "zaprzestaniu tej niedochodowej dziś działalności".

Branża w strachu. "Z niepokojem czekam na poniedziałek"

Branża w strachu. "Z niepokojem czekam na poniedziałek"

Źródło:
PAP

"Ty masz zdjęcie z Panteonem, oni twój portfel" - przestrzega Ambasada RP we Włoszech polskich turystów. To hasło jest elementem kampanii mającej zwrócić uwagę na problem kieszonkowców, którzy są "stałym problemem" w Italii. W jej ramach wskazano też, na co szczególnie uważać.

Ambasada we Włoszech apeluje do polskich turystów

Ambasada we Włoszech apeluje do polskich turystów

Źródło:
PAP

Izba Reprezentantów przegłosowała "jedną wielką piękną ustawę" Donalda Trumpa, w której połączono cięcia podatków z cięciami wydatków socjalnych i zwiększeniem wydatków na deportacje migrantów. Projekt, który ma powiększyć dług USA o niemal cztery biliony dolarów, trafi na biurko prezydenta.

"Pierwsze duże zwycięstwo legislacyjne w drugiej kadencji Donalda Trumpa"

"Pierwsze duże zwycięstwo legislacyjne w drugiej kadencji Donalda Trumpa"

Źródło:
PAP

Nie oszukujmy się, ta wczorajsza obniżka, to jest raczej symboliczna. Wciąż mamy wiele niewiadomych - tak decyzję w sprawie stóp procentowych skomentował w "Faktach po Faktach" w TVN24 ekonomista, profesor Witold Orłowski. Dziennikarz ekonomiczny Maciej Samcik stwierdził, że inflacja "jeszcze nie jest pokonana".

"Nie oszukujmy się". Echa decyzji w sprawie stóp procentowych

"Nie oszukujmy się". Echa decyzji w sprawie stóp procentowych

Źródło:
TVN24

W kolejnych kwartałach inflacja może nieco wzrosnąć z powodu odmrożenia cen energii - stwierdził prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński. Dodał jednak, że przy sprzyjających danych obniżka stóp procentowych we wrześniu jest możliwa.

Co z inflacją? Prezes NBP Adam Glapiński wskazuje na jeden czynnik

Co z inflacją? Prezes NBP Adam Glapiński wskazuje na jeden czynnik

Źródło:
PAP