Apostazja – jak wystąpić z Kościoła katolickiego i jakie są tego konsekwencje

Źródło:
TVN24 Biznes
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalne
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24
wideo 2/5
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24

Wraz z malejącą liczbą osób wierzących rośnie zainteresowanie formalnym występowaniem z Kościoła katolickiego. Czym jest apostazja i co warto wiedzieć o jej konsekwencjach? Jak przebiega cała procedura?

Apostazja to formalne porzucenie wiary i wystąpienie z Kościoła katolickiego.Apostata zostaje objęty ekskomuniką i nie może m.in. zostać świadkiem ani chrzestnym.Apostazja nie oznacza unieważnienia posiadanego chrztu czy ślubu kościelnego, ani nie niesie istotnych skutków w zakresie prawa cywilnego.Dokonanie apostazji możliwe jest jedynie zgodnie z określoną procedurą.

Apostazja – regulacje prawne

Procedura apostazji regulowana jest Dekretem Ogólnym Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła, który wszedł w życie 19 lutego 2016 roku. W kwestiach formalnych dotyczących wiary katolickiej znaczenie ma również Kodeks Prawa Kanonicznego z 4 grudnia 1983 roku.

Prawo do porzucenia religii jest przy tym jednym z praw człowieka chronionych na mocy m.in. Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 12 grudnia 2007 roku oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 roku.

Apostazja – co to jest?

Apostazja zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego oznacza „odstępstwo od wiary, od wyznawanych zasad lub przekonań”. Z kolei kan. 751 Kodeksu Prawa Kanonicznego definiuje ją jako „całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej”.

Pojęcie to oznacza więc porzucenie swojej dotychczasowej religii – w Polsce w zdecydowanej większości chodzi o porzucanie Kościoła katolickiego. W praktyce apostazję rozumie się jako publiczne, świadome i dobrowolne wyrzeczenie się kontaktu z Kościołem katolickim

Sposób, w jaki apostazja jest możliwa, regulują i ustalają władze kościelne w poszczególnych państwach. W Polsce procedurę tę ustanawia Konferencja Episkopatu Polski.

Akt apostazji

Apostazja zwykle utożsamiana jest z całkowitym wyrzeczeniem się wiary i wystąpieniem z Kościoła. Skuteczne dokonanie apostazji oznacza również automatyczną ekskomunikę następującą z mocy prawa kanonicznego.

Jednocześnie jednak zgodnie z doktryną katolicką osoba, która dokonała apostazji, nadal pozostaje katolikiem. O byciu katolikiem decyduje bowiem fakt przyjęcia chrztu, który jest nieusuwalny i którego nie można się wyrzec. W rezultacie apostazja jest odnotowywana w księgach parafialnych, ale informacja o chrzcie pozostaje w nich zachowana.

Jak dokonać apostazji?

Dokonanie apostazji następuje jedynie na wniosek i wymaga dochowania procedury ustanowionej przez Konferencję Episkopatu Polski. Aby móc przystąpić do tej procedury, trzeba spełniać następujące warunki:

być pełnoletnim i posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, – posiadać ważny dowód osobisty, – posiadać świadectwo chrztu, – sporządzić trzy kopie oświadczenia woli (deklaracji) o wystąpieniu z Kościoła – dla siebie, dla parafii oraz dla kurii.

Apostazja – procedura

Procedura apostazji krok po kroku wygląda następująco:

Pozyskanie świadectwo chrztu z parafii, w której miało się chrzest – wyjątkiem jest sytuacja, gdy aktualna parafia jest również parafią chrztu. ● Udanie się osobiście do swojej aktualnej parafii – tej, z której przychodzi ksiądz po kolędzie. ● Proboszcz weryfikuje tożsamość i treść deklaracji, a także podejmuje rozmowę i próbę odwiedzenia od decyzji o apostazji. ● Podpisanie w obecności proboszcza trzech kopii deklaracji wystąpienia z Kościoła. ● Proboszcz wysyła deklarację wystąpienia do kurii. ● Na polecenie kurii proboszcz dokonuje wpisu w Księdze Chrztu o wystąpieniu danej osoby z Kościoła.

Po dopełnieniu tych formalności osoba dokonująca apostazji może ponownie uzyskać w swojej parafii chrztu aktualne świadectwo chrztu. Świadectwo to będzie zawierało wpis o złożeniu przez tę osobę „formalnego oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego” i jako takie jest oficjalnym potwierdzeniem dokonania apostazji

Apostazja – wniosek

Nie istnieje określony formularz oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego. Aby oświadczenie takie było jednak skuteczne, powinno mieć formę pisemną i zawierać:

– datę i miejsce sporządzenia, – dane personalne osoby dokonującej apostazji, – dane dotyczące daty i parafii chrztu tej osoby, – jednoznaczne wyrażenie woli zerwania wspólnoty z Kościołem, – zaznaczenie, że decyzja ta podjęta została w pełni dobrowolnie i ze świadomością wszystkich jej konsekwencji, – własnoręczny podpis osoby dokonującej apostazji.

Apostazja – konsekwencje

Wystąpienie z Kościoła katolickiego oznacza, że dana osoba wstępuje do innej wspólnoty religijnej – niechrześcijańskiej – albo pozostaje poza jakąkolwiek wspólnotą religijną.

Główną konsekwencją jest to, że osoba, która dokonała apostazji, zostaje objęta ekskomuniką, czyli wykluczeniem z szeregu członków Kościoła katolickiego. Ekskomunika oznacza:

zakaz udzielania i przyjmowania sakramentów, m.in. bycia świadkiem lub chrzestnym, – zakaz uzyskania pogrzebu kościelnego, – zakaz ministerialnego udziału w obrzędach religijnych, – zakaz wykonywania pracy na rzecz Kościoła i przynależności do organizacji kościelnych.

Wystąpienie z Kościoła katolickiego nie unieważnia sakramentów, które się w nim wcześniej przyjęło, czyli chrztu, bierzmowania ani małżeństwa – wszystkie one pozostają w mocy. 

Apostazja nie niesie również ze sobą istotnych skutków prawnych. Kościół powinien jedynie przestać przetwarzać niektóre dane osobowe danej osoby.

Wystąpienie z kościoła

Dokonanie apostazji nie musi być nieodwracalne – możliwy jest formalny powrót do Kościoła katolickiego. Warto przy tym pamiętać, że w przypadku powrotu do Kościoła nie następuje konieczność ponownego przyjmowania sakramentów, np. chrztu – są one bowiem nieusuwalne. 

Aby powrócić w szeregi Kościoła katolickiego, konieczne jest osobiste udanie się do aktualnej parafii i złożenie na ręce proboszcza wniosku w tej sprawie. Wniosek o ponowne przyjęcie do Kościoła powinien zawierać podobne elementy, jak wniosek o wystąpieniu z Kościoła, z tą różnicą, że zawarte w nim musi być oświadczenie o motywacjach wcześniejszego wystąpienia oraz deklaracja o pragnieniu powrotu do wspólnoty.

Jeżeli proboszcz uzna, że dana osoba jest gotowa do powrotu do Kościoła, zwraca się do właściwego ordynariusza o zdjęcie z danej osoby kary ekskomuniki. Adnotacja o powrocie do pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim wpisana zostaje następnie do Księgi Chrztu.

Licznik apostazji

Nie ma obecnie wiarygodnych, aktualnych i kompletnych danych dotyczących skali dokonywanych w Polsce apostazji. Próbę tworzenia statystyk w tym zakresie podjął Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK). Według danych opublikowanych przez Instytut w 2012 roku w latach 2006-2009 apostazji w Polsce dokonało łącznie 1057 osób, zaś w 2010 r. kolejnych 459 osób. Następnie jednak ISKK zaprzestał prowadzenia statystyk apostazji w Polsce stwierdzając „stosunkowo niewielką skalę zjawiska". 

W ostatnim czasie Instytut ogłosił jednak powrót do badania zagadnienia. Jak dotąd nie zostały jeszcze opublikowane przez niego nowe, aktualne statystyki. Niezależnie od tego dane dotyczące wyznawanej wiary i przynależności do Kościoła katolickiego będą zawierały również informacje z przeprowadzonego w 2021 roku Narodowego Spisu Powszechnego.

Akt prawny: Dekret Ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła z 7 października 2015 roku; Kodeks prawa kanonicznego z 1983 R.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Żaden pojedynczy czynnik ani post w mediach społecznościowych nie decyduje o wyniku postępowania wizowego - przekazała tvn24.pl ambasada USA w Warszawie, pytana o szczegóły nowych zasad. We wtorek amerykańska ambasada podała, że osoby ubiegające się o wizę w celu podjęcia nauki w USA "powinny zmienić ustawienia prywatności swoich kont w mediach społecznościowych na publiczne".

Nowe zasady wizowe. Ambasada USA wyjaśnia

Nowe zasady wizowe. Ambasada USA wyjaśnia

Źródło:
tvn24.pl

Założyciel Amazona Jeff Bezos i jego narzeczona, dziennikarka Lauren Sanchez, przybyli w środę do Wenecji, w której przez trzy dni mają odbywać się przyjęcia, zorganizowane w związku z ich ślubem. Uroczystości mają kosztować ponad 40 milionów euro.

To ma być "ślub stulecia". Jeff Bezos i Lauren Sanchez już na miejscu

To ma być "ślub stulecia". Jeff Bezos i Lauren Sanchez już na miejscu

Źródło:
tvn24.pl

Wrzucając do nowelizacji ustawy wiatrakowej poprawkę w sprawie mrożenia cen energii, premier Donald Tusk próbuje wymusić podpis prezydenta pod tą ustawą - ocenił prezydent Andrzej Duda.

Prezydent Duda: premier próbuje wymusić na mnie podpis

Prezydent Duda: premier próbuje wymusić na mnie podpis

Źródło:
PAP

Wraz z początkiem lipca rusza nabór wniosków o wypłatę świadczenia na wyprawkę szkolną dla dzieci - informuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jak dodaje, osoby, które złożą wniosek do końca sierpnia, otrzymają świadczenie do 30 września.

Dodatkowe pieniądze dla rodziców. Wkrótce nabór wniosków

Dodatkowe pieniądze dla rodziców. Wkrótce nabór wniosków

Źródło:
tvn24.pl

- Hiszpania chce jazdy na gapę. To okropne - stwierdził Donald Trump na koniec szczytu NATO w Hadze. Prezydent USA dodał, że zmusi Hiszpanię, by zapłaciła "dwa razy więcej" niż jej zobowiązanie do wydatków obronnych w ramach negocjacji handlowych.

Donald Trump: sprawimy, że zapłacą dwa razy więcej

Donald Trump: sprawimy, że zapłacą dwa razy więcej

Źródło:
PAP

Lata przepracowane na własnej działalności gospodarczej albo na umowie cywilnoprawnej powinny wliczać się do stażu pracy, bo staż pracy ma znaczenie - powiedziała w środę ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, odnosząc się do przyjętego przez rząd projektu zmian w Kodeksie pracy. - Nie wyobrażam sobie, żeby prezydent miał tę ustawę zawetować, bo jest to ustawa, która może realnie zmienić życie nawet dwóch milionów Polek i Polaków - dodała.

"To ustawa, która może realnie zmienić życie nawet dwóch milionów Polek i Polaków"

"To ustawa, która może realnie zmienić życie nawet dwóch milionów Polek i Polaków"

Źródło:
PAP

Shell prowadzi wstępne rozmowy w sprawie przejęcia BP - informuje "Wall Street Journal", powołując się na osoby zaznajomione ze sprawą. Byłaby to największa transakcja na rynku paliwowym od dziesięcioleci. Wartość ewentualnej umowy szacuje się na 80 miliardów dolarów.

Potężna fuzja na horyzoncie. Akcje wystrzeliły

Potężna fuzja na horyzoncie. Akcje wystrzeliły

Źródło:
"WSJ", Reuters

- Hiszpania chce jazdy na gapę. To okropne - stwierdził Donald Trump na koniec szczytu NATO w Hadze. Prezydent USA dodał, że zmusi Hiszpanię, by zapłaciła "dwa razy więcej" niż jej zobowiązanie do wydatków obronnych w ramach negocjacji handlowych.

Donald Trump: sprawimy, że zapłacą dwa razy więcej

Donald Trump: sprawimy, że zapłacą dwa razy więcej

Źródło:
PAP

We wtorek PKP Cargo poinformowało o planach sprzedaży na złom około 10 tysięcy wagonów przeznaczonych do transportu węgla. Podczas posiedzenia sejmowej podkomisji Jakub Majewski z Fundacji ProKolej mówił, że ponad połowa tych węglarek ma zaledwie kilkanaście lat. PKP Cargo wydało oficjalne oświadczenie w tej sprawie.

Wagony sprzedawane na złom. Oświadczenie PKP Cargo

Wagony sprzedawane na złom. Oświadczenie PKP Cargo

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Polski sektor obronny, wraz z siłami zbrojnymi i zapleczem technicznym, czeka poważne wyzwanie. Jak wynika z raportu firmy doradczej Deloitte, do 2035 roku będzie potrzebował niemal ćwierć miliona nowych pracowników. Jednocześnie w tym samym czasie liczba osób w wieku produkcyjnym spadnie o 800 tysięcy.

Potrzebnych będzie ćwierć miliona pracowników

Potrzebnych będzie ćwierć miliona pracowników

Źródło:
PAP

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów poinformował o rozpoczęciu postępowania wobec spółki P4 - właściciela sieci Play. Urząd zarzuca firmie stosowanie niedozwolonych postanowień umownych. W ramach postępowania sprawdzi między innymi czy operator nie naruszył interesów konsumentów przez wprowadzenie do umów opłaty za utrzymanie numeru w ofertach na kartę. Spółce grozi kara do 10 proc. obrotu.

UOKiK sprawdzi, czy klienci Play nie płacili podwójnie

UOKiK sprawdzi, czy klienci Play nie płacili podwójnie

Źródło:
PAP

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował w środę minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 roku z tego tytułu mogłyby sięgnąć nawet poziomu dwóch miliardów złotych.

Minister finansów zapowiada nowy podatek

Minister finansów zapowiada nowy podatek

Źródło:
PAP

Podczas środowej sesji spadają kursy banków notowanych na warszawskiej giełdzie. Wcześniej minister finansów Andrzej Domański poinformował, że w jego resorcie trwają prace "nad specjalnym podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej, utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim".

Akcje w dół po słowach ministra

Akcje w dół po słowach ministra

Źródło:
tvn24.pl

Warner Bros. Discovery miał w maju największy udział w oglądalności wśród dystrybutorów treści wideo w Polsce - podał Presserwis, powołując się na badanie All Screens Video Landscape Nielsena.

Warner Bros. Discovery na czele dystrybutorów treści wideo w Polsce

Warner Bros. Discovery na czele dystrybutorów treści wideo w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Polska przeznaczyła blisko 65 milionów euro na udział Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w misji Axiom 4. Minister finansów Andrzej Domański zapewnił, że wydatek ten zwróci się kilkukrotnie, przynosząc długofalowe korzyści gospodarcze.

65 milionów euro za lot w kosmos. Minister finansów komentuje

65 milionów euro za lot w kosmos. Minister finansów komentuje

Źródło:
PAP, Radio Zet

Ponad 12,3 miliarda złotych długów mają do spłacenia osoby powyżej 65 roku życia. Jak podaje BIG InfoMonitor, kwota zadłużenia seniorów w Polsce wzrosła o 640 milionów złotych od kwietnia zeszłego roku. Przeciętny zadłużony senior ma zaległości na kwotę 33,5 tysiąca złotych.

Seniorzy zadłużeni po uszy. "Kwota może przyprawiać o ból głowy"

Seniorzy zadłużeni po uszy. "Kwota może przyprawiać o ból głowy"

Źródło:
PAP

Lidl wycofuje partię piwa - przekazał w komunikacie Główny Inspektorat Sanitarny. "Nie należy otwierać i spożywać produktu" - napisano w ostrzeżeniu.

Wielka sieć wycofuje produkt. "Nie należy otwierać i spożywać"

Wielka sieć wycofuje produkt. "Nie należy otwierać i spożywać"

Źródło:
GIS

W środę azjatyckie giełdy poszły w górę, a ceny ropy naftowej oscylowały w pobliżu najniższych poziomów od wielu tygodni. Wtorkowa sesja na Wall Street zakończyła się mocnymi wzrostami głównych indeksów. Inwestorzy pozytywnie odebrali zawieszenie broni między Izraelem a Iranem.

Zawieszenie broni napędza rynki. Reakcje giełd

Zawieszenie broni napędza rynki. Reakcje giełd

Źródło:
PAP, Reuters

We wtorkowym losowaniu Lotto nikt nie wytypował poprawnie wszystkich sześciu liczb. Jedna osoba wygrała natomiast milion złotych w Lotto Plus. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 24 czerwca 2025 roku.

Padła szóstka w Lotto Plus

Padła szóstka w Lotto Plus

Źródło:
tvn24.pl

Od 30 czerwca 2025 roku zaczną obowiązywać zmienione zasady egzaminowania kierowców. Ministerstwo Infrastruktury zapewnia, że o prawo jazdy nie będzie trudniej niż do tej pory. Niektóre rozwiązania budzą jednak wątpliwości egzaminatorów.

Zmiany w egzaminach na prawo jazdy. Są kontrowersje

Zmiany w egzaminach na prawo jazdy. Są kontrowersje

Źródło:
TVN24+

Skarb Państwa jako akcjonariusz PZU zgłosił kandydaturę Beaty Stelmach na członka rady nadzorczej polskiego ubezpieczyciela - poinformował PZU w komunikacie. Od lutego bieżącego roku Stelmach jest prezesem Totalizatora Sportowego.

Z Totalizatora do PZU. Skarb Państwa zgłosił swoją kandydatkę do rady nadzorczej

Z Totalizatora do PZU. Skarb Państwa zgłosił swoją kandydatkę do rady nadzorczej

Źródło:
PAP

Hiszpanie nie chcą powtórki z egipskich ciemności, jakie zapanowały dwa miesiące temu. Sara Aagesen, ministra odpowiedzialna za hiszpańską energetykę, poinformowała we wtorek, że rząd w Madrycie "zatwierdził środki mające zapobiec kolejnemu blakcoutowi podobnemu do tego, który pod koniec kwietnia pozbawił prądu niemal cały kraj".

Nie chcą powtórki. Tak Hiszpania chce zapobiec kolejnemu blackoutowi

Nie chcą powtórki. Tak Hiszpania chce zapobiec kolejnemu blackoutowi

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 100 milionów złotych. Odnotowano dwie wygrane II stopnia - każda po 652 630,80 euro. Oto liczby, które wylosowano 24 czerwca 2025 roku.

Kumulacja w Eurojackpot rośnie, ale padły dwie wysokie wygrane

Kumulacja w Eurojackpot rośnie, ale padły dwie wysokie wygrane

Źródło:
tvn24.pl

Ponad 60 procent badanych zetknęło się z oszustwem na rynku energii na przykład dotyczącym fotowoltaiki lub podszywania się pod sprzedawcę energii czy instytucję państwową - podał Urząd Regulacji Energetyki.

Wezwania do zapłaty, podszywanie się pod sprzedawcę. Alarmujące wyniki badania

Wezwania do zapłaty, podszywanie się pod sprzedawcę. Alarmujące wyniki badania

Źródło:
PAP

Rada Ministrów przyjęła projekt wliczający do stażu pracy m.in umowy cywilnoprawne - podał rzecznik rządu po posiedzeniu. Według zapowiedzi premiera, w staż pracy ma być wliczany okres, kiedy prowadzono jednoosobową działalność gospodarczą albo działał w ramach umowy cywilnoprawnej.

Rząd przyjął ustawę "na którą czekało bardzo dużo ludzi"

Rząd przyjął ustawę "na którą czekało bardzo dużo ludzi"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP