Apostazja – jak wystąpić z Kościoła katolickiego i jakie są tego konsekwencje

Źródło:
TVN24 Biznes
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalne
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24
wideo 2/5
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24

Wraz z malejącą liczbą osób wierzących rośnie zainteresowanie formalnym występowaniem z Kościoła katolickiego. Czym jest apostazja i co warto wiedzieć o jej konsekwencjach? Jak przebiega cała procedura?

Apostazja to formalne porzucenie wiary i wystąpienie z Kościoła katolickiego.Apostata zostaje objęty ekskomuniką i nie może m.in. zostać świadkiem ani chrzestnym.Apostazja nie oznacza unieważnienia posiadanego chrztu czy ślubu kościelnego, ani nie niesie istotnych skutków w zakresie prawa cywilnego.Dokonanie apostazji możliwe jest jedynie zgodnie z określoną procedurą.

Apostazja – regulacje prawne

Procedura apostazji regulowana jest Dekretem Ogólnym Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła, który wszedł w życie 19 lutego 2016 roku. W kwestiach formalnych dotyczących wiary katolickiej znaczenie ma również Kodeks Prawa Kanonicznego z 4 grudnia 1983 roku.

Prawo do porzucenia religii jest przy tym jednym z praw człowieka chronionych na mocy m.in. Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 12 grudnia 2007 roku oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 roku.

Apostazja – co to jest?

Apostazja zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego oznacza „odstępstwo od wiary, od wyznawanych zasad lub przekonań”. Z kolei kan. 751 Kodeksu Prawa Kanonicznego definiuje ją jako „całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej”.

Pojęcie to oznacza więc porzucenie swojej dotychczasowej religii – w Polsce w zdecydowanej większości chodzi o porzucanie Kościoła katolickiego. W praktyce apostazję rozumie się jako publiczne, świadome i dobrowolne wyrzeczenie się kontaktu z Kościołem katolickim

Sposób, w jaki apostazja jest możliwa, regulują i ustalają władze kościelne w poszczególnych państwach. W Polsce procedurę tę ustanawia Konferencja Episkopatu Polski.

Akt apostazji

Apostazja zwykle utożsamiana jest z całkowitym wyrzeczeniem się wiary i wystąpieniem z Kościoła. Skuteczne dokonanie apostazji oznacza również automatyczną ekskomunikę następującą z mocy prawa kanonicznego.

Jednocześnie jednak zgodnie z doktryną katolicką osoba, która dokonała apostazji, nadal pozostaje katolikiem. O byciu katolikiem decyduje bowiem fakt przyjęcia chrztu, który jest nieusuwalny i którego nie można się wyrzec. W rezultacie apostazja jest odnotowywana w księgach parafialnych, ale informacja o chrzcie pozostaje w nich zachowana.

Jak dokonać apostazji?

Dokonanie apostazji następuje jedynie na wniosek i wymaga dochowania procedury ustanowionej przez Konferencję Episkopatu Polski. Aby móc przystąpić do tej procedury, trzeba spełniać następujące warunki:

być pełnoletnim i posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, – posiadać ważny dowód osobisty, – posiadać świadectwo chrztu, – sporządzić trzy kopie oświadczenia woli (deklaracji) o wystąpieniu z Kościoła – dla siebie, dla parafii oraz dla kurii.

Apostazja – procedura

Procedura apostazji krok po kroku wygląda następująco:

Pozyskanie świadectwo chrztu z parafii, w której miało się chrzest – wyjątkiem jest sytuacja, gdy aktualna parafia jest również parafią chrztu. ● Udanie się osobiście do swojej aktualnej parafii – tej, z której przychodzi ksiądz po kolędzie. ● Proboszcz weryfikuje tożsamość i treść deklaracji, a także podejmuje rozmowę i próbę odwiedzenia od decyzji o apostazji. ● Podpisanie w obecności proboszcza trzech kopii deklaracji wystąpienia z Kościoła. ● Proboszcz wysyła deklarację wystąpienia do kurii. ● Na polecenie kurii proboszcz dokonuje wpisu w Księdze Chrztu o wystąpieniu danej osoby z Kościoła.

Po dopełnieniu tych formalności osoba dokonująca apostazji może ponownie uzyskać w swojej parafii chrztu aktualne świadectwo chrztu. Świadectwo to będzie zawierało wpis o złożeniu przez tę osobę „formalnego oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego” i jako takie jest oficjalnym potwierdzeniem dokonania apostazji

Apostazja – wniosek

Nie istnieje określony formularz oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego. Aby oświadczenie takie było jednak skuteczne, powinno mieć formę pisemną i zawierać:

– datę i miejsce sporządzenia, – dane personalne osoby dokonującej apostazji, – dane dotyczące daty i parafii chrztu tej osoby, – jednoznaczne wyrażenie woli zerwania wspólnoty z Kościołem, – zaznaczenie, że decyzja ta podjęta została w pełni dobrowolnie i ze świadomością wszystkich jej konsekwencji, – własnoręczny podpis osoby dokonującej apostazji.

Apostazja – konsekwencje

Wystąpienie z Kościoła katolickiego oznacza, że dana osoba wstępuje do innej wspólnoty religijnej – niechrześcijańskiej – albo pozostaje poza jakąkolwiek wspólnotą religijną.

Główną konsekwencją jest to, że osoba, która dokonała apostazji, zostaje objęta ekskomuniką, czyli wykluczeniem z szeregu członków Kościoła katolickiego. Ekskomunika oznacza:

zakaz udzielania i przyjmowania sakramentów, m.in. bycia świadkiem lub chrzestnym, – zakaz uzyskania pogrzebu kościelnego, – zakaz ministerialnego udziału w obrzędach religijnych, – zakaz wykonywania pracy na rzecz Kościoła i przynależności do organizacji kościelnych.

Wystąpienie z Kościoła katolickiego nie unieważnia sakramentów, które się w nim wcześniej przyjęło, czyli chrztu, bierzmowania ani małżeństwa – wszystkie one pozostają w mocy. 

Apostazja nie niesie również ze sobą istotnych skutków prawnych. Kościół powinien jedynie przestać przetwarzać niektóre dane osobowe danej osoby.

Wystąpienie z kościoła

Dokonanie apostazji nie musi być nieodwracalne – możliwy jest formalny powrót do Kościoła katolickiego. Warto przy tym pamiętać, że w przypadku powrotu do Kościoła nie następuje konieczność ponownego przyjmowania sakramentów, np. chrztu – są one bowiem nieusuwalne. 

Aby powrócić w szeregi Kościoła katolickiego, konieczne jest osobiste udanie się do aktualnej parafii i złożenie na ręce proboszcza wniosku w tej sprawie. Wniosek o ponowne przyjęcie do Kościoła powinien zawierać podobne elementy, jak wniosek o wystąpieniu z Kościoła, z tą różnicą, że zawarte w nim musi być oświadczenie o motywacjach wcześniejszego wystąpienia oraz deklaracja o pragnieniu powrotu do wspólnoty.

Jeżeli proboszcz uzna, że dana osoba jest gotowa do powrotu do Kościoła, zwraca się do właściwego ordynariusza o zdjęcie z danej osoby kary ekskomuniki. Adnotacja o powrocie do pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim wpisana zostaje następnie do Księgi Chrztu.

Licznik apostazji

Nie ma obecnie wiarygodnych, aktualnych i kompletnych danych dotyczących skali dokonywanych w Polsce apostazji. Próbę tworzenia statystyk w tym zakresie podjął Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK). Według danych opublikowanych przez Instytut w 2012 roku w latach 2006-2009 apostazji w Polsce dokonało łącznie 1057 osób, zaś w 2010 r. kolejnych 459 osób. Następnie jednak ISKK zaprzestał prowadzenia statystyk apostazji w Polsce stwierdzając „stosunkowo niewielką skalę zjawiska". 

W ostatnim czasie Instytut ogłosił jednak powrót do badania zagadnienia. Jak dotąd nie zostały jeszcze opublikowane przez niego nowe, aktualne statystyki. Niezależnie od tego dane dotyczące wyznawanej wiary i przynależności do Kościoła katolickiego będą zawierały również informacje z przeprowadzonego w 2021 roku Narodowego Spisu Powszechnego.

Akt prawny: Dekret Ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła z 7 października 2015 roku; Kodeks prawa kanonicznego z 1983 R.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Delegacje USA i Chin w Hiszpanii drugi dzień dyskutują o przyszłości relacji handlowych i decydują o losie popularnej aplikacji TikTok. Negocjacje odbywają się w kluczowym momencie - w środę mija termin, do kiedy chiński właściciel platformy ByteDance musi sprzedać amerykańską część biznesu albo stanąć w obliczu zakazu działania w Stanach Zjednoczonych.

Donald Trump: może pozwolimy mu umrzeć

Donald Trump: może pozwolimy mu umrzeć

Źródło:
BBC, Reuters

Tradycyjny barter zyskuje na popularności w rosyjskim handlu zagranicznym po raz pierwszy od lat 90. XX wieku - pisze Reuters. Firmy, próbując oszukać zachodnie sankcje, wymieniają pszenicę na chińskie samochody, a siemię lniane na materiały budowlane.

Zboże za samochody, nasiona za sprzęt AGD. Tak handlują w Rosji

Zboże za samochody, nasiona za sprzęt AGD. Tak handlują w Rosji

Źródło:
Reuters

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w sierpniu 2025 roku wzrosły o 2,9 procent rok do roku, a w porównaniu z poprzednim miesiącem ceny nie zmieniły się - podał Główny Urząd Statystyczny. Wcześniej w szybkim szacunku GUS podawał, że inflacja w sierpniu wyniósła 2,8 procent w ujęciu rocznym i -0,1 procent miesiąc do miesiąca.

Tak rosną ceny w Polsce

Tak rosną ceny w Polsce

Źródło:
PAP

Polska w ciągu najbliższych dziesięciu lat wyda biliony złotych na energetykę - poinformował w poniedziałek premier Donald Tusk podczas wystąpienia na konferencji Energia z Polski - Local First.

"To są nasze pieniądze". Zapowiedź premiera

"To są nasze pieniądze". Zapowiedź premiera

Źródło:
PAP

Rozszerzenie programu dopłat do zakupu aut elektrycznych "NaszEauto" może wejść w życie w październiku - poinformował wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta. Dodał, że do 10 września wpłynęły wnioski na ponad 400 milionów złotych.

"W Polsce dokonał się przełom". Wiceminister o dopłatach do elektryków

"W Polsce dokonał się przełom". Wiceminister o dopłatach do elektryków

Źródło:
PAP

Globalna awaria systemu Starlink. Dziesiątki tysięcy użytkowników na całym świecie straciło w poniedziałek dostęp do sieci. Problemy z satelitarnym internetem Elona Muska miało też wojsko ukraińskie na całej linii frontu - poinformował portal CNN.

Awaria systemu Starlink. Problemy na "całej linii frontu"

Awaria systemu Starlink. Problemy na "całej linii frontu"

Źródło:
CNN

Nigeria zaproponowała Libii budowę gazociągu, którym nigeryjski gaz płynąłby przez Niger lub Czad do Libii i dalej przez Morze Śródziemne do Europy, uniezależniając ją od gazu rosyjskiego.

Planują budowę gigantycznego gazociągu. Ma połączyć Afrykę z Europą

Planują budowę gigantycznego gazociągu. Ma połączyć Afrykę z Europą

Źródło:
PAP

Słów Donalda Trumpa nie można traktować poważnie. To kolejna próba wymigiwania się od nakładania sankcji na Rosję - ocenił profesor Roman Kuźniar z Uniwersytetu Warszawskiego, komentując sobotni wpis prezydenta USA skierowany do państw NATO.

"Zasłony dymne" Trumpa. "Na to nikt poważny nie może się nabrać"

"Zasłony dymne" Trumpa. "Na to nikt poważny nie może się nabrać"

Źródło:
PAP

Uwaga krajowych inwestorów w bieżącym tygodniu skierowana będzie na dane GUS o strukturze inflacji, płacach i produkcji przemysłowej za sierpień. Po obniżce perspektywy ratingu Polski przez Fitch, w najbliższy piątek rynek oczekiwać będzie decyzji agencji Moody's.

Płace, inflacja, rating Polski. Najważniejsze wydarzenia tygodnia

Płace, inflacja, rating Polski. Najważniejsze wydarzenia tygodnia

Źródło:
PAP

Kaucja nie będzie wliczona w cenę napoju na półce czy w automacie, jej wysokość będzie widoczna w znaku kaucji i pojawi się jako osobna pozycja na paragonie - poinformował w niedzielę resort klimatu. Przypomniał jednocześnie, że do oddania opakowania nie będzie potrzebny paragon.

Klienci mogą być zaskoczeni. "Kwota kaucji nie będzie wliczona w cenę na półce"

Klienci mogą być zaskoczeni. "Kwota kaucji nie będzie wliczona w cenę na półce"

Źródło:
PAP

W piątek 19 września 2025 roku wejdą w życie nowe, wyższe stawki opłat za przeprowadzanie badań technicznych pojazdów. W przypadku aut osobowych opłata wzrośnie z 98 do 149 złotych.

Ostatnie dni przed dużą podwyżką

Ostatnie dni przed dużą podwyżką

Źródło:
tvn24.pl

Przeciętna cena rezerwacji dotycząca wakacji za granicą z biurem podróży wyniosła 9163 złote - poinformowała Polska Izba Turystyki (PIT). Najpopularniejszym zagranicznym wczasowym kierunkiem w ofercie biur turystycznych była Turcja, którą wybrało blisko jedna trzecia klientów.

Słony rachunek za zagraniczne wakacje

Słony rachunek za zagraniczne wakacje

Źródło:
PAP

Powołany w tym tygodniu na premiera Francji Sebastien Lecornu powiedział w sobotę, że rezygnuje z pomysłu zniesienia dwóch dni wolnych, co proponował jego poprzednik Francois Bayrou. Pomysł, który wzbudził bardzo dużo kontrowersji w społeczeństwie, stanowił element planów oszczędnościowych poprzedniego rządu.

Premier robi zwrot w sprawie likwidacji dwóch dni wolnych

Premier robi zwrot w sprawie likwidacji dwóch dni wolnych

Źródło:
PAP

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wznowiła płatności w ramach programu Krajowego Planu Odbudowy dla gastronomii, hotelarstwa, turystyki i kultury. PARP wyjaśniła, że pieniądze będą wypłacane pod pewnymi warunkami, w tym po weryfikacji prawidłowej realizacji przedsięwzięcia.

Burza w sprawie pieniędzy. Wznowiono wypłaty

Burza w sprawie pieniędzy. Wznowiono wypłaty

Źródło:
PAP

Jest ich tyle, co kot napłakał. Nie muszą być w pełni wyposażone, nie są po remoncie, zdarza się, że znajdują się w gorszej lokalizacji. Mieszkania na wynajem z akceptacją zwierzaków znikają jednak w mig. - Jeśli mamy takie w ofercie, proces przebiega ekspresowo - stwierdza w rozmowie z TVN24+ Emilia Dobrowolska z Biura Nieruchomości Tyszkiewicz. - To działa jak magnes - przyznaje Jakub Myszka, dyrektor do spraw rozwoju w agencji nieruchomości Bracia Sadurscy.

Komu przeszkadza Dżordż?

Komu przeszkadza Dżordż?

Źródło:
TVN24+

Podczas sobotniego losowania Lotto padły dwie szóstki. Wygrane wynoszą po niemal 1,6 miliona złotych. Oto liczby, które wylosowano w Lotto i Lotto Plus 13 września 2025 roku.

Dwie duże wygrane w Lotto

Dwie duże wygrane w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Internauci informowali w sobotę o awarii i kłopotach z płatnościami w sklepach czy stacjach benzynowych. Problem dotyczył całej Polski. "Wszystkie funkcjonalności już działają poprawnie" - przekazała przed godziną 15.00 zajmująca się obsługą płatności bezgotówkowych firma eService. Do kwestii awarii odniósł się w mediach społecznościowych wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski.

"Duża awaria", były kłopoty z płatnościami w całej Polsce. Wicepremier zabrał głos

"Duża awaria", były kłopoty z płatnościami w całej Polsce. Wicepremier zabrał głos

Źródło:
tvn24.pl

Linia lotnicza Ryanair szykuje się do redukcji latem przyszłego roku kolejnego miliona miejsc na trasach z i do Hiszpanii, przede wszystkim chodzi o połączenia z regionalnymi lotniskami – zapowiedział w piątkowym wywiadzie dla brytyjskiego dziennika "Financial Times" prezes przewoźnika Michael O’Leary. Hiszpański minister transportu oskarżył lotniczego giganta o "szantaż".

Batalia giganta z operatorem lotnisk. "Szantaż"

Batalia giganta z operatorem lotnisk. "Szantaż"

Źródło:
PAP

Drogi kliencie, nie przychodź do sklepu z butelką bez znaczka - apeluje Polska Izba Handlu. Zdaniem organizacji klienci nadal nie są wystarczająco poinformowani, jak będzie działał nowy system kaucyjny. Dlatego w skierowanych do kupujących wyjaśnieniach wskazano najważniejsze elementy, na które warto zwrócić szczególną uwagę.

"Frustracja" klientów, "dezorganizacja" pracy sklepów. Ostrzeżenie

"Frustracja" klientów, "dezorganizacja" pracy sklepów. Ostrzeżenie

Źródło:
tvn24.pl

Polacy znajdują się w czołówce narodowości najczęściej odwiedzających Portugalię. Tylko w lipcu ich obecność wzrosła o 14 procent. Goście z Polski poszukują w Portugalii nie tylko bliskości wody, ale chcą również poznawać historię i kulturę południowo-zachodnich krańców Europy.

Dziesiątki tysięcy turystów z Polski. Szykuje się rekordowy rok

Dziesiątki tysięcy turystów z Polski. Szykuje się rekordowy rok

Źródło:
PAP

Szwajcarski producent zegarków Swatch rozpoczął sprzedaż specjalnej edycji zegarka z zamienionymi miejscami cyframi trzy i dziewięć na tarczy, nawiązując do 39-procentowych ceł nałożonych w zeszłym miesiącu przez prezydenta Donalda Trumpa na import produktów ze Szwajcarii do Stanów Zjednoczonych.

Trump uderzył cłami. Znany producent zamienia cyfry

Trump uderzył cłami. Znany producent zamienia cyfry

Źródło:
Reuters, PAP, CNBC

Sejm przyjął projekt ustawy, dzięki której czas przepracowany na umowach-zlecenie i jednoosobowej działalności gospodarczej będzie wliczany do stażu pracy. Obecnie uwzględniany jest tylko okres przepracowany na umowie o pracę.

Zmiany w naliczaniu stażu pracy

Zmiany w naliczaniu stażu pracy

Źródło:
PAP

Sejm uchwalił ustawę o bonie ciepłowniczym i zamrożeniu cen prądu. Bon ciepłowniczy będzie obowiązywał w drugiej połowie tego roku i w roku kolejnym.

Zamrożenie cen prądu i bon ciepłowniczy. Nowe sposoby na wysokie rachunki

Zamrożenie cen prądu i bon ciepłowniczy. Nowe sposoby na wysokie rachunki

Źródło:
PAP

W piątek w wieczornym głosowaniu Sejm wybrał Mariusza Haładyja na nowego prezesa Najwyższej Izby Kontroli (NIK). Kandydatura Haładyja budziła kontrowersje ze względu na jego udział w rządzie Mateusza Morawieckiego. Prawo i Sprawiedliwość wycofało swojego kandydata Tadeusza Dziubę.

Sejm wybrał nowego szefa Najwyższej Izby Kontroli

Sejm wybrał nowego szefa Najwyższej Izby Kontroli

Źródło:
PAP, tvn24.pl

W autobusie, sklepie, taksówce. Coraz częściej w różnych zawodach spotykamy pracowników spoza Polski. A co by się stało, gdyby nagle wyjechali? - Jakiś produkt w supermarkecie mógłby nie trafić na półkę. Najpierw zabrakłoby osób do jego wyprodukowania, następnie do przetransportowania do sklepów, a wreszcie do wystawienia i sprzedaży - odpowiada w rozmowie z TVN24+ Nadia Winiarska, ekspertka do spraw zatrudnienia w Konfederacji Lewiatan. Zastanawiamy się, czy polska gospodarka poradziłaby sobie bez cudzoziemców na rynku pracy.

Wyobraźmy sobie, że ich nie ma. Jak wtedy wygląda Polska?

Wyobraźmy sobie, że ich nie ma. Jak wtedy wygląda Polska?

Źródło:
TVN24+

Bożena Batycka przez lata tworzyła markę, która dla wielu Polek była synonimem luksusu. Wiele lat po dramatycznym rozstaniu z firmą, w której była projektantką i prezeską, postanowiła opowiedzieć swoją historię. - Ludzie, którzy ze mną obcują, wiedzą, jaka jestem, jak łatwo jest mnie owinąć wokół palca - mówiła w rozmowie w "Dzień dobry TVN".

O jej torebkach z bursztynem marzyło wiele Polek. "Zostałam z niczym"

O jej torebkach z bursztynem marzyło wiele Polek. "Zostałam z niczym"

Źródło:
TVN

Słów Donalda Trumpa nie można traktować poważnie. To kolejna próba wymigiwania się od nakładania sankcji na Rosję - ocenił profesor Roman Kuźniar z Uniwersytetu Warszawskiego, komentując sobotni wpis prezydenta USA skierowany do państw NATO.

"Zasłony dymne" Trumpa. "Na to nikt poważny nie może się nabrać"

"Zasłony dymne" Trumpa. "Na to nikt poważny nie może się nabrać"

Źródło:
PAP

Śmierć Giorgio Armaniego oznacza początek nowego etapu dla założonego przez niego domu mody. W testamencie projektant zobowiązał spadkobierców do sprzedaży udziałów lub rozważenia debiutu giełdowego firmy. Decyzja ta, zaskakująca w świetle jego dotychczasowej obrony niezależności marki, może mieć znaczący wpływ na przyszły układ sił w globalnym sektorze dóbr luksusowych.

Niespodziewany zwrot. Testament Armaniego otwiera nowy rozdział

Niespodziewany zwrot. Testament Armaniego otwiera nowy rozdział

Źródło:
Reuters