Apostazja – jak wystąpić z Kościoła katolickiego i jakie są tego konsekwencje

Źródło:
TVN24 Biznes
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalne
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24
wideo 2/5
Ksiądz Kobyliński: apostazja to zjawisko marginalneTVN24

Wraz z malejącą liczbą osób wierzących rośnie zainteresowanie formalnym występowaniem z Kościoła katolickiego. Czym jest apostazja i co warto wiedzieć o jej konsekwencjach? Jak przebiega cała procedura?

Apostazja to formalne porzucenie wiary i wystąpienie z Kościoła katolickiego.Apostata zostaje objęty ekskomuniką i nie może m.in. zostać świadkiem ani chrzestnym.Apostazja nie oznacza unieważnienia posiadanego chrztu czy ślubu kościelnego, ani nie niesie istotnych skutków w zakresie prawa cywilnego.Dokonanie apostazji możliwe jest jedynie zgodnie z określoną procedurą.

Apostazja – regulacje prawne

Procedura apostazji regulowana jest Dekretem Ogólnym Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła, który wszedł w życie 19 lutego 2016 roku. W kwestiach formalnych dotyczących wiary katolickiej znaczenie ma również Kodeks Prawa Kanonicznego z 4 grudnia 1983 roku.

Prawo do porzucenia religii jest przy tym jednym z praw człowieka chronionych na mocy m.in. Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 12 grudnia 2007 roku oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 roku.

Apostazja – co to jest?

Apostazja zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego oznacza „odstępstwo od wiary, od wyznawanych zasad lub przekonań”. Z kolei kan. 751 Kodeksu Prawa Kanonicznego definiuje ją jako „całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej”.

Pojęcie to oznacza więc porzucenie swojej dotychczasowej religii – w Polsce w zdecydowanej większości chodzi o porzucanie Kościoła katolickiego. W praktyce apostazję rozumie się jako publiczne, świadome i dobrowolne wyrzeczenie się kontaktu z Kościołem katolickim

Sposób, w jaki apostazja jest możliwa, regulują i ustalają władze kościelne w poszczególnych państwach. W Polsce procedurę tę ustanawia Konferencja Episkopatu Polski.

Akt apostazji

Apostazja zwykle utożsamiana jest z całkowitym wyrzeczeniem się wiary i wystąpieniem z Kościoła. Skuteczne dokonanie apostazji oznacza również automatyczną ekskomunikę następującą z mocy prawa kanonicznego.

Jednocześnie jednak zgodnie z doktryną katolicką osoba, która dokonała apostazji, nadal pozostaje katolikiem. O byciu katolikiem decyduje bowiem fakt przyjęcia chrztu, który jest nieusuwalny i którego nie można się wyrzec. W rezultacie apostazja jest odnotowywana w księgach parafialnych, ale informacja o chrzcie pozostaje w nich zachowana.

Jak dokonać apostazji?

Dokonanie apostazji następuje jedynie na wniosek i wymaga dochowania procedury ustanowionej przez Konferencję Episkopatu Polski. Aby móc przystąpić do tej procedury, trzeba spełniać następujące warunki:

być pełnoletnim i posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, – posiadać ważny dowód osobisty, – posiadać świadectwo chrztu, – sporządzić trzy kopie oświadczenia woli (deklaracji) o wystąpieniu z Kościoła – dla siebie, dla parafii oraz dla kurii.

Apostazja – procedura

Procedura apostazji krok po kroku wygląda następująco:

Pozyskanie świadectwo chrztu z parafii, w której miało się chrzest – wyjątkiem jest sytuacja, gdy aktualna parafia jest również parafią chrztu. ● Udanie się osobiście do swojej aktualnej parafii – tej, z której przychodzi ksiądz po kolędzie. ● Proboszcz weryfikuje tożsamość i treść deklaracji, a także podejmuje rozmowę i próbę odwiedzenia od decyzji o apostazji. ● Podpisanie w obecności proboszcza trzech kopii deklaracji wystąpienia z Kościoła. ● Proboszcz wysyła deklarację wystąpienia do kurii. ● Na polecenie kurii proboszcz dokonuje wpisu w Księdze Chrztu o wystąpieniu danej osoby z Kościoła.

Po dopełnieniu tych formalności osoba dokonująca apostazji może ponownie uzyskać w swojej parafii chrztu aktualne świadectwo chrztu. Świadectwo to będzie zawierało wpis o złożeniu przez tę osobę „formalnego oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego” i jako takie jest oficjalnym potwierdzeniem dokonania apostazji

Apostazja – wniosek

Nie istnieje określony formularz oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego. Aby oświadczenie takie było jednak skuteczne, powinno mieć formę pisemną i zawierać:

– datę i miejsce sporządzenia, – dane personalne osoby dokonującej apostazji, – dane dotyczące daty i parafii chrztu tej osoby, – jednoznaczne wyrażenie woli zerwania wspólnoty z Kościołem, – zaznaczenie, że decyzja ta podjęta została w pełni dobrowolnie i ze świadomością wszystkich jej konsekwencji, – własnoręczny podpis osoby dokonującej apostazji.

Apostazja – konsekwencje

Wystąpienie z Kościoła katolickiego oznacza, że dana osoba wstępuje do innej wspólnoty religijnej – niechrześcijańskiej – albo pozostaje poza jakąkolwiek wspólnotą religijną.

Główną konsekwencją jest to, że osoba, która dokonała apostazji, zostaje objęta ekskomuniką, czyli wykluczeniem z szeregu członków Kościoła katolickiego. Ekskomunika oznacza:

zakaz udzielania i przyjmowania sakramentów, m.in. bycia świadkiem lub chrzestnym, – zakaz uzyskania pogrzebu kościelnego, – zakaz ministerialnego udziału w obrzędach religijnych, – zakaz wykonywania pracy na rzecz Kościoła i przynależności do organizacji kościelnych.

Wystąpienie z Kościoła katolickiego nie unieważnia sakramentów, które się w nim wcześniej przyjęło, czyli chrztu, bierzmowania ani małżeństwa – wszystkie one pozostają w mocy. 

Apostazja nie niesie również ze sobą istotnych skutków prawnych. Kościół powinien jedynie przestać przetwarzać niektóre dane osobowe danej osoby.

Wystąpienie z kościoła

Dokonanie apostazji nie musi być nieodwracalne – możliwy jest formalny powrót do Kościoła katolickiego. Warto przy tym pamiętać, że w przypadku powrotu do Kościoła nie następuje konieczność ponownego przyjmowania sakramentów, np. chrztu – są one bowiem nieusuwalne. 

Aby powrócić w szeregi Kościoła katolickiego, konieczne jest osobiste udanie się do aktualnej parafii i złożenie na ręce proboszcza wniosku w tej sprawie. Wniosek o ponowne przyjęcie do Kościoła powinien zawierać podobne elementy, jak wniosek o wystąpieniu z Kościoła, z tą różnicą, że zawarte w nim musi być oświadczenie o motywacjach wcześniejszego wystąpienia oraz deklaracja o pragnieniu powrotu do wspólnoty.

Jeżeli proboszcz uzna, że dana osoba jest gotowa do powrotu do Kościoła, zwraca się do właściwego ordynariusza o zdjęcie z danej osoby kary ekskomuniki. Adnotacja o powrocie do pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim wpisana zostaje następnie do Księgi Chrztu.

Licznik apostazji

Nie ma obecnie wiarygodnych, aktualnych i kompletnych danych dotyczących skali dokonywanych w Polsce apostazji. Próbę tworzenia statystyk w tym zakresie podjął Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK). Według danych opublikowanych przez Instytut w 2012 roku w latach 2006-2009 apostazji w Polsce dokonało łącznie 1057 osób, zaś w 2010 r. kolejnych 459 osób. Następnie jednak ISKK zaprzestał prowadzenia statystyk apostazji w Polsce stwierdzając „stosunkowo niewielką skalę zjawiska". 

W ostatnim czasie Instytut ogłosił jednak powrót do badania zagadnienia. Jak dotąd nie zostały jeszcze opublikowane przez niego nowe, aktualne statystyki. Niezależnie od tego dane dotyczące wyznawanej wiary i przynależności do Kościoła katolickiego będą zawierały również informacje z przeprowadzonego w 2021 roku Narodowego Spisu Powszechnego.

Akt prawny: Dekret Ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła z 7 października 2015 roku; Kodeks prawa kanonicznego z 1983 R.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Na rynkach utrzymuje się nerwowość - uważa Hubert Stojanowski, dyrektor do spraw inwestycji klientów z Domu Inwestycyjnego Xelion. Jego zdaniem "sytuacja jest daleka od normalnej".

Nerwowo na rynkach. "To najgorszy możliwy scenariusz"

Nerwowo na rynkach. "To najgorszy możliwy scenariusz"

Źródło:
PAP

- Niszczymy markę, którą są USA - uważa prezes firmy inwestycyjnej Citadel Ken Griffin. Miliarder wcześniej wspierał Donalda Trumpa i przekazywał niezwykle hojne datki na kampanie republikanów - opisuje portal stacji CNN.

Najpierw wspierał, teraz krytykuje Donalda Trumpa. "Niszczymy tę markę"

Najpierw wspierał, teraz krytykuje Donalda Trumpa. "Niszczymy tę markę"

Źródło:
CNN

Jeżeli nadal trwałaby wojna celna i handlowa, to i w Polsce rozpocznie się większa fala drożyzny i inflacji. - Jeśli dwa słonie walczą, to trawa będzie zdeptana. Tą trawą jesteśmy my - stwierdził w rozmowie z tvn24.pl prof. dr hab. Bogdan Góralczyk, politolog, sinolog, dyplomata. - Czeka nas dużo niepewności - dodał Piotr Dzierżanowski z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

"Jeśli dwa słonie walczą, to trawa będzie zdeptana. Tą trawą jesteśmy my"

"Jeśli dwa słonie walczą, to trawa będzie zdeptana. Tą trawą jesteśmy my"

Źródło:
TVN24+

W najbliższym czasie para EUR/PLN może kolejny raz testować poziom 4,30 - uważa ekonomista Cezary Chrapek. Według niego na rynku długu możliwa jest korekta rentowności obligacji w górę.

"Jesteśmy już na tyle nisko, że trudno byłoby iść jeszcze niżej"

"Jesteśmy już na tyle nisko, że trudno byłoby iść jeszcze niżej"

Źródło:
PAP

W czwartek, niedługo przez zakończeniem notowań, WIG po raz pierwszy w historii przekroczył poziom 100 000 punktów. "Polska giełda w tym roku najmocniejszym rynkiem na świecie" - stwierdził minister finansów Andrzej Domański.

"Polska giełda najmocniejszym rynkiem na świecie"

"Polska giełda najmocniejszym rynkiem na świecie"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Migranci to bardzo ważny czynnik, który stabilizuje sytuację gospodarczą - powiedział prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) Zbigniew Derdziuk w rozmowie z TVN24 BiS. Zwrócił uwagę, że cudzoziemcy zasilają składkami system emerytalny i wpływają na rozwój gospodarczy.

Prezes ZUS: to obciążenie będzie duże

Prezes ZUS: to obciążenie będzie duże

Źródło:
TVN24 BiS

Komisja Europejska (KE) zaproponowała zmiany w dyrektywach dotyczących okresowych badań technicznych pojazdów, dowodów rejestracyjnych oraz badania emisyjności spalin. Propozycje obejmują cyfryzację dokumentów oraz obowiązkowe rejestrowanie stanu drogomierzy, aby zapobiec manipulowaniu danymi.

Chcą zaostrzenia przepisów. Szykują się zmiany dla kierowców

Chcą zaostrzenia przepisów. Szykują się zmiany dla kierowców

Źródło:
PAP

Pierwsza ustawa deregulacyjna została uchwalona w czwartek przez Sejm. Wprowadza między innymi krótszy czas kontroli mikroprzedsiębiorstw czy prostsze zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

Sejm uchwalił ustawę deregulacyjną

Sejm uchwalił ustawę deregulacyjną

Źródło:
PAP

Ustawa zobowiązująca deweloperów do informowania o cenach mieszkań w internecie została uchwalona przez Sejm. W przypadku niezastosowania się do obowiązku deweloper może zostać skontrolowany i ukarany grzywną.

Nowy obowiązek dla deweloperów. Jest decyzja Sejmu

Nowy obowiązek dla deweloperów. Jest decyzja Sejmu

Źródło:
PAP

W piątek, 25 kwietnia, Wizz Air uruchomi dwa dodatkowe połączenia do Rzymu z Krakowa i z Warszawy z okazji uroczystości pogrzebowych papieża Franciszka - przekazał przewoźnik. Jeden dodatkowy lot z Krakowa zaplanowano także na 27 kwietnia.

Przewoźnik zapowiada dodatkowe połączenia do Rzymu

Przewoźnik zapowiada dodatkowe połączenia do Rzymu

Źródło:
PAP

Liczba ludności Polski na koniec pierwszego kwartału 2025 roku spadła o 158 tysięcy w skali roku - podał Główny Urząd Statystyczny. Jak dodał, obecnie mamy 37,437 miliona Polaków.

W rok ubyło 158 tysięcy osób

W rok ubyło 158 tysięcy osób

Źródło:
PAP

Brytyjski rząd ogłosił 150 nowych sankcji na Rosję ze względu na inwazję na Ukrainę. Na liście znalazły się między innymi pady do gier, gdyż są wykorzystywane do sterowania dronami wojskowymi - wyjaśnił portal Politico.

Nowe 150 sankcji na Rosję. Jedna pozycja zaskakuje

Nowe 150 sankcji na Rosję. Jedna pozycja zaskakuje

Źródło:
PAP

W pierwszym etapie w ramach deregulacji będziemy mieli gotowych około 120 ustaw, które będą zmniejszały obciążenia i zmniejszały bariery - powiedział w czwartek premier Donald Tusk. Dodał, że jest to "de facto zmiana ustrojowa". Szef rządu zapowiedział, że pakiet projektów ustaw deregulacyjnych będzie procedowany na pierwszym posiedzeniu Sejmu po wyborach prezydenckich.

"De facto zmiana ustrojowa". Tusk o pakiecie deregulacyjnym

"De facto zmiana ustrojowa". Tusk o pakiecie deregulacyjnym

Źródło:
PAP

Majówka w 2025 roku rozpocznie się w tym roku tradycyjnie 1 maja. To okazja do dłuższego wypoczynku, zwłaszcza dla części uczniów, którzy mogą liczyć nawet na siedem dni dodatkowego wolnego ze względu na matury. Ale skorzystać mogą też pracownicy. Sprawdzamy, kiedy najlepiej wziąć wolne w najbliższym czasie.

Jeden dzień urlopu, cztery dni wolnego

Jeden dzień urlopu, cztery dni wolnego

Źródło:
TVN24 Biznes

W czwartek Senat przyjął bez poprawek nowelę ustawy opóźniającą do 1 października wejście w życie nowych taryf na energię elektryczną dla gospodarstw domowych. Zdaniem resortu klimatu zmiany pozwolą na obniżkę cen prądu po wygaśnięciu ceny maksymalnej. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Nowe taryfy na prąd. Decyzja Senatu

Nowe taryfy na prąd. Decyzja Senatu

Źródło:
PAP

Kryptowaluta $Trump gwałtownie zyskała na wartości po tym, jak prezydent USA obiecał, że zaprosi największych posiadaczy tej waluty na ekskluzywną galę z jego udziałem - podał portal stacji BBC.

"Najbardziej ekskluzywne zaproszenie na świecie". Trump kusi inwestorów

"Najbardziej ekskluzywne zaproszenie na świecie". Trump kusi inwestorów

Źródło:
BBC

Kiedy obniżki stóp procentowych? - Myślę, że w maju i to nie jest już takie życzeniowe myślenie. Myślę, że są wszelkie przesłanki wynikające z wypowiedzi prezesa, ale też innych członków Rady Polityki Pieniężnej, żeby myśleć poważnie o tym, że w maju obniżymy stopy procentowe - powiedział w rozmowie z Cezarym Królakiem z TVN24 BiS członek RPP Ludwik Kotecki.

"Myślę, że w maju". Kredytobiorcy czekają na kluczową decyzję

"Myślę, że w maju". Kredytobiorcy czekają na kluczową decyzję

Źródło:
tvn24.pl

Stopa bezrobocia w marcu 2025 roku wyniosła 5,3 procent, wobec 5,4 procent miesiąc wcześniej - podał w czwartek Główny Urząd Statystyczny.

Tyle wynosi stopa bezrobocia w Polsce

Tyle wynosi stopa bezrobocia w Polsce

Źródło:
PAP

Waszyngton może znieść sankcje na rosyjską energetykę, w tym gazociąg Nord Stream 2. Informacje te podaje Politico i wskazuje, że orędownikiem zniesienia sankcji ma być prezydencki wysłannik i przyjaciel Donalda Trumpa Steve Witkoff.

Przyjaciel Trumpa chce zniesienia sankcji na Nord Stream 2

Przyjaciel Trumpa chce zniesienia sankcji na Nord Stream 2

Źródło:
PAP

- Chiny muszą się zmienić. Ten kraj to wie. Każdy wie, że (ten kraj) musi się zmienić, a my chcemy mu w tym pomóc, ponieważ my również potrzebujemy przywrócenia równowagi - powiedział w środę sekretarz skarbu USA Scott Bessent, dodając, że istnieje szansa na zawarcie "wielkiego układu" z Pekinem.

"Szansa na wielki układ" USA z Chinami

"Szansa na wielki układ" USA z Chinami

Źródło:
PAP

Operatorzy platform, za pośrednictwem których dokonywane są transakcje w internecie, przekazali Ministerstwu Finansów dane ponad 177 tysięcy osób fizycznych i 115 tysięcy podmiotów – poinformowała rzeczniczka szefa Krajowej Administracji Skarbowej Justyna Pasieczyńska. Dane te są teraz analizowane.

Blisko 300 tysięcy osób i podmiotów pod lupą fiskusa

Blisko 300 tysięcy osób i podmiotów pod lupą fiskusa

Źródło:
PAP

Rosja i Chiny stworzyły system rozliczeń bankowych "China Track", umożliwiający omijanie zachodniego systemu finansowego oraz nadzoru międzynarodowego - donosi agencja Reuters. Został on stworzony przez największe banki objęte zachodnimi sankcjami i uznawany jest za przełomowe narzędzie w rozwijaniu nowej architektury finansowej.

Przełomowe narzędzie. Korzystają Rosja i Chiny

Przełomowe narzędzie. Korzystają Rosja i Chiny

Źródło:
PAP

Senat opowiedział się w środę za obniżeniem składki zdrowotnej dla przedsiębiorców od 2026 roku. Zmiana wiąże się z mniejszymi wpływami do Narodowego Funduszu Zdrowia w kwocie około 4,6 miliarda złotych. Według zapewnień Ministerstwa Finansów luka zostanie pokryta z budżetu państwa.

Zmiany w składce zdrowotnej. Jest decyzja Senatu

Zmiany w składce zdrowotnej. Jest decyzja Senatu

Źródło:
PAP

- Polska jest najbardziej atakowanym państwem w Unii Europejskiej - powiedział w środę w rozmowie z TVN24 BiS podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Jednocześnie, jak przekazał, "Polska wydaje najwięcej na cyberbezpieczeństwo w swojej historii".

Wydatki "największe w historii". "To są olbrzymie kwoty"

Wydatki "największe w historii". "To są olbrzymie kwoty"

Źródło:
tvn24.pl

Biały Dom rozważa znaczne obniżenie ceł na import chińskich towarów w celu deeskalacji sporu handlowego z Chinami - podał w środę "Wall Street Journal". Według źródeł dziennika cła mogą spaść ze 145 procent do 50-65 procent.

Nowy pomysł Białego Domu w sprawie ceł

Nowy pomysł Białego Domu w sprawie ceł

Źródło:
PAP