Danina solidarnościowa – co to jest i kogo dotyczy? Od jakich dochodów się ją płaci?

● Danina solidarnościowa to dodatkowe świadczenie osób fizycznych od dochodów przekraczających milion złotych. ● Środki z tego świadczenia kierowane są na rzecz Funduszu Solidarnościowego. ● Danina ta wynosi 4 proc. od nadwyżki dochodu ponad kwotę miliona złotych. ● Przepisy precyzyjnie określają, które dochody wliczają się, a które są pomijane przy wyliczaniu obowiązku zapłaty daniny solidarnościowej.

Danina solidarnościowa jest świadczeniem funkcjonującym na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. 

Uzupełniająco w zakresie rozumienia wprowadzonych przepisów Ministerstwo Finansów opublikowało ponadto objaśnienia podatkowe z 28 sierpnia 2019 r. w sprawie stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Danina solidarnościowa nazywana jest również podatkiem solidarnościowym lub trzecim progiem podatkowym. Stanowi ona dodatkowy podatek, oficjalnie nazwany daniną, którego zapłata jest obowiązkowa dla najlepiej zarabiających osób w Polsce.

Solidarnościowy wymiar daniny polega na tym, że środki płacone przez najbogatszych z jej tytułu trafiają na rzecz państwowego Funduszu Solidarnościowego (Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych). Fundusz ten wspierać ma osoby z niepełnosprawnościami, emerytów oraz rencistów.

Kogo obejmuje to dodatkowe świadczenie? Obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej dotyczy wszystkich osób fizycznych, które w danym roku podatkowym zarobiły ponad milion złotych. Oznacza to, że płacą go nie tylko obywatele polscy, ale również obcokrajowcy osiągający w Polsce przychody. 

Danina solidarnościowa wynosi 4 proc. i naliczana jest od nadwyżki dochodu ponad milion złotych. Przykładowo, jeżeli dana osoba zarobiła w danym roku podatkowym 1,5 mln zł, to od całości odprowadza ona podatek zgodnie z zasadami pierwszego (17 proc.) i drugiego (32 proc.) progu podatkowego, a ponadto od nadwyżki wynoszącej 500 tys. zł płaci dodatkowe 4 proc. daniny.

Z tego powodu danina solidarnościowa nazywana jest również trzecim progiem podatkowym. 

Dochody objęte daniną solidarnościową są ustalane inaczej niż dochody objęte pozostałymi progami podatkowymi. 

W przypadku wyliczania dochodu kwalifikującego do obowiązku zapłaty daniny solidarnościowej wlicza się do niego nie tylko dochody rozliczane według skali podatkowej, tak jak ma to miejsce w przypadku pierwszego i drugiego progu podatkowego, ale również:

– dochody rozliczane według stawki liniowej,  – dochody zagraniczne rozliczane metodą proporcjonalnego odliczenia,  – dochody ze sprzedaży akcji i innych papierów wartościowych. 

Tym samym możliwe jest powstanie obowiązku zapłaty daniny solidarnościowej (trzeciego progu) u osoby, która jednocześnie nie weszła do drugiego progu podatkowego. Może się tak zdarzyć na przykład u osoby, która nie otrzymuje wysokiego wynagrodzenia za pracę, ale jednocześnie osiągnęła wysokie przychody ze sprzedaży akcji albo ze sprzedaży praw autorskich.

Jednocześnie niektóre rodzaje przychodu i dochodu nie są brane pod uwagę przy wyliczaniu obowiązku zapłaty daniny solidarnościowej. Pomijane są w tym przypadku dochody z:

– dywidend,  – sprzedaży nieruchomości,  – opodatkowane ryczałtowo (w tym kartą podatkową), – osiągane za granicą i rozliczane metodą wyłączenia. 

Tym samym możliwa jest również sytuacja, w której osiągnięcie dochodu przekraczającego milion złotych nie spowoduje obowiązku zapłaty daniny solidarnościowej.

Osoby, których dochód przekracza w danym roku podatkowym milion złotych, zobowiązane są do złożenia dodatkowego formularza podatkowego dotyczącego daniny solidarnościowej. Jest to formularz DSF-1 stanowiący oddzielny dokument niż deklaracja podatkowa składana na formularzu PIT-36, PIT-37 czy PIT-38.

Formularz DSF-1 można złożyć osobiście lub listownie w urzędzie skarbowym lub nie wychodząc z domu - przez Internet. Elektroniczne formularze dostępne są na stronie podatki.gov.pl. Termin na złożenie formularza DSF-1 za poprzedni rok to 30 kwietnia kolejnego roku. Wpłacone środki przekazywane są na rzecz Funduszu Solidarnościowego już przez sam urząd skarbowy.

Danina solidarnościowa płacona jest jednorazowo za cały ostatni rok podatkowy – nie trzeba jej więc płacić od razu z chwilą przekroczenia miliona złotych dochodu. Terminem zapłaty daniny solidarnościowej jest taki sam jak złożenia deklaracji DSF-1, czyli ostatni dzień kwietnia kolejnego roku.

Wpłata daniny powinna być dokonywana na indywidualny mikrorachunek podatkowy – ten sam, na który osoby prowadzące działalność gospodarczą wpłacają również należne podatki PIT, CIT czy VAT. Swój indywidualny mikrorachunek można sprawdzić na stronie podatki.gov.pl – wystarczy podać numer PESEL lub NIP.

Obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej może dotyczyć nie tylko osób rozliczających się według skali podatkowej, ale również rozliczających się podatkiem liniowym. 

Przykładowo osoba prowadząca działalność gospodarczą i rozliczająca się liniowo osiągnęła przychód 2,5 mln zł przy kosztach jego uzyskania wynoszących 1 mln zł. Jej wynoszący wówczas 1,5 mln zł dochód zostaje opodatkowany stawką liniową 19 proc., a 500 tys. zł nadwyżki ponad milion złotych podlega dodatkowo obciążeniu 4 proc. daniny solidarnościowej.

Akty prawne: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; Objaśnienia podatkowe z 28 sierpnia 2019 r. ws. stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych