Próg rentowności – co to jest? Jak wyliczyć próg rentowności?

● Próg rentowności to sytuacja, w której przychody i koszty równoważą się. ● Określenie progu rentowności pomaga ocenić opłacalność działalności lub inwestycji. ● Próg rentowności można przedstawić w sposób ilościowy, wartościowy, procentowy i graficzny. ● Progi rentowności należy odróżnić od wskaźników rentowności takich jak ROA.

Każda działalność biznesowa nastawiona jest na osiąganie zysku. Aby było to możliwe, konieczne jest osiąganie wyższych przychodów niż ponoszone koszty jego uzyskania. Opłacalność danej działalności, czyli stosunek przychodów do kosztów, nazywany jest również rentownością.

Kluczowym pojęciem jest w tym przypadku próg rentowności, nazywany również punktem wyrównania lub BEP (Break Even Point). To sytuacja, w której całkowite koszty ponoszone przez dane przedsiębiorstwo zrównują się z osiągniętymi przychodami. Oznacza to, że z działalności tej nie osiągnięto żadnego zysku, ale też żadnej straty.

Dzięki określeniu progu rentowności przedsiębiorca może ocenić, czy dana działalność będzie w ogóle opłacalna. W przypadku działalności już prowadzonej może natomiast zawczasu wychwycić związane z nią problemy i np. skorygować cenę oferowanego produktu na taką, która zapewni zysk.

Dokonanie analizy progu rentowności i wyliczenie go wymaga najpierw rozróżnienia ponoszonych kosztów na koszty stałe, czyli niezależne od wielkości produkcji, oraz koszty zmienne, czyli zależne od tej wielkości. Jednym z rodzajów kosztów stałych jest przy tym amortyzacja. W analizie progu rentowności zwraca się również uwagę na tzw. marże bezpieczeństwa. Marże te służą wykazaniu, o ile może spaść sprzedaż, aby wciąż nie ponosić strat.

Pojęcia progu rentowności nie należy mylić z tzw. wskaźnikami rentowności. Przykładami takich wskaźników są ROA, ROS czy ROE, a także ROI. Szeroko funkcjonują ponadto wskaźniki finansowe takie jak EBIT, EBITA i EBITDA.  

Określenie progu rentowności ma duże znaczenie. Pozwala ono na ustalenie punktu, od przekroczenia którego zależy powodzenie całego przedsięwzięcia. Jeżeli przychody nie pozwolą na osiągnięcie tego progu, oznaczać to będzie straty, jeżeli zaś go przekroczą – działanie przyniesie zysk.

W rezultacie obliczenie progu rentowności jest bardzo przydatne zarówno w odniesieniu do bieżącej działalności przedsiębiorstwa, jak też do oceny dopiero rozważanych projektów inwestycyjnych.

Próg rentowności może zostać przedstawiony na różne sposoby: ilościowo, wartościowo, procentowo lub graficznie.

Ilościowy próg rentowności oznacza ilość produkcji, przy której próg ten jest osiągany. Oblicza się go poprzez podzielenie wartości całkowitych kosztów stałych przez różnicę ceny jednostkowej i kosztu zmiennego jednostkowego.

Różnica ceny jednostkowej i kosztu zmiennego jednostkowego nazywana jest również marżą jednostkową. Wzór na ilościowy próg rentowności można więc określić także jako iloraz całkowitych kosztów stałych i marży jednostkowej.

Wartościowy próg rentowności odnosi się do wartości, jaką musi osiągnąć sprzedaż, aby osiągnąć próg rentowności. Inaczej mówiąc wskazuje on na wartość przychodów ze sprzedaży, przy których pokryte zostają wszystkie poniesione koszty produkcji.

Wartościowy próg rentowności oblicza się poprzez pomnożenie ilościowego progu rentowności z ceną jednostkową sprzedaży. 

W przypadku procentowego progu rentowności wylicza się go poprzez podzielenie ilościowego progu rentowności przez maksymalną możliwą wielkość sprzedaży, określoną w oparciu o prognozy popytu. Uzyskany wynik należy pomnożyć przez 100 proc. 

Procentowy próg rentowności obrazuje, jaki procent posiadanych zdolności produkcyjnych trzeba wykorzystać, by wygenerowane przychody pokryły wszystkie koszty.

Graficzny próg rentowności odnosi się natomiast nie tyle do sposobu obliczania, co do sposobu prezentacji – czyli w formie graficznej.