20 najbardziej narażonych zawodów. To miliony osób w Polsce

PIE swoim badaniu przeanalizowało, które zawody najbardziej są wystawione na działanie sztucznej inteligencji (ang. AI occupational exposure, AIOE).

"Przedstawionych danych nie należy interpretować jako liczba miejsc pracy, które będą zastąpione przez sztuczną inteligencję. Osoby pracujące w zawodach wystawionych na AI mogą się spodziewać, że część ich zadań będzie możliwa do wykonania przez narzędzia wykorzystujące sztuczną inteligencję. Może to oznaczać zarówno szansę na ułatwienie pracy, nabycie nowych umiejętności i zwiększenie produktywności, jak i ryzyko redukcji zatrudnienia i konieczność szukania nowego zawodu" - wyjaśnia Instytut. 

Jak zauważają eksperci, do "najbardziej narażonych zawodów" zaliczają się do nich w szczególności te prace, które wymagają wyższych kwalifikacji, takie jak finansiści, prawnicy, programiści.

"Do tej grupy zaklasyfikowani zostali również matematycy, niektórzy urzędnicy państwowi, sekretarki, a także nauczyciele akademiccy i część kadry kierowniczej przedsiębiorstw. Ogólnie w 20 zawodach najbardziej narażonych na wpływ sztucznej inteligencji zatrudnionych jest obecnie ok. 3,68 mln osób. Dla porównania liczba pracujących w 20 zawodach najmniej narażonych na wpływ AI wynosi ok. 1,66 mln osób, co stanowi 10 proc. zatrudnionych. Jest to ponad dwukrotnie mniej osób niż w grupie zawodów najbardziej narażonych" - czytamy.

- Sztuczna inteligencja ma potencjał znacznego przekształcenia polskiego rynku pracy. Upraszcza bądź eliminuje część zadań, zwiększa produktywność niektórych pracowników, a także zwiększa presję na zdobywanie nowych umiejętności - zwraca uwagę, cytowany w raporcie, Ignacy Święcicki, kierownik zespołu gospodarki cyfrowej w PIE.

- O tych procesach musimy też myśleć biorąc pod uwagę szerszy kontekst, chociażby trendy demograficzne. Do 2035 roku na rynku pracy będzie nawet 12,5 proc. pracowników mniej niż obecnie. Wdrożenie narzędzi automatyzujących pracę może więc być istotnym komponentem działań zmierzających do zwiększenia produktywności i utrzymaniu obecnego potencjału polskiej gospodarki - dodaje.

Czytaj więcej: Pierwsza taka "fabryka" w Polsce. Pochłonie 70 milionów złotych >>>

Lista zawodów najbardziej narażonych na wpływ AI:

1. Specjaliści do spraw finansowych 2. Matematycy, aktuariusze i statystycy 3. Specjaliści z dziedziny prawa 4. Urzędnicy państwowi do spraw nadzoru 5. Specjaliści do spraw administracji i zarządzania 6. Analitycy systemów komputerowych i programiści 7. Sekretarki 8. Kierownicy do spraw sprzedaży, marketingu i rozwoju 9. Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych 10. Nauczyciele akademiccy 11. Inżynierowie (z wyłączeniem elektrotechnologii) 12. Literaci, dziennikarze i filolodzy 13. Kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania 14. Kierownicy do spraw technologii informatycznych i telekomunikacyjnych 15. Specjaliści do spraw sprzedaży, marketingu i public relations  16. Specjaliści z dziedzin społecznych i religijnych 17. Średni personel do spraw finansowych 18. Specjaliści do spraw baz danych i sieci komputerowych 19. Bibliotekoznawcy, archiwiści i muzealnicy 20. Pracownicy obsługi biurowej

Jak zauważają eksperci, generalnie kobiety w Polsce są bardziej narażone na zakłócenia wywołane przez AI w miejscu pracy niż mężczyźni.

"Spośród 121 analizowanych grup zawodów w Polsce, kobiety częściej wykonują te zagrożone wpływem AI. W grupie 20 grup zawodów najbardziej narażonych na zmiany związane z wprowadzeniem AI pracuje aż 28 proc. wszystkich pracujących w Polsce kobiet i 17 proc. mężczyzn" - czytamy.

"Mimo większej ogólnej liczby pracujących mężczyzn niż kobiet, w grupie 20 najbardziej narażonych na AI zawodów kobiety prowadzą również liczebnie – 2,16 mln w porównaniu z 1,53 mln. Prawdopodobnie dlatego, że kobiety rzadziej podejmują się prac fizycznych i częściej są lepiej wykształcone od mężczyzn – pracują więc w zawodach mocniej wystawionych na wykorzystanie AI" - piszą ekonomiści PIE.

Z kolei, jak zwracają uwagę eksperci PIE, "sektor rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa odnotowuje najniższą ekspozycję na AI, co sugeruje, że jest on najmniej dotknięty przez rozwój tych technologii". "Podobnie niski poziom ekspozycji można zauważyć w działalności gastronomicznej i zakwaterowaniu oraz w budownictwie" - czytamy.

"Z kolei sektor działalności finansowej i ubezpieczeniowej wykazuje najwyższą ekspozycję na AI, co wskazuje na możliwość intensywnego wykorzystania tych technologii w automatyzacji procesów, analizie danych i zarządzaniu informacją. Wysoką ekspozycję wykazują też sektory działalności profesjonalnej i technicznej oraz edukacji. Warto przy tym zauważyć dopiero czwarte miejsce sektora IT, choć przy wskaźniku ekspozycji na modele językowe sytuacja się zmienia i sektor ten zajmuje trzecie miejsce" - piszą eksperci" - czytamy.

"Inne sektory, czyli handel hurtowy i detaliczny oraz działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją, wykazują duże różnice w ekspozycji na AI, w zależności od tego czy badamy ogólne wystawienie na AI (AIOE), czy też sprofilowane dla dużych modeli językowych (ang. Large Language Models – LLM) lub generowania obrazów" - podają eksperci PIE.

"Polacy są podzieleni w ocenie skutków zastosowania AI na rynku pracy. 25,8 proc. badanych uważa, że wykorzystanie sztucznej inteligencji wpłynie pozytywnie na liczbę miejsc pracy na rynku, a 33,4 proc. uważa, że wpłynie negatywnie" - dodają eksperci PIE.