- Zęby to wyznacznik naszego zdrowia, naszego stanu ogólnoustrojowego. To malutkie zakamarki, w których bytują bakterie. Jeżeli proces próchnicowy jest nieleczony, to rozplenia się na pozostałe struktury. Dlatego w pewnych częściach naszego ciała mogą się pojawić zmiany zapalne, jeśli zęby nie są leczone. Zmiany zapalne mogą się pojawić w zatokach szczękowych, mogą wystąpić cysty czy torbiele - powiedziała w programie Wywiad Medyczny Joanny Kryńskiej w TVN24+ doktor Małgorzata Majewska- Paradowska, ekspert stomatologii estetycznej.

OGLĄDAJ: Co dziewiąty Polak nie myje zębów, niektórzy nie mają nawet szczoteczki

Co dziewiąty Polak nie myje zębów, niektórzy nie mają nawet szczoteczki

Posłuchaj

Dowiedz się więcej

Wstrzymaj

Zobacz cały materiał

Ten i inne materiały obejrzysz w subskrypcji

Są ogniskiem zakażenia

Okazuje się jednak, że próchnica to choroba, której skutki mogą dotyczyć praktycznie całego organizmu i przybierać różną postać, zarówno chorób przewlekłych, jak i nowotworów, a nawet chorób neurodegeneracyjnych. Dlaczego tak się dzieje?

Jeśli nasze zęby są zdrowe, to nasze ciało jest zdrowe. Jeśli zęby mają niedoleczone kanały, na przykład po nieprawidłowym leczeniu kanałowym, prowadzonym kilkanaście lat temu, to są one ogniskiem zakażenia. Nosimy w sobie utajone ognisko zakażenia, a to sprawia, że zdrowotność całego naszego organizmu jest na niedostatecznym poziomie

dr Małgorzata Majewska-Paradowska, stomatolog.

Aby powiedzieć nieco więcej o odległych skutkach nieleczonej próchnicy czy nieuzupełnionych braków w uzębieniu, najpierw należałoby wyjaśnić, jak dużej grupy w Polsce (i w jakim przedziale wiekowym) ten problem może dotyczyć. Dane są bowiem zatrważające. Próchnica jest chorobą powszechną u polskich dzieci. Jak wskazuje Narodowy Fundusz Zdrowia, występuje ona u 35-50 procent dzieci między 2. a 3. rokiem życia, 56–60 procent dzieci między 3. a 4. rokiem życia, prawie wszystkich między 6. a 7. rokiem życia i niemal 90 procent dwunastolatków. Oznacza to, że jej powikłania mogą się pojawić już u dzieci i towarzyszyć im przez całe życie.

39 min

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

"Banalny objaw może całkowicie zmienić życie". Masz go? Pilnie idź do lekarza

Wywiad medyczny

Serce, ropnie, sepsa

- Próchnica może zagrażać zawiązkom zębów stałych, które są już w kości. Oczywiście wszyscy wiemy, że przedwczesna utrata mleczaków powoduje wady zgryzu. Pojawiają się problemy z wymową, ze spożywaniem posiłków. Wiadomo, że jeśli dziecko wcześniej musi mieć usunięte mleczaki z powodu próchnicy, to pojawiają się zaburzenia jakościowe i ilościowe w diecie. Mam wrażenie, że często odizolowujemy naszą jamę ustną od reszty organizmu. Rodzice myślą, że próchnica to jest tylko ten ubytek w zębie. Nie zdają sobie sprawy, że jest chorobą bakteryjną, zakaźną, cywilizacyjną - ostrzegała w czerwcu w rozmowie z tvn24.pl higienistka stomatologiczna Katarzyna Obarska.

Próchnica zębów bezpośrednio nie zagraża życiu, ale jeśli infekcja, będąca jej efektem, rozprzestrzeni się na płaszczyzny twarzy, to u pacjentów wzrasta ryzyko sepsy, upośledzenia dróg oddechowych i zakażeń odontogennych, które, jak wykazali amerykańscy naukowcy w badaniu z 2023 roku, stanowiły 49,1 procent przypadków głębokich ropni szyi. 

Próchnica zwiększa ryzyko pojawienia się chorób stawów, oczu, nerek i układu krążenia. Wciąż są takie sytuacje, że dzieci z zakażeniami próchnicowymi trafiają na intensywną terapię z powodu sepsy, a to już śmiertelne zagrożenie.

Katarzyna Obarska, higienistka stomatologiczna

Nowotwory i choroba Alzheimera

Do najpoważniejszych możliwych powikłań, oprócz wspomnianej sepsy, należą zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i cukrzyca. Okazuje się jednak, że katalog jest dużo szerszy, a w nim znajdują się jeszcze między innymi: problemy ze stawami, zapalenie zatok, parodontoza, zapalenie gardła i migdałków, choroba wrzodowa żołądka, a nawet depresja, u której podstaw może leżeć między innymi brak pewności siebie związanym z brzydkim wyglądem uzębienia i nieprzyjemnym zapachem z ust.

Coraz więcej mówi się również o związku zdrowia jamy ustnej ze zwiększonym zagrożeniem powstawania nowotworów głowy i szyi. Krajowy Rejestr Nowotworów wymienia złą higienę tego obszaru, wraz z podrażnieniami związanymi z niedopasowaniem protez, wśród najważniejszych czynników ryzyka, obok narażenia błon śluzowych na dym papierosowy i wysokoprocentowy alkohol.

Polskie Towarzystwo Stomatologiczne, w ramach tegorocznej kampanii Polska mówi #aaa przypominało również o tym, że bakterie odpowiedzialne za zapalenie przyzębia (np. Porphyromonas gingivalis) mogą przedostawać się do krwiobiegu i docierać do mózgu, gdzie wywołują stany zapalne i degenerację neuronów. W badaniach wykazano, że osoby z zaawansowaną chorobą dziąseł mają wyższe ryzyko zaburzeń poznawczych, w tym choroby Alzheimera.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

"Widziałam zęby niemyte tygodniami"

Piotr Wójcik

Wciąż niezaadresowany problem

Eksperci zwracają uwagę, że problem, który mamy ze zdrowiem jamy ustnej, swoje źródło ma w braku odpowiedniej edukacji zdrowotnej. Wiedzy brakuje nie tylko w szkołach, ale już na etapie kształtowania zachowań dziecka w domu.

- Jest ogromny deficyt wiedzy u rodziców. Pomimo że to są młode osoby, to wciąż słyszy się na przykład, że podejście do zębów mlecznych jest lekkomyślne. Rodzice traktują je jako przejściowe, a więc niewarte leczenia, bo przecież i tak wypadną. A wypadanie niektórych mlecznych zębów trwa między dziewiątym a dwunastym rokiem życia dziecka. To wcale nie jest tak szybko, a próchnica zębów mlecznych może przenosić się na zęby stałe. To jest niewiedza przekazywana z pokolenia na pokolenie. Oni nie wiedzą, bo nikt ich tego też nie nauczył – zwracała uwagę Katarzyna Obarska.

Stomatolog, doktor Emma Kiworkowa, przewidywała w połowie tego roku w rozmowie z tvn24.pl, że minie jeszcze wiele lat, zanim sytuacja ulegnie dużej poprawie.

Ta świadomość rośnie, ale wciąż zbyt wolno, żeby mówić o jakichś większych sukcesach. Uważam, że miną jeszcze co najmniej dwie dekady, żeby świadomość profilaktyki, i to nie tylko stomatologicznej, naprawdę się w tym kraju zmieniła.

dr Emma Kiworkowa, stomatolog