Jak zmiany klimatu napędzają huragany? Jak tworzą się te zjawiska? Czym różni się huragan od tajfunu?

Autor:
dd//rzw
Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, The Conversation, AccuWeather
Huragany - najważniejsze informacje
Huragany - najważniejsze informacjeNASA/NOAA/NASA Earth Observatory/tvnmeteo.pl
wideo 2/2
NASA/NOAA/NASA Earth Observatory/tvnmeteo.plHuragany - najważniejsze fakty

Sezon na huragany w pełni. W ostatnich dniach szczególnie odczuwają to mieszkańcy południowo-wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych. Co sprawia, że z roku na rok zjawiska te stają się coraz silniejsze? Jak wpływają na to zmiany klimatu? Jak powstają huragany i co odróżnia je od tajfunów i cyklonów? Spróbujemy odpowiedzieć na te i inne pytania.

Sezon huraganów na Atlantyku trwa od 1 czerwca do 30 listopada. W tym roku początek tego zwyczajowego okresu był jednak spokojny. W sierpniu po raz pierwszy od 25 lat nie odnotowano żadnej nazwanej burzy. Jednak tuż na początku września doszło do przebudzenia. W połowie września uformowała się burza tropikalna Fiona, która szybko stała się huraganem. Żywioł dał się we znaki, uderzając w Portoryko i Republikę Dominikany. Ostatnia na jego drodze była Kanada, gdzie okazał się "bezprecedensowym" huraganem, przynosząc kolejne zniszczenia.

Huragan Ian pustoszy wschodnie wybrzeże USA

Od początku tygodnia wzdłuż wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych trwa wędrówka huraganu Ian. Żywioł najpierw spustoszył Florydę, przynosząc katastrofalne powodzie i niszczycielskie porywy wiatru. Później dotarł także do Georgii oraz Karoliny Północnej i Południowej.

>>> Czytaj dalej: Kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych huraganu Ian. "Dopiero zaczynamy widzieć skalę zniszczeń"

Chociaż naukowcom nie udało się jeszcze ustalić, czy zmiany klimatyczne wpłynęły na siłę i zachowanie tegorocznych huraganów, istnieją mocne dowody na to, że te niszczycielskie burze stają się coraz groźniejsze.

Czy zmiany klimatyczne wpływają na huragany? W jaki sposób?

Tak, zmiany klimatyczne sprawiają, że huraganom towarzyszy silniejszy wiatr, że są bardziej "mokre" i intensywniejsze. Istnieją również dowody na to, że te właśnie zmiany powodują, iż huragany przemieszczają się wolniej, co oznacza, że mogą zrzucić więcej wody w jednym miejscu.

Gdyby nie oceany, Ziemia byłaby znacznie gorętsza z powodu zmian klimatycznych. W ciągu ostatnich 40 lat ocean wchłonął 90 procent ciepła, pochodzącego z globalnego ocieplenia wywołanego emisją gazów cieplarnianych. Duża część ciepła pochodzącego z oceanów jest gromadzi się w pobliżu powierzchni wody, co może sprawiać, że burze są bardziej intensywne oraz towarzyszy im coraz większa prędkość wiatru.

Jak zmiany klimatyczne wpływają na ilość opadów, które towarzyszą burzom? Mogą je zwiększyć. Cieplejsza atmosfera może pomieścić więcej wilgoci, a para wodna gromadzi się aż do momentu, gdy chmury "pękają", powodując intensywne opady. Jak wykazały badania opublikowane w kwietniu 2021 w czasopiśmie naukowym "Nature Communications", w huraganowym sezoie na Atlantyku w 2020 r. - uznawanym za jeden z najbardziej aktywnych w historii - w wyniku zmian klimatycznych podczas huraganów spadło łącznie o 8-11 procent deszczu na godzinę więcej.

Świat ocieplił się już o 1,1 stopnia Celsjusza powyżej średniej temperatury względem epoki przedindustrialnej. Naukowcy z amerykańskiej Narodowej Administracji Oceanicznej i Atmosferycznej (NOAA) spodziewają się, że przy ociepleniu rzędu 2 stopni prędkość wiatru towarzysząca huraganom może wzrosnąć o 10 procent. Skala tych zjawisk mierzona jest w pięciostopniowej, rosnącej skali Saffira-Simpsona. Im wyższa kategoria, tym wyższa prędkość wiatru i bardziej niszczycielskie skutki. NOAA przewiduje, że liczba huraganów, które są najbardziej intensywne - osiągają kategorię czwartą (jak ostatnio Ian) lub piątą - w tym stuleciu może wzrosnąć o 10 procent. Od 1851 roku do dzisiaj mniej niż jedna piąta huraganów osiągnęła taką intensywność.

CZYTAJ TEŻ: Huragany. Kiedy powstają, jaką mają siłę i dlaczego często są im nadawane kobiece imiona?

Siła huraganu IanAdam Ziemienowicz/PAP/Reuters

Jak jeszcze zmiany klimatu potęgują siłę huraganów?

Typowy sezon dla huraganów zmienia się, ponieważ zmiany klimatu stwarzają sprzyjające warunki częściej, w większej liczbie miesięcy. Huragany docierają również do takich regionów Atlantyku, gdzie historycznie wcześniej zdarzały się stosunkowo rzadko.

Według NOAA, w USA miejscem, gdzie huragany najczęściej schodzą na ląd, jest Floryda. Od 1851 roku odnotowano ich tam ponad 120. Jednak w ostatnich latach niektóre z nich osiągają szczytową intensywność i docierają dalej na północ niż w bywało w przeszłości. Przesunięcie w kierunku bieguna może być związane z rosnącą globalną temperaturą powietrza i oceanów, twierdzą naukowcy. Trend ten jest niepokojący dla miast położonych na średnich szerokościach geograficznych, takich jak Nowy Jork, Boston, Pekin i Tokio, gdzie - jak powiedziała w rozmowie z agencją Reuters Allison Wing z Uniwersytetu Stanowego Floryda - "infrastruktura nie jest przygotowana" na takie burze.

Huragan Fiona na zdjęciu satelitarnym w podczerwieniNOAA

Huragan Sandy uderzył w północno-wschodnie wybrzeże USA w 2012 roku. I choć miał pierwszą, najniższą kategorię, uznawany jest za czwarty najdroższy huragan w historii tego kraju. Straty wyrządzone przez żywioł szacuje się na 81 miliardów dolarów.

Aktywność huraganów w Ameryce Północnej osiąga szczyt we wrześniu, kiedy w lecie wody oceanów wchłoną duże ilości ciepła. Jednakże pierwsze nazwane burze, które docierają na ląd w USA, robią to ponad trzy tygodnie wcześniej niż w 1900 roku, co powoduje przesunięcie początku sezonu na maj - wynika z badań opublikowanych w sierpniu na łamach "Nature Communications".

Ten sam trend wydaje się widoczny na całym świecie. Zgodnie z badaniem opublikowanym w listopadzie 2021 roku w "Scientific Reports", w Zatoce Bengalskiej, będącej częścią Oceanu Indyjskiego, cyklony od 2013 roku tworzą się wcześniej niż zwykle - w kwietniu i maju, przed letnim monsunem.

Nie jest jednak jasne, czy zmiany klimatu wpływają na liczbę huraganów, które tworzą się co roku. Pewien zespół naukowców poinformował w grudniu na łamach pisma "Nature Communications" o wykryciu wzrostu częstotliwości huraganów na północnym Atlantyku w ciągu ostatnich 150 lat. Ale badania trwają.

Jak huragany się tworzą?

Huragan potrzebuje dwóch głównych składników - ciepłej wody oceanicznej i wilgotnego powietrza. Kiedy ciepła woda morska paruje, jej energia cieplna jest przekazywana do atmosfery. To sprawia, że siła wiatru w huraganach wzmacnia się. Bez tego huragany nie mogą się nasilać i gasną.

Jak powstaje huragan?Maria Samczuk, Adam Ziemienowicz/PAP

Co niosą ze sobą huragany?

W zależności od wielkości i siły huraganu, miejsca, w którym znajduje się ląd i kształtu wybrzeża, w które uderza, skutki tych kataklizmów mogą być bardzo różne. Oprócz dużych fal i fal sztormowych, huragany przynoszą również obfite opady deszczu, zalewając powierzchnię ziemi i wpływając na przybrzeżne systemy wód gruntowych. Żywioły te wywołują silne prądy, które mogą powodować erozję osadów i zmieniać kształt i formę wybrzeża. Mogą one również wpływać na jakość wody poprzez rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w portach.

Huragan, cyklon, tajfun. Gdzie jest różnica?

Te ogromne żywioły, będące technicznie tym samym zjawiskiem, nazywane są różnie w zależności od tego, gdzie i jak się uformowały. Burze, które tworzą się nad Oceanem Atlantyckim lub centralnym i północno-wschodnim Pacyfikiem, nazywane są huraganami, gdy ich stała prędkość wiatru osiąga co najmniej 119 kilometrów na godzinę. Jeśli nie osiągną tej prędkości, zwane są burzami tropikalnymi.

W Azji Wschodniej gwałtowne burze, tworzące się nad północno-zachodnim Oceanem Spokojnym, nazywane są tajfunami. Natomiast określenie cyklon używane jest dla żywiołów występującym nad Oceanem Indyjskim i Południowym Pacyfikiem.

Nazwy dla huraganów na Oceanie Atlantyckim w 2022 rokutvnmeteo.pl za NOAA

Autor:dd//rzw

Źródło: Reuters, tvnmeteo.pl, The Conversation, AccuWeather

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał alarmy meteorologiczne pierwszego stopnia. Synoptycy ostrzegają przed gęstymi mgłami, również marznącymi. Widoczność może wynosić do 200 metrów. Sprawdź, gdzie pogoda może być niebezpieczna.   

Miejscami mgły są na tyle gęste, że wydano alerty IMGW

Miejscami mgły są na tyle gęste, że wydano alerty IMGW

Autor:
jdw
Źródło:
IMGW

Pierwszy tydzień grudnia przyniósł w Bawarii obfite opady śniegu. W Monachium głębokość pokrywy śnieżnej miejscami wynosiła do 50 cm. Aura wywołała w mieście paraliż komunikacyjny, do teraz występują utrudnienia. Miasto nadal przykrywa gruba warstwa śniegu.

Zasypane śniegiem Monachium na zdjęciach satelitarnych

Zasypane śniegiem Monachium na zdjęciach satelitarnych

Autor:
jdw
Źródło:
TVN24.pl

Pogoda na dziś. W czwartek 07.12 w większości kraju należy spodziewać się opadów śniegu. W niektórych regionach może popadać marznący deszcz, dlatego na drogach będzie ślisko. Temperatura osiągnie od -3 do 1 stopnia Celsjusza.

Pogoda na dziś - czwartek 07.12. Miejsca bez opadów śniegu lub deszczu będą wyjątkiem

Pogoda na dziś - czwartek 07.12. Miejsca bez opadów śniegu lub deszczu będą wyjątkiem

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Powódź i osunięcia ziemi w północnej Tanzanii spowodowały śmierć co najmniej 63 osób - poinformowały władze. Rannych jest ponad 100 osób. Z gór spadały głazy, niszcząc budynki.

"Nigdy nie widziałam czegoś takiego. Wielkie i ciężkie skały spadały z gór"

"Nigdy nie widziałam czegoś takiego. Wielkie i ciężkie skały spadały z gór"

Autor:
ps
Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

W prognozie pogody na najbliższe dni widać kolejne opady deszczu ze śniegiem i śniegu, jednak na horyzoncie są duże zmiany. Od weekendu do Polski będzie napływać coraz cieplejsze powietrze, które zapoczątkuje odwilż.

Idzie odwilż. Jak ciepło będzie

Idzie odwilż. Jak ciepło będzie

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Mieszkańcy greckiej wioski Metamorfosi zagłosowali za jej przeniesieniem. Miejscowość trzy raz została zniszczona przez powódź, a ostatni raz do takiego kataklizmu doszło we wrześniu. - Można mieć nadzieję, że będziemy mieć bezpieczne domy - powiedział wójt Petros Kontogiannis.

Powodzie trzy razy zniszczyły wieś. Głosowanie w sprawie przenosin

Powodzie trzy razy zniszczyły wieś. Głosowanie w sprawie przenosin

Autor:
ps
Źródło:
PAP, Reuters

Mamy nad Europą starcie tytanów - stwierdził Tomasz Wasilewski, prezenter tvnmeteo.pl, w środowym programie "Wstajesz i Wiesz" w TVN24. Wynikiem tej walki będzie zmiana obecnej sytuacji pogodowej.

"Mamy nad Europą starcie tytanów. Będzie się działo". Tomasz Wasilewski o pogodzie

"Mamy nad Europą starcie tytanów. Będzie się działo". Tomasz Wasilewski o pogodzie

Autor:
jdw
Źródło:
TVN24

Rok 2023 zapisze się w historii jako najcieplejszy, odkąd prowadzone są pomiary - informują naukowcy. Średnia temperatura w ostatnich jedenastu miesiącach w skali całej planety była aż o 1,46 stopnia Celsjusza wyższa niż przeciętnie przed epoką industrialną. Rekordowo ciepłe okazało się aż sześć tegorocznych miesięcy.

2023 najcieplejszym rokiem w historii. Listopad pobił wszelkie rekordy

2023 najcieplejszym rokiem w historii. Listopad pobił wszelkie rekordy

Autor:
kgo//mm
Źródło:
Copernicus Climate Change Service, CBS News, tvn24.pl

Liczba ofiar śmiertelnych cyklonu Michaung, który we wtorek uderzył w Indie i poprzedzających jego nadejście ulewnych deszczy, wzrosła do 13. Ewakuowanych zostało kilkanaście tysięcy mieszkańców terenów nizinnych. Wybrane szkoły, przedsiębiorstwa i urzędy pozostają zamknięte.

25 miejscowości znalazło się pod wodą

25 miejscowości znalazło się pod wodą

Autor:
jdw
Źródło:
Times of India, Hindustan Times, BBC, TVN24.pl

Toby, 14-letni kot z Wielkiej Brytanii, po 11 latach od zaginięcia wrócił do swoich właścicieli. W powrocie do rodzinnego domu pomógł mu lokalny oddział organizacji Cats Protection. - Nigdy, przenigdy nie sądziłam, że jeszcze go zobaczę - przyznała jego właścicielka Justine Allan, nie kryjąc radości z ponownego spotkania z pupilem.  

Zaginiony przed 11 laty kot wrócił do właścicieli. "Nie sądziłam, że jeszcze go zobaczę"

Zaginiony przed 11 laty kot wrócił do właścicieli. "Nie sądziłam, że jeszcze go zobaczę"

Autor:
jdw
Źródło:
BBC, La Stampa, TVN24.pl

Ponad 10 milionów mieszkańców zachodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych objęto alertem powodziowym po tym, jak region nawiedziła silna rzeka atmosferyczna. Żywioł doprowadził do śmierci jednej osoby. Opady nie ustają, a na weekend prognozowane jest nadejście kolejnej rzeki atmosferycznej.  

Po niebie płynie rzeka, która zalewa zachód USA

Po niebie płynie rzeka, która zalewa zachód USA

Autor:
jdw
Źródło:
PAP, CNN

Rekin zaatakował 44-letnią Amerykankę, która pływała na desce SUP u wybrzeży Bahamów. Kobieta nie żyje - poinformowała we wtorek brytyjska stacja BBC. Wraz z nią pływał jej krewny, który nie odniósł obrażeń.

Atak rekina u wybrzeży Bahamów. Nie żyje 44-letnia Amerykanka

Atak rekina u wybrzeży Bahamów. Nie żyje 44-letnia Amerykanka

Autor:
anw
Źródło:
Reuters, PAP, BBC

Tragiczny bilans ofiar śmiertelnych erupcji indonezyjskiego wulkanu Marapi wzrósł we wtorek do 22 osób - poinformowała stacja BBC. Ratownicy przekazali, że w środę wznowią poszukiwania ostatniego zaginionego turysty. - Marapi jest nadal bardzo aktywny - zauważył Ahmad Rifandi, który monitoruje aktywność wulkanu.

"Mamo, pomóż. To kwestia życia i śmierci". 19-latka cudem przeżyła erupcję wulkanu

"Mamo, pomóż. To kwestia życia i śmierci". 19-latka cudem przeżyła erupcję wulkanu

Autor:
anw
Źródło:
BBC, The Guardian

Smog spowił we wtorek stolicę Iranu. Mieszkańcy skarżyli się na trudności z oddychaniem. - Zanieczyszczone powietrze stało się tu ogromnym problemem - powiedział Shahriar Karami, mieszkaniec Teheranu.

Gęsty smog w Teheranie. "Sytuacja pogarsza się z każdym dniem"

Gęsty smog w Teheranie. "Sytuacja pogarsza się z każdym dniem"

Autor:
anw
Źródło:
Reuters

Ostatnie dni przyniosły w wybranych regionach Chorwacji delikatne opady śniegu. Poprószyło między innymi w Parku Narodowym Jezior Plitwickich. Zarejestrowane w niedzielę wideo ukazuje teren parku w zimowej, nieoczywistej dla nas odsłonie. - Gdy pada śnieg, jest tu naprawdę idealnie - oceniła jedna z turystek.  

Krajobraz, który kochają Polacy, zmienił się nie do poznania

Krajobraz, który kochają Polacy, zmienił się nie do poznania

Autor:
jdw
Źródło:
ENEX

Astronautka NASA Jasmin Moghbeli uchwyciła na zdjęciu moment spalania się rosyjskiego statku kosmicznego Progress MS-23 w atmosferze ziemskiej. Widowisko porównała do fajerwerków. Było ono widoczne przez około 2-3 minuty, jak poinformowała astronautka w mediach społecznościowych.  

Tak płonął rosyjski statek kosmiczny

Tak płonął rosyjski statek kosmiczny

Autor:
jdw
Źródło:
TASS, Live Science, TVN24.pl

Sroga zima zapanowała w całej Rosji. W Moskwie w ciągu jednego dnia nasypało 35 centymetrów śniegu, a na północnym wschodzie Syberii temperatura spadła do blisko -60 stopni Celsjusza. Służby meteorologiczne prognozują jeszcze większe mrozy.

Temperatura spadła do -56 stopni. Będzie jeszcze gorzej

Temperatura spadła do -56 stopni. Będzie jeszcze gorzej

Autor:
ps/kg
Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Spalanie paliw kopalnych przyczynia się do śmierci ponad pięciu milionów ludzi każdego roku. To około 61 procent wszystkich zgonów spowodowanych zanieczyszczeniami powietrza - wynika z najnowszego badania. W ocenie jego autorów zwrot w stronę energii odnawialnej może przynieść "znacznie większe" korzyści zdrowotne niż wskazywały wcześniejsze analizy. 

Nowe badanie: spalanie paliw kopalnych odpowiada za ponad pięć milionów zgonów rocznie. Wyniki wyższe niż wcześniej

Nowe badanie: spalanie paliw kopalnych odpowiada za ponad pięć milionów zgonów rocznie. Wyniki wyższe niż wcześniej

Autor:
jdw/kg
Źródło:
The Guardian, TVN24.pl

W weekend sypnęło śniegiem na Wyspach Brytyjskich. Biało zrobiło się między innymi w hrabstwach Kumbria i North Yorkshire w Anglii. Brytyjska służba pogodowa Met Office wydały ostrzeżenia meteorologiczne.

Porzucali samochody w śniegu, teraz będą jeździć po "wielkim lodowisku"

Porzucali samochody w śniegu, teraz będą jeździć po "wielkim lodowisku"

Autor:
anw
Źródło:
independent.co.uk

Napędzana porywami wiatru woda morska wdarła się w sobotę na ulice miasteczka Marina di Pisa we Włoszech. Do południa zespoły lokalnej straży pożarnej przeprowadziły około 70 interwencji.

Wiatr wepchnął wodę morską na ulice miasteczka w Toskanii

Wiatr wepchnął wodę morską na ulice miasteczka w Toskanii

Autor:
jdw
Źródło:
Reuters, La Nazione

Zamieszkujące wybrzeża i wyspy Antarktyki pingwiny maskowe zasypiają ponad dziesięć tysięcy razy dziennie. Ich mikrodrzemki trwają zaledwie cztery sekundy - wynika z badania przeprowadzonego przez międzynarodowy zespół naukowców.

Drzemią 600 razy na godzinę. W tym może tkwić sekret ich sukcesu

Drzemią 600 razy na godzinę. W tym może tkwić sekret ich sukcesu

Autor:
anw
Źródło:
science.org, PAP, nytimes.com

26-letnia Meksykanka zmarła po tym, jak w trakcie pływania ze swoją córką zaatakował ją rekin. Pięcioletniemu dziecku nic się nie stało. Do zdarzenia doszło w miejscowości Melaque w meksykańskim stanie Jalisco.

Atak rekina. Nie żyje 26-letnia kobieta

Atak rekina. Nie żyje 26-letnia kobieta

Autor:
anw
Źródło:
abcnews.go.com, PAP

Po śnieżnym i mroźnym początku grudnia w prognozach widać kilkudniową odwilż. Sprawdź długoterminową prognozę pogody przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: wkrótce czeka nas odwilż, później mróz znowu ściśnie

Pogoda na 16 dni: wkrótce czeka nas odwilż, później mróz znowu ściśnie

Autor:
Tomasz
Wasilewski
Źródło:
tvnmeteo.pl

Śnieg już przykrywa znaczny obszar Polski, a w pierwszy weekend grudnia jeszcze go przybędzie. I to w dużych ilościach. Jak zapowiadają się kolejne tygodnie tego miesiąca? Co widać w pierwszych prognozach pogody na święta Bożego Narodzenia? O tym wszystkim pisze w swoim blogu synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Czy przez cały grudzień zima będzie tak zdeterminowana? Czy w święta będzie śnieg? Sprawdza nasza synoptyk

Czy przez cały grudzień zima będzie tak zdeterminowana? Czy w święta będzie śnieg? Sprawdza nasza synoptyk

Autor:
Arleta
Unton-Pyziołek
Źródło:
tvnmeteo.pl