Jak zmiany klimatu napędzają huragany? Jak tworzą się te zjawiska? Czym różni się huragan od tajfunu?

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, The Conversation, AccuWeather
Huragany - najważniejsze informacje
Huragany - najważniejsze informacjeNASA/NOAA/NASA Earth Observatory/tvnmeteo.pl
wideo 2/2
Huragany - najważniejsze faktyNASA/NOAA/NASA Earth Observatory/tvnmeteo.pl

Sezon na huragany w pełni. W ostatnich dniach szczególnie odczuwają to mieszkańcy południowo-wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych. Co sprawia, że z roku na rok zjawiska te stają się coraz silniejsze? Jak wpływają na to zmiany klimatu? Jak powstają huragany i co odróżnia je od tajfunów i cyklonów? Spróbujemy odpowiedzieć na te i inne pytania.

Sezon huraganów na Atlantyku trwa od 1 czerwca do 30 listopada. W tym roku początek tego zwyczajowego okresu był jednak spokojny. W sierpniu po raz pierwszy od 25 lat nie odnotowano żadnej nazwanej burzy. Jednak tuż na początku września doszło do przebudzenia. W połowie września uformowała się burza tropikalna Fiona, która szybko stała się huraganem. Żywioł dał się we znaki, uderzając w Portoryko i Republikę Dominikany. Ostatnia na jego drodze była Kanada, gdzie okazał się "bezprecedensowym" huraganem, przynosząc kolejne zniszczenia.

Huragan Ian pustoszy wschodnie wybrzeże USA

Od początku tygodnia wzdłuż wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych trwa wędrówka huraganu Ian. Żywioł najpierw spustoszył Florydę, przynosząc katastrofalne powodzie i niszczycielskie porywy wiatru. Później dotarł także do Georgii oraz Karoliny Północnej i Południowej.

>>> Czytaj dalej: Kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych huraganu Ian. "Dopiero zaczynamy widzieć skalę zniszczeń"

Chociaż naukowcom nie udało się jeszcze ustalić, czy zmiany klimatyczne wpłynęły na siłę i zachowanie tegorocznych huraganów, istnieją mocne dowody na to, że te niszczycielskie burze stają się coraz groźniejsze.

Czy zmiany klimatyczne wpływają na huragany? W jaki sposób?

Tak, zmiany klimatyczne sprawiają, że huraganom towarzyszy silniejszy wiatr, że są bardziej "mokre" i intensywniejsze. Istnieją również dowody na to, że te właśnie zmiany powodują, iż huragany przemieszczają się wolniej, co oznacza, że mogą zrzucić więcej wody w jednym miejscu.

Gdyby nie oceany, Ziemia byłaby znacznie gorętsza z powodu zmian klimatycznych. W ciągu ostatnich 40 lat ocean wchłonął 90 procent ciepła, pochodzącego z globalnego ocieplenia wywołanego emisją gazów cieplarnianych. Duża część ciepła pochodzącego z oceanów jest gromadzi się w pobliżu powierzchni wody, co może sprawiać, że burze są bardziej intensywne oraz towarzyszy im coraz większa prędkość wiatru.

Jak zmiany klimatyczne wpływają na ilość opadów, które towarzyszą burzom? Mogą je zwiększyć. Cieplejsza atmosfera może pomieścić więcej wilgoci, a para wodna gromadzi się aż do momentu, gdy chmury "pękają", powodując intensywne opady. Jak wykazały badania opublikowane w kwietniu 2021 w czasopiśmie naukowym "Nature Communications", w huraganowym sezoie na Atlantyku w 2020 r. - uznawanym za jeden z najbardziej aktywnych w historii - w wyniku zmian klimatycznych podczas huraganów spadło łącznie o 8-11 procent deszczu na godzinę więcej.

Świat ocieplił się już o 1,1 stopnia Celsjusza powyżej średniej temperatury względem epoki przedindustrialnej. Naukowcy z amerykańskiej Narodowej Administracji Oceanicznej i Atmosferycznej (NOAA) spodziewają się, że przy ociepleniu rzędu 2 stopni prędkość wiatru towarzysząca huraganom może wzrosnąć o 10 procent. Skala tych zjawisk mierzona jest w pięciostopniowej, rosnącej skali Saffira-Simpsona. Im wyższa kategoria, tym wyższa prędkość wiatru i bardziej niszczycielskie skutki. NOAA przewiduje, że liczba huraganów, które są najbardziej intensywne - osiągają kategorię czwartą (jak ostatnio Ian) lub piątą - w tym stuleciu może wzrosnąć o 10 procent. Od 1851 roku do dzisiaj mniej niż jedna piąta huraganów osiągnęła taką intensywność.

CZYTAJ TEŻ: Huragany. Kiedy powstają, jaką mają siłę i dlaczego często są im nadawane kobiece imiona?

Siła huraganu IanAdam Ziemienowicz/PAP/Reuters

Jak jeszcze zmiany klimatu potęgują siłę huraganów?

Typowy sezon dla huraganów zmienia się, ponieważ zmiany klimatu stwarzają sprzyjające warunki częściej, w większej liczbie miesięcy. Huragany docierają również do takich regionów Atlantyku, gdzie historycznie wcześniej zdarzały się stosunkowo rzadko.

Według NOAA, w USA miejscem, gdzie huragany najczęściej schodzą na ląd, jest Floryda. Od 1851 roku odnotowano ich tam ponad 120. Jednak w ostatnich latach niektóre z nich osiągają szczytową intensywność i docierają dalej na północ niż w bywało w przeszłości. Przesunięcie w kierunku bieguna może być związane z rosnącą globalną temperaturą powietrza i oceanów, twierdzą naukowcy. Trend ten jest niepokojący dla miast położonych na średnich szerokościach geograficznych, takich jak Nowy Jork, Boston, Pekin i Tokio, gdzie - jak powiedziała w rozmowie z agencją Reuters Allison Wing z Uniwersytetu Stanowego Floryda - "infrastruktura nie jest przygotowana" na takie burze.

Huragan Fiona na zdjęciu satelitarnym w podczerwieniNOAA

Huragan Sandy uderzył w północno-wschodnie wybrzeże USA w 2012 roku. I choć miał pierwszą, najniższą kategorię, uznawany jest za czwarty najdroższy huragan w historii tego kraju. Straty wyrządzone przez żywioł szacuje się na 81 miliardów dolarów.

Aktywność huraganów w Ameryce Północnej osiąga szczyt we wrześniu, kiedy w lecie wody oceanów wchłoną duże ilości ciepła. Jednakże pierwsze nazwane burze, które docierają na ląd w USA, robią to ponad trzy tygodnie wcześniej niż w 1900 roku, co powoduje przesunięcie początku sezonu na maj - wynika z badań opublikowanych w sierpniu na łamach "Nature Communications".

Ten sam trend wydaje się widoczny na całym świecie. Zgodnie z badaniem opublikowanym w listopadzie 2021 roku w "Scientific Reports", w Zatoce Bengalskiej, będącej częścią Oceanu Indyjskiego, cyklony od 2013 roku tworzą się wcześniej niż zwykle - w kwietniu i maju, przed letnim monsunem.

Nie jest jednak jasne, czy zmiany klimatu wpływają na liczbę huraganów, które tworzą się co roku. Pewien zespół naukowców poinformował w grudniu na łamach pisma "Nature Communications" o wykryciu wzrostu częstotliwości huraganów na północnym Atlantyku w ciągu ostatnich 150 lat. Ale badania trwają.

Jak huragany się tworzą?

Huragan potrzebuje dwóch głównych składników - ciepłej wody oceanicznej i wilgotnego powietrza. Kiedy ciepła woda morska paruje, jej energia cieplna jest przekazywana do atmosfery. To sprawia, że siła wiatru w huraganach wzmacnia się. Bez tego huragany nie mogą się nasilać i gasną.

Jak powstaje huragan?Maria Samczuk, Adam Ziemienowicz/PAP

Co niosą ze sobą huragany?

W zależności od wielkości i siły huraganu, miejsca, w którym znajduje się ląd i kształtu wybrzeża, w które uderza, skutki tych kataklizmów mogą być bardzo różne. Oprócz dużych fal i fal sztormowych, huragany przynoszą również obfite opady deszczu, zalewając powierzchnię ziemi i wpływając na przybrzeżne systemy wód gruntowych. Żywioły te wywołują silne prądy, które mogą powodować erozję osadów i zmieniać kształt i formę wybrzeża. Mogą one również wpływać na jakość wody poprzez rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w portach.

Huragan, cyklon, tajfun. Gdzie jest różnica?

Te ogromne żywioły, będące technicznie tym samym zjawiskiem, nazywane są różnie w zależności od tego, gdzie i jak się uformowały. Burze, które tworzą się nad Oceanem Atlantyckim lub centralnym i północno-wschodnim Pacyfikiem, nazywane są huraganami, gdy ich stała prędkość wiatru osiąga co najmniej 119 kilometrów na godzinę. Jeśli nie osiągną tej prędkości, zwane są burzami tropikalnymi.

W Azji Wschodniej gwałtowne burze, tworzące się nad północno-zachodnim Oceanem Spokojnym, nazywane są tajfunami. Natomiast określenie cyklon używane jest dla żywiołów występującym nad Oceanem Indyjskim i Południowym Pacyfikiem.

Nazwy dla huraganów na Oceanie Atlantyckim w 2022 rokutvnmeteo.pl za NOAA

Autorka/Autor:dd//rzw

Źródło: Reuters, tvnmeteo.pl, The Conversation, AccuWeather

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

W nadchodzących dniach pogodę w Polsce kształtował będzie wyż Elvira. Przyniesie pogodną i słoneczną aurę. Odczuwalne będą natomiast nocne spadki temperatury, zwłaszcza na wschodzie i południu kraju. W nocy i nad ranem termometry mogą wskazać miejscami poniżej -10 stopni.

Antycyklon Elvira sprawi, że noce i poranki będą lodowate

Antycyklon Elvira sprawi, że noce i poranki będą lodowate

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na noc i na jutro, czyli sobotę 8.02. Przed nami noc z dość dużym mrozem, miejscami termometry pokażą nawet -6 stopni Celsjusza. Sobota przyniesie dużo słońca w całym kraju, spodziewać się należy porywistego wiatru.

Nocą nawet sześć stopni mrozu

Nocą nawet sześć stopni mrozu

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,1 nawiedziło wybrzeże Sycylii. Zjawisku towarzyszyło kilka wstrząsów wtórnych. Jak przekazały służby, nie odnotowano żadnych uszkodzeń budynków. Straż otrzymała setki telefonów od zaniepokojonych mieszkańców.

Trzęsienie ziemi u wybrzeży Sycylii

Trzęsienie ziemi u wybrzeży Sycylii

Źródło:
ANSA, tvnmeteo.pl, USGS, Adnkronos

Koreę Południową nawiedziły śnieżyce i silny wiatr. Kilkaset lotów odwołano na lotnisku znajdującym się na popularnej wśród turystów wyspie Czedżu. Z powodu groźnej pogody utknęły tysiące podróżnych.

Setki odwołanych lotów, tysiące turystów utknęły na wyspie

Setki odwołanych lotów, tysiące turystów utknęły na wyspie

Źródło:
PAP, KoreaTimes

Dwie osoby zginęły w wyniku uderzenia tornada na południowym wschodzie USA w stanie Tennessee. To pierwsze ofiary śmiertelne tego typu żywiołu w kraju w tym roku. Zjawisko wyrządziło też poważne szkody materialne oraz pozbawiło mieszkańców prądu.

Pierwsze ofiary śmiertelne tornada w tym roku

Pierwsze ofiary śmiertelne tornada w tym roku

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Santorini od wielu dni nawiedza wzmożona aktywność sejsmiczna. Do tej pory ponad 10 tysięcy osób opuściło grecką wyspę w obawie przed wstrząsami i możliwymi osunięciami ziemi. Region odwiedził premier kraju Kiriakos Mitsotakis, zapewniając, że priorytetem władz będzie zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom oraz turystom.

10 tysięcy ludzi już uciekło. To może być nowy wulkan

10 tysięcy ludzi już uciekło. To może być nowy wulkan

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, Reuters, Protothema

IMGW podsumował dane klimatyczne za 2024 rok w Polsce. Jak wynika z raportu Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, miniony rok był najcieplejszym w historii prowadzenia pomiarów meteorologicznych.

Takiego roku jeszcze nie było. Alarmujące dane IMGW

Takiego roku jeszcze nie było. Alarmujące dane IMGW

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Ponad sto jadowitych węży z rodziny zdradnicowatych znaleziono na terenie posiadłości położonej w zachodniej części Sydney. Gadów było tak dużo, że łapacze węży poprosili o pomoc właściciela domu.

Ponad sto jadowitych węży na jednym podwórku

Ponad sto jadowitych węży na jednym podwórku

Źródło:
rnz.co.nz, ABC News

Woda w kanale Sarandí na przedmieściach Buenos Aires zrobiła się intensywnie czerwona. Sytuacja zaniepokoiła mieszkańców okolicy, którzy mówią, że wcześniej woda miała również inne kolory.

Woda w kanale zrobiła się czerwona. Mieszkańcy o możliwej przyczynie

Woda w kanale zrobiła się czerwona. Mieszkańcy o możliwej przyczynie

Źródło:
BBC, Reuters

Japonia kolejny dzień zmaga się z falą intensywnych opadów śniegu. W prefekturze Aomori, w północnej część wyspy Honsiu, pokrywa śnieżna sięgnęła niemal czterech metrów. W miastach służby walczą z zasypanymi drogami.

Pokrywa śnieżna sięga miejscami prawie czterech metrów

Pokrywa śnieżna sięga miejscami prawie czterech metrów

Źródło:
Reuters, The Guardian, mainichi.jp, japantimes.co.jp

Australijscy naukowcy po raz pierwszy w historii stworzyli kangurze zarodki z pomocą zapłodnienia in vitro (IVF). Według badaczy to przełomowe osiągnięcie, które pewnego dnia może pomóc w ratowaniu zagrożonych gatunków.

Pierwszy zarodek kangura z zapłodnienia in vitro

Pierwszy zarodek kangura z zapłodnienia in vitro

Źródło:
CNN, The University of Queensland

Powódź błyskawiczna nawiedziła w czwartek miasto Nazca położone w południowo-zachodniej części Peru, w regionie Ica. Była następstwem intensywnych opadów deszczu.

Ogromne ilości błota, kamieni i gruzu wdarły się do miasta. Nagranie

Ogromne ilości błota, kamieni i gruzu wdarły się do miasta. Nagranie

Źródło:
Reuters

W czwartkowy wieczór doszło do koniunkcji Księżyca i Jowisza. Nasz naturalny satelita i gazowy olbrzym jasno świeciły na niebie. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcie tego wyjątkowego zjawiska.

Koniunkcja Księżyca i Jowisza. Pokazaliście, jak wyglądała

Koniunkcja Księżyca i Jowisza. Pokazaliście, jak wyglądała

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach"

- Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę - tak wspominał proces selekcji na astronautę dr Sławosz Uznański-Wiśniewski. Astronauta opowiadał w "Faktach po Faktach" w TVN24 o tym, jak wyglądają przygotowania do misji i co wraz z nim trafi na Międzynarodową Stację Kosmiczną.

"Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę"

"Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

W środę w Gdańsku doszło do poważnego pożaru i wydany został alert RCB przed możliwie toksycznym dymem. Symulacja Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej pokazała, że przy niekorzystnej aurze takie zanieczyszczenia potrafią podróżować daleko.

Co stało się z dymem z pożaru w Gdańsku? Wyliczenia IMGW

Co stało się z dymem z pożaru w Gdańsku? Wyliczenia IMGW

Źródło:
IMGW CMM

2025 rok zaczął się od najgorętszego stycznia w historii - wynika z danych unijnego programu Copernicus. W ubiegłym miesiącu średnia globalna temperatura była wyższa o około 1,75 stopnia Celsjusza w porównaniu do czasów sprzed epoki przemysłowej. Ku zaskoczeniu naukowców, styczniowy rekord został pobity pomimo rozwijającego się zjawiska La Nina, które często prowadzi do spadku temperatury.

I bez El Nino świat się zagotował. Za nami najgorętszy styczeń w historii

I bez El Nino świat się zagotował. Za nami najgorętszy styczeń w historii

Źródło:
Reuters, Copernicus, WWF

W ludzkich mózgach znajduje się coraz więcej plastiku. Analiza składu tkanek pobranych od zmarłych wykazała, że w ciągu ośmiu lat zawartość nanoplastików w mózgach wzrosła o połowę. Jest to niepokojące, ponieważ tworzywa sztuczne zawierają wiele związków i domieszek, których wpływ na nasze zdrowie wciąż nie został dobrze zbadany.

Nawet pół procent naszych mózgów może być z plastiku

Nawet pół procent naszych mózgów może być z plastiku

Źródło:
PAP, CNN, Nature Medicine

Mieszkańcy Brazylii zmagają się z falą gorąca. Na południowym wschodzie kraju temperatura maksymalna w ostatnich dniach wynosi około 35 stopni Celsjusza. Z powodu upału wiele osób korzysta z plaż w nocy, gdy skwar nie jest tak dokuczliwy.

Tłumy na plażach w nocy. W ciągu dnia panuje ekstremalny upał

Tłumy na plażach w nocy. W ciągu dnia panuje ekstremalny upał

Źródło:
Reuters

Na portugalskiej wyspie Terceira osunęła się ziemia. Jak przekazały lokalne władze, miało to związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu Santa Barbara. Na ten moment nie ma informacji o poszkodowanych ani poważnych zniszczeniach.

Osuwisko na portugalskiej wyspie. Miało związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu

Osuwisko na portugalskiej wyspie. Miało związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu

Źródło:
PAP, El Observador

Miniona noc była wyjątkowo intensywna dla ratowników Grupy Karkonoskiej GOPR. Przeprowadzono trzy różne akcje, w tym jedną we współpracy z czeską Horská služba Krkonoše.

Wyjątkowo intensywna noc dla ratowników GOPR

Wyjątkowo intensywna noc dla ratowników GOPR

Źródło:
GOPR

Vallis Schrodinger i Vallis Planck to kaniony, które znajdują się w okolicach południowego bieguna Księżyca, po stronie, której nie widzimy z Ziemi. Nowe analizy amerykańskich naukowców rzucają więcej światła na możliwe przyczyny ich powstania.

Wystarczyło 10 minut, by na Księżycu powstały ogromne kaniony

Wystarczyło 10 minut, by na Księżycu powstały ogromne kaniony

Źródło:
sciencealert.com

Populacja niedźwiedzi polarnych zamieszkujących zachodnią część Zatoki Hudsona zmniejszyła się prawie o połowę w latach 1979-2021. Zdaniem naukowców z University of Toronto jest to związane ze zmniejszeniem się zasięgu lodu morskiego na tym terenie.

Niedźwiedziom polarnym kończy się pożywienie

Niedźwiedziom polarnym kończy się pożywienie

Źródło:
University of Toronto, tvnmeteo.pl

Lód załamał się pod dzieckiem w West Long Branch w stanie New Jersey (USA). Z uwagi na niesprzyjające warunki wezwany na miejsce funkcjonariusz policji musiał sam wskoczyć do jeziora i przebijać się przez lód, by dotrzeć do tonącego. Jak później opowiadał, w takich sytuacjach liczy się każda sekunda.

Wskoczył za tonącym 11-latkiem do lodowatej wody

Wskoczył za tonącym 11-latkiem do lodowatej wody

Źródło:
ABC7 News

Powierzchnia lodu morskiego na Arktyce nadal utrzymuje się blisko rekordowo niskich poziomów. Jak wynika z danych udostępnionych przez amerykańskie Krajowe Centrum Danych o Śniegu i Lodzie (NSIDC), w styczniu zasięg pokrywy lodowej był drugim najniższym w historii pomiarów dla tego miesiąca.

O włos od rekordu. Alarmujące dane o Arktyce

O włos od rekordu. Alarmujące dane o Arktyce

Źródło:
AFP, National Snow and Ice Data Center

Tygrys i dzik zostały uwięzione w studni w środkowych Indiach. Zwierzęta wpadły do wody po nieudanym polowaniu, ale w wodzie drapieżnik i ofiara zawarły tymczasowy rozejm. Na pomoc ruszyli im pracownicy pobliskiego parku narodowego. Uwięzionym udało się bezpiecznie opuścić pułapkę.

Drapieżnik i ofiara razem w pułapce. "Misja ratunkowa, jakiej wcześniej nie było"

Drapieżnik i ofiara razem w pułapce. "Misja ratunkowa, jakiej wcześniej nie było"

Źródło:
NDTV, Times of India

Setki martwych traczy długodziobych pojawiło się w ostatnich dniach wzdłuż wybrzeża jeziora Michigan w USA. Jak podają lokalni ornitolodzy, padły na ptasią grypę. Chorobę tę potwierdzono również u gęsi, orłów, myszołowów i sów żyjących w okolicy Chicago.

Setki martwych ptaków. "Nie wiemy, kiedy zakończy się ta epidemia"

Setki martwych ptaków. "Nie wiemy, kiedy zakończy się ta epidemia"

Źródło:
CBS News

Śnieżyce nie przestają nawiedzać Japonii. We wtorek w miejscowości Obihiro spadło rekordowo dużo śniegu, ale opady dają się we znaki także mieszkańcom innych regionów, a w kolejnych dniach może dosypać go nawet 170 centymetrów. Atak zimy może potrwać nawet do niedzieli.

Spadły już ogromne ilości śniegu, w prognozach widać kolejne obfite opady

Spadły już ogromne ilości śniegu, w prognozach widać kolejne obfite opady

Źródło:
Reuters, NHK, The Japan Times

Hiszpańska policja rozbiła grupę przestępczą, która przez internet oferowała sprzedaż zwierząt, głównie psów. Potencjalnych nabywców przekonywała zdjęciami czworonogów, zwierzęta te jednak w rzeczywistości nie istniały. W ten sposób wyłudzono ponad 150 tysięcy euro.

Oszustwo na psa. Gang wyłudził ponad 150 tysięcy euro

Oszustwo na psa. Gang wyłudził ponad 150 tysięcy euro

Źródło:
Guardian, tvn24.pl