Oszronione wydmy i "suchy śnieg". Tak wygląda zima na Marsie

Źródło:
NASA JPL, ESA, tvnmeteo.pl
Śnieg i lód na Marsie
Śnieg i lód na Marsie
NASA/JPL-Caltech/University of Arizona
Śnieg i lód na MarsieNASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Marsjańska zima mocno różni się od tej, jaka w tym momencie skuwa północną półkulę Ziemi. Na Czerwonej Planecie jest ona zdecydowanie dłuższa i zimniejsza. Na powierzchni planety czasami pojawia się śnieg, jednak w ilościach, które raczej nie zaspokoiłyby apetytu miłośników sportów zimowych.

Na Marsie, podobnie jak na Ziemi, obserwowany jest cykl czterech pór roku, jednak różnią się one od tych, które znamy. Z uwagi na to, jak długi jest marsjański rok, każda z nich trwa od około 150 do prawie 200 dni. Na dodatek orbita Czerwonej Planety jest mocno wydłużona, a różnica pomiędzy punktem najbliższego zbliżenia do Słońca a punktem największego oddalenia - wyraźna. Z tego powodu zima na półkuli północnej jest znacznie cieplejsza od tej na półkuli południowej.

Na początku tygodnia NASA opublikowała artykuł, w którym przybliża, jak wygląda najzimniejsza pora roku na Czerwonej Planecie. Chociaż marsjańska zima jest surowa - na biegunach temperatura spada do -123 stopni Celsjusza - pokrywa śnieżna planety pozostaje raczej skąpa. Zamiast tego na jej powierzchni możemy obserwować szereg interesujących zjawisk, które nie miałyby prawa zaistnieć w ziemskich warunkach.

Dwa rodzaje śniegu

Marsjański śnieg występuje w dwóch odmianach: część tworzy woda, a część dwutlenek węgla, czyli suchy lód. Marsjańska atmosfera jest cienka, a panujące na planecie temperatury - niskie. Oznacza to, że większość wodnego śniegu staje się gazem, zanim jeszcze dotknie skalnego podłoża. Do powierzchni dociera głównie śnieg z dwutlenku węgla.

- Pada go wystarczająco dużo, by móc po nim przejść na rakietach śnieżnych - opowiada Sylvain Piqueux z Laboratorium Napędu Odrzutowego NASA. - Jeśli jednak chcielibyśmy pojeździć na nartach, musielibyśmy udać się do krateru lub na zbocze klifu, gdzie śnieg gromadzi się na pochyłej powierzchni - dodaje.

Krater w środku zimy. Na południowej ścianie osadza się szron, tutaj widoczny w błękitnej palecie barwNASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Śnieg występuje jedynie na biegunach planety, pod blokującą światło słoneczne pokrywą chmur i w nocy. Właśnie dlatego jego obserwacja jest taka trudna - kamery sond nie potrafią przebić się przez chmury, a łaziki i lądowniki nie wytrzymają ekstremalnych temperatur. W rezultacie nigdy nie udało się uchwycić obrazów padającego śniegu, ale sam fakt padania śniegu został potwierdzony.

Pomógł w tym satelita Mars Reconnaissance Orbiter, który wykrywa niedostrzegalne dla oka światło. Pozwoliło to naukowcom zidentyfikować opady "suchego śniegu". NASA wysłała lądownik Phoenix na odległość około 1600 kilometrów od bieguna północnego, gdzie wykryto opad wodnego, "mokrego" śniegu.

Wydmy piaskowe pokryte szronem od północnej stronyNASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Sześcienne kostki śniegu

Płatki śniegu na Ziemi mają sześciokątny kształt - przy zachowaniu tego kształtu molekuły wody mogą łączyć się ze sobą w najbardziej efektywny sposób. Ta sama zasada dotyczy również "suchego śniegu", jednak cząsteczki dwutlenku węgla charakteryzują się inną budową, a co za tym idzie, również inaczej się ze sobą łączą.

- Lód z dwutlenku węgla ma tzw. symetrię regularną, więc płatki śniegu z suchego lodu miałyby kształt sześcianu - wyjaśnia Piqueux. - Te płatki śniegu byłyby mniejsze niż szerokość ludzkiego włosa.

Woda i dwutlenek węgla mogą również tworzyć szron na Marsie. Zjawisko to jest znacznie bardziej powszechne na powierzchni Czerwonej Planety niż śnieg. Już lądowniki Viking zaobserwowały wodny szron podczas badań Marsa w latach 70-tych ubiegłego wieku. Orbiter NASA Odyssey zarejestrował natomiast szron tworzący się i parujący w porannym słońcu.

Marsjańskie wydmy pokryte zamrożonym dwutlenkiem węglaNASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Zobacz też: Tak wygląda wiosna na Marsie

Autorka/Autor:as/dd

Źródło: NASA JPL, ESA, tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Pozostałe wiadomości

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed gołoledzią. Po marznących opadach na drogach będzie szczególnie ślisko. Ostrzeżenia drugiego stopnia obowiązują w niemal całej Polsce.

Bardzo niebezpieczna pogoda. Pomarańczowe ostrzeżenia

Bardzo niebezpieczna pogoda. Pomarańczowe ostrzeżenia

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Zima przynajmniej na razie opuszcza Polskę. Śnieg w niektórych regionach popada jeszcze w środę, a w dalszej części tygodnia będzie jesiennie, ponuro i mglisto. Szansa na słońce jest, ale przeważnie w górach.

W środę miejscami może spaść 10 centymetrów śniegu. Co nas czeka w kolejnych dniach?

W środę miejscami może spaść 10 centymetrów śniegu. Co nas czeka w kolejnych dniach?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Satelita zbudowany przez studentów Akademii Górniczo-Hutniczej we wtorek wieczorem zostanie wyniesiony na orbitę w ramach misji Falcon 9 Transporter-12. Według przedstawicieli uczelni jest to pierwszy satelita w pełni stworzony przez studentów oraz najmniejszy skonstruowany do tej pory w Polsce. Około godziny 23 warto spojrzeć w niebo. Deorbitacja rakiety wtedy może być widoczna nad Europą, w tym nad naszym krajem.

Rakieta Elona Muska wystrzeliła najmniejszego polskiego satelitę. Przelot może być widoczny na naszym niebie

Rakieta Elona Muska wystrzeliła najmniejszego polskiego satelitę. Przelot może być widoczny na naszym niebie

Źródło:
PAP, "Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Choć 15 stopni Celsjusza nie wydaje się niską temperaturą, dla mieszkańców stolicy Tajlandii to prawdziwe zimno. Właśnie tyle termometry pokazały w Bangkoku w poniedziałek rano. Jeszcze zimniej było na północy, gdzie zaskoczeni turyści fotografowali szron na trawie - opisują miejscowe media.

Nietypowo zimno w Tajlandii. "Nie pamiętam, kiedy tak było"

Nietypowo zimno w Tajlandii. "Nie pamiętam, kiedy tak było"

Źródło:
CNN, Bangkok Post

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa ostrzega przed opadami marznącego deszczu i gołoledzią. SMS-owy alert został wysłany na terytorium niemal całego kraju.

Alert RCB w prawie całej Polsce. "Uważaj na drodze i chodniku"

Alert RCB w prawie całej Polsce. "Uważaj na drodze i chodniku"

Źródło:
RCB

Zarówno w nocy, jak i w środę, czeka nas mieszanka opadów deszczu, deszczu ze śniegiem i samego śniegu. Na drogach będzie ślisko. Temperatura w ciągu dnia sięgnie od -1 do 5 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - środa 15.01. Deszcz, deszcz ze śniegiem i śnieg

Pogoda na jutro - środa 15.01. Deszcz, deszcz ze śniegiem i śnieg

Źródło:
tvnmeteo.pl

W rejonie niszczycielskiego i tragicznego w skutkach pożaru w Pacific Palisades w Los Angeles powstało ogniste tornado. Wirującą kolumnę płomieni udało się zarejestrować na nagraniu.

Ogniste tornado. Nagranie z Los Angeles

Ogniste tornado. Nagranie z Los Angeles

Źródło:
NBC News, tvnmeteo.pl

Dziewięć plaż w okolicach Sydney zamknięto po tym, jak woda wyrzuciła na brzeg szaro-białe kulki nieznanego pochodzenia. Są niewielkie i na ten moment ich skład pozostaje nieznany. Władze zarządziły już analizę tajemniczych obiektów.  

Woda wyrzuciła na brzeg tajemnicze kulki. Zamknięto najsłynniejsze plaże w regionie  

Woda wyrzuciła na brzeg tajemnicze kulki. Zamknięto najsłynniejsze plaże w regionie  

Źródło:
ABC, BBC, The Guardian, tvn24.pl

Australijscy naukowcy sklasyfikowali nowy gatunek pająka. "Big Boy", czyli Atrax christenseni, jest większą i bardziej jadowitą wersją ptasznika australijskiego - jednego z najbardziej niebezpiecznych pajęczaków na świecie.

"Nie radzę go dotykać, z całą pewnością wydziela duże ilości jadu"

"Nie radzę go dotykać, z całą pewnością wydziela duże ilości jadu"

Źródło:
PAP

Fala mrozów nadciągnęła nad Europę. Na początku tygodnia termometry, między innymi we Francji i Hiszpanii, pokazały nawet -12 stopni Celsjusza. Za ochłodzenie odpowiedzialne są masy powietrza z północnej części Starego Kontynentu. Według prognoz mroźna aura może utrzymać się przez kilka dni.

Powiew chłodu w części Europy. "Najmroźniejszy poranek tej zimy"

Powiew chłodu w części Europy. "Najmroźniejszy poranek tej zimy"

Źródło:
ENEX, AEMET, MeteoFrance

Za nami pierwsza pełnia Księżyca w 2025 roku. Nocne niebo rozświetlił tak zwany Wilczy Księżyc. W tym czasie doszło także do innego niezwykłego wydarzenia - koniunkcji Srebrnego Globu z Marsem.

Pierwsza pełnia Księżyca w tym roku. Była wyjątkowa

Pierwsza pełnia Księżyca w tym roku. Była wyjątkowa

Źródło:
Kontakt24, nocneniebo.pl

W Kalifornii wzrosły obawy o dalsze rozprzestrzenianie się pożarów. Strach wśród strażaków i mieszkańców budzą prognozy meteorologów, z których wynika, że w najbliższych godzinach w Los Angeles wystąpią kolejne silne podmuchy wiatru Santa Ana. Krajowa Służba Meteorologiczna (NWS) wydała najwyższe ostrzeżenie o "szczególnie niebezpiecznej sytuacji" związanej z poważnymi warunkami pożarowymi.

Wiatr w Los Angeles wzmaga się. "Przerażająca prognoza"

Wiatr w Los Angeles wzmaga się. "Przerażająca prognoza"

Źródło:
Rueters, CNN, PAP

Po weekendowych intensywnych opadach Zakopane zmaga się z nadmiarem zalegającego na poboczach śniegu. W tym tygodniu planowane jego jego wywożenie z miasta.

Zakopane tonie w śniegu. Trzeba go wywozić z ulic

Zakopane tonie w śniegu. Trzeba go wywozić z ulic

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Do trzeciego, znacznego stopnia wzrosło zagrożenie lawinowe w Tatrach. W wyższych partiach gór panują bardzo trudne warunki turystyczne. Na Kasprowym Wierchu leży 85 centymetrów śniegu, a w Dolinie Pięciu Stawów Polskich jest go ponad metr.

Duże zagrożenie w Tatrach. "Mogą schodzić samoistnie"

Duże zagrożenie w Tatrach. "Mogą schodzić samoistnie"

Źródło:
PAP

Północ Grecji zasypał śnieg. Na drogach panują bardzo trudne warunki, niektórzy mieszkańcy są odcięci od prądu, ponadto zamknięto szkoły. Pogoda nagle pogorszyła się też w Atenach.

Zima natarła na Grecję. Ludzie bez prądu, autobusy stanęły

Zima natarła na Grecję. Ludzie bez prądu, autobusy stanęły

Źródło:
PAP

W wyniku intensywnych opadów deszczu w stanie Minas Gerais na południowym wschodzie Brazylii zginęło co najmniej 10 osób - poinformowały miejscowe władze. Wiele domów zostało zniszczonych przez lawiny błotne. Nieprzejezdnych jest kilkaset dróg.

Ziemia zasypała domy i drogi. Co najmniej 10 osób nie żyje

Ziemia zasypała domy i drogi. Co najmniej 10 osób nie żyje

Źródło:
PAP, Reuters

Po śnieżnym i zimnym weekendzie wkrótce czeka nas duże ocieplenie. Sprawdź, co przyniesie pogoda w kolejnych 16 dniach w długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzy osoby zginęły, a dwie zostały ranne w wyniku zejścia lawiny w Piemoncie na północy Włoch. Poszkodowani zostali przetransportowani do szpitala za pomocą helikoptera.

Lawina porwała narciarzy. Nie żyją trzy osoby

Lawina porwała narciarzy. Nie żyją trzy osoby

Źródło:
PAP, Euronews, Reuters

Lód z przejeżdżającego auta uszkodził szybę innego pojazdu. Zdarzenie, do którego doszło w jednym z amerykańskich miast w stanie Kansas, zostało uchwycone przez kamerkę samochodową.

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Źródło:
CNN, KCTV

Do silnego trzęsienia ziemi doszło w nocy z soboty na niedzielę w Meksyku. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 spowodowały panikę wśród mieszkańców kilku stanów, którzy w środku nocy wybiegli na ulice.

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

Źródło:
USGS, El Informador

Zimowa burza przeszła nad wschodnimi i południowymi Stanami Zjednoczonymi. Intensywne opady śniegu doprowadziły do odwołania tysięcy lotów, przerwania dostaw prądu i wody pitnej oraz zamknięcia niektórych szkół. Na oblodzonych drogach dochodziło do groźnych wypadków.

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Źródło:
PAP, CBS News, NWS Atlanta

"Wyspa widmo" pojawiła się na Morzu Kaspijskim - i bardzo szybko zniknęła. Do powstania niewielkiego skrawka lądu doszło w 2023 roku po wybuchu wulkanu błotnego. Wystarczyło jednak kilkanaście miesięcy, by wyspa się rozmyła.

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Źródło:
NASA Earth Observatory, anl.az