Madagaskar to czwarta co do wielkości wyspa świata, leżąca u wschodnich wybrzeży Afryki. Wyróżnia się dużą liczbą endemicznej flory i fauny - ponad 90 procent dzikiej przyrody, w tym wiele gatunków lemurów, nie występuje nigdzie indziej. Wiele tamtejszych zwierząt i roślin jest jednak zagrożonych przez działalność człowieka.
Mniejsi owocożercy, mniejsze nasiona
Naukowcy z Niemieckiego Centrum Zintegrowanych Badań nad Różnorodnością Biologiczną (iDiV) i Uniwersytetu w Lipsku przeanalizowali dane dotyczące ponad 2800 gatunków roślin oraz 48 żyjących i 15 wymarłych gatunków owocożerców, w tym ptaków i lemurów. Wyniki swoich badań opublikowali w czasopiśmie "Ecology Letters".
Badacze odkryli, że doszło do zmniejszenia maksymalnych rozmiarów nasion w środowiskach roślinnych Madagaskaru. Pośrednio i bezpośrednio doprowadziła do tego działalność człowieka, zarówno prowadząca do zmniejszenia populacji dużych owocożerców - w tym wyginięcia lemurów olbrzymich - jak i selektywna wycinka drzew o dużych nasionach.
- Zmniejszenie rozmiarów owocożerców było szczególnie dotkliwe na Madagaskarze, gdzie wszystkie zwierzęta o masie powyżej 10 kilogramów nagle wymarły około 1000 lat temu. Utrata dużych owocożerców może prowadzić do wtórnego wymierania gatunków o dużych nasionach. Alternatywnie gatunki o dużych nasionach mogą wyewoluować mniejsze nasiona, aby przystosować się do pozostałej społeczności - powiedział główny autor badania Yuanshu Pu, doktorant w iDiV i na Uniwersytecie w Lipsku.
Badanie wykazało także, że niektóre malgaskie rośliny, takie jak pewien rodzaj palm winnych z gatunku Borassus madagascariensis czy roślin Tsebona macrantha z rodziny sączyńcowatych, wytwarzają nasiona zbyt duże, aby jakiekolwiek endemiczne gatunki owocożerców żyjące na Magagaskarze były w stanie je rozprzestrzenić. Yuanshu Pu nie ma pewności, jak przetrwały te rośliny. Sugeruje, że mogło się to stać dzięki zwierzętom introdukowanym na wyspę, takim jak zebu indyjskie, dzikany zaroślowe czy samym ludziom, a także wodzie.
Trzeba chronić lemury
Duże nasiona często występują u gatunków drzew rosnących powoli i żyjących długo. Odgrywają one ważną rolę w magazynowaniu węgla. Takie rośliny są jednak szczególnie narażone na wycinkę przez człowieka, a powolne tempo wzrostu ogranicza regenerację ich populacji. Zmniejszenie nasion może prowadzić do zmiany struktury lasy i funkcjonowania ekosystemu.
- Przyszłość roślin i zwierząt, które rozsiewają nasiona, jest ze sobą połączona. Ochrona tajemniczych lemurów Madagaskaru, z których wiele zjada owoce i rozsiewa nasiona roślin, jest zatem kluczowa nie tylko dla ochrony tych zwierząt, ale także dla zachowania różnorodności roślin jadalnych o dużych nasionach i kluczowych funkcji ekologicznych, które są przez nie wspierane - wyjaśniła starsza autorka badania dr Renke Onstein, kierowniczka młodszej grupy w iDiv oraz grupy badawczej gorących punktów bioróżnorodności w Centrum Bioróżnorodności Naturalis.
Autorka/Autor: kp/dd
Źródło: phys.org
Źródło zdjęcia głównego: LouieLea/Shutterstock