Do Ziemi dotarła wysokoenergetyczna cząstka. "Nie istnieje konwencjonalne wyjaśnienie tego zjawiska"

Źródło:
CNN, THEU
"Miejsce, w którym skupia się wiele różnych działów fizyki"
"Miejsce, w którym skupia się wiele różnych działów fizyki"tvnmeteo.pl
wideo 2/7
Dżet i czarna dziura

Amaterasu, wysokoenergetyczna cząsteczka promieniowania kosmicznego, została wykryta przez naukowców. Niosła ona ze sobą miliardy razy więcej energii niż zjonizowane atomy zorzy polarnej. Naukowcy nie mają pojęcia, jakie zjawisko mogło być źródłem cząstki niosącej aż tyle energii, ani gdzie właściwie do niego doszło.

W 1991 roku detektor promieniowania kosmicznego w Utah wykrył coś niespodziewanego - cząsteczkę tak pełną energii, że niemal sprzeczną z prawami fizyki. Cząsteczka nazwana Oh-My-God (ang. "O Mój Boże!") miała jej zbyt dużo, żeby pochodzić od jakiegokolwiek obiektu w naszej Galaktyce, a wyliczenia potwierdzały, że promienie kosmiczne spoza Drogi Mlecznej nie powinny być aż tak wysokoenergetyczne. Od tej pory zaobserwowano ponad 30 podobnych, acz słabszych promieni, ale naukowcy wciąż nie wiedzą, co jest ich źródłem. Dopiero po 30 latach udało się zarejestrować cząsteczkę bliską tej rekordowej.

Tajemnicza cząstka

Jak opisuje badanie opublikowane na łamach "Science", 27 maja 2021 instrumenty pomiarowe teleskopu Array (CTA) zlokalizowane na pustyni w amerykańskim stanie Utah wykazały uderzenie cząsteczki o mocy 244 eksaelektronowoltów (EeV). Przedrostek "eksa" wskazuje, że niosła ona ze sobą o 18 rzędów wielkości więcej energii niż podstawowa jednostka, eV, wykorzystywana do określania energii cząsteczek. Dla porównania, pojedynczy elektron w zorzy polarnej niesie ze sobą energię równą 40 tysiącom eV, trzem rzędom wielkości. W przypadku cząstki Oh-My-God było to 320 EeV.

- Cząstki są tak energetyczne, że nie powinny mieć na nie wpływu jakiekolwiek pola magnetyczne. Powinniśmy być w stanie wskazać, skąd pochodzą - powiedział John Matthews z Uniwersytetu w Utah, współautor badania. - Gdy śledzimy trajektorię Oh-My-God i nowej cząstki do ich źródeł, nie widzimy nic na tyle wysokoenergetycznego, aby je wytworzyć. Na tym polega tajemnica: co tam się, do cholery, dzieje?

Badacze ze Stanów Zjednoczonych i Japonii nadali cząstce nazwę Amaterasu na cześć bogini słońca z japońskiej mitologii. Obydwa zdarzenia zostały wykryte przy użyciu różnych technik obserwacyjnych, co potwierdza, że chociaż dochodzi do nich rzadko, są one jak najbardziej rzeczywiste.

Detekcja wysokoenergetycznego promieniowania kosmicznego - wizja artystyOsaka Metropolitan University/Kyoto University/Ryuunosuke Takeshige

Deszcz miliardów cząstek

Promienie kosmiczne są echem zdarzeń, które rozbiły materię do jej subatomowych struktur i wyrzuciły je z prędkością bliską prędkości światła. Naładowane cząstki podróżują w przestrzeni kosmicznej i dość regularnie uderzają w górną atmosferę Ziemi. Tam rozbijają jądra tlenu i azotu, generując wiele cząstek wtórnych, które następnie powtarzają proces. To właśnie ten "wtórny deszcz" milionów cząstek pozwala zaobserwować te zjawiska: moment zarejestrowania sygnału pozwala określić jego trajektorię, a ilość uderzeń w detektor ujawnia energię cząstki pierwotnej.

Jak wyjaśnili naukowcy, tak energetyczne cząstki mogą powstać jedynie w wyniku najpotężniejszych zdarzeń. Chociaż nie znamy ich źródła, kandydatami do tego miana mogą być aktywne jądra galaktyk lub czarne dziury z dyskami emitującymi ogromne dżety cząstek, zwykle znajdujące się w odległości ponad 160 milionów lat świetlnych od Ziemi. Co ciekawe, Amaterasu zdaje się pochodzić z tak zwanej Pustki Lokalnej, pustego obszaru graniczącego z Drogą Mleczną.

- Te zdarzenia wydają się pochodzić z zupełnie innych miejsc na niebie. To nie jest tak, że istnieje jedno tajemnicze źródło - powiedział John Belz z Uniwersytetu w Utah, współautor badania. - Mogą to być defekty w strukturze czasoprzestrzeni, zderzające się kosmiczne struny. Powtarzam teraz najbardziej szalone teorie, ponieważ nie istnieje konwencjonalne wyjaśnienie tego zjawiska - dodał.

Atmosfera Ziemi chroni nas przed szkodliwymi skutkami wysokoenergetycznych cząstek, choć czasami zakłócają one pracę sprzętu elektronicznego. Promieniowanie kosmiczne stanowi jednak zagrożenie dla astronautów, ponieważ może uszkadzać DNA i mieć wpływ na wiele procesów zachodzących w komórkach.

Autorka/Autor:as/dd

Źródło: CNN, THEU

Źródło zdjęcia głównego: Osaka Metropolitan University/Kyoto University/Ryuunosuke Takeshige

Pozostałe wiadomości

Burza Eowyn szaleje na Wyspach Brytyjskich. Do redakcji Kontaktu24 zgłosiła się pani Martyna, która od 14 lat mieszka w Irlandii. Kobieta przedstawiła, jak wyglądają konsekwencje gwałtownej pogody w mieście Galway.

"Miasto jest zdemolowane, wiatr rozrywa drzewa na pół". Relacja Polki z Galway

"Miasto jest zdemolowane, wiatr rozrywa drzewa na pół". Relacja Polki z Galway

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Nad Wyspami Brytyjskimi przechodzi burza Eowyn. W Szkocji obowiązuje najwyższy, czerwony stopień ostrzeżeń meteorologicznych, a alarmy niższego stopnia mają utrzymywać się przez kilka najbliższych dni. Rano i wczesnym popołudniem wiatr spowodował wiele utrudnień w Irlandii, gdzie zanotowano rekordowo silne porywy.

Najwyższy stopień alertów na Wyspach. "To jest wręcz apokaliptyczne"

Najwyższy stopień alertów na Wyspach. "To jest wręcz apokaliptyczne"

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24, BBC, irishtimes.com, Reuters

Pogoda w ostatni weekend stycznia w niczym nie będzie przypominać zimy. Temperatura przekroczy 10 stopni Celsjusza, a podobnego ciepła spodziewamy się też w następnym tygodniu. W niektórych regionach popada deszcz, ale czeka nas również dużo chwil ze słońcem.

Będzie ciepło jak wiosną. Pogoda na pięć dni

Będzie ciepło jak wiosną. Pogoda na pięć dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Strażacy wciąż walczą się z pożarem Hughes Fire, który szaleje na północ od Los Angeles w Kalifornii. Jak podała agencja Reuters, rozprzestrzenianie się ognia udało się w czwartek zatrzymać. W hrabstwie, które doświadczyło potęgi żywiołu, ma zacząć padać, co rodzi jednak kolejne zagrożenie.

Konsekwencje pożaru widać z kosmosu. Ogień strawił już cztery tysiące hektarów

Konsekwencje pożaru widać z kosmosu. Ogień strawił już cztery tysiące hektarów

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters

W niedzielę odbędzie się 33. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Jaka pogoda czeka nas tego dnia? Sprawdź prognozę pogody na 26 stycznia 2025 roku.

WOŚP 2025. Niektórym przydadzą się parasole

WOŚP 2025. Niektórym przydadzą się parasole

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. W piątek 24.01 w górach pojawią się opady śniegu, a nad morzem należy spodziewać się silnego wiatru. Będzie przeważnie pochmurno, a termometry wszędzie pokażą dodatnie wartości.

Pogoda na dziś - piątek 24.01. Dużo chmur, w części kraju sypnie śniegiem

Pogoda na dziś - piątek 24.01. Dużo chmur, w części kraju sypnie śniegiem

Źródło:
tvnmeteo.pl

W modelach pogodowych nie widać skandynawskiego wyżu, który miałby sprowadzić zimno. Zamiast tego pogodę mają kształtować atlantyckie niże. Temperatura w Polsce już niedługo może wzrosnąć powyżej 10 stopni Celsjusza. Co jeszcze przyniesie koniec stycznia i początek lutego? Synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek sprawdza, czy są szanse na powrót chłodu i śniegu.

Mapy "rozgrzane do czerwoności". Nasza synoptyk sprawdza szanse na zimę

Mapy "rozgrzane do czerwoności". Nasza synoptyk sprawdza szanse na zimę

Źródło:
tvnmeteo.pl

Część Stanów Zjednoczonych znalazła się w objęciach surowej zimy. W jednym z miast w stanie Michigan doszło do pęknięcia sieci wodociągowej. Woda z rur wypłynęła na ulice i bardzo szybko zamarzła, tworząc na zaparkowanych pojazdach grubą warstwę lodu.

Mróz taki, że pękały rury. Auta pokryła gruba warstwa lodu

Mróz taki, że pękały rury. Auta pokryła gruba warstwa lodu

Źródło:
fox2detroit.com, CNN

Z powodu dużego zanieczyszczenia powietrza w Bangkoku w czwartek zamknięto blisko 200 szkół. Mieszkańców poproszono o pracę z domu, a w niektórych dzielnicach miasta ograniczono ruch samochodowy.

Zamknięto prawie 200 szkół, mieszkańców poproszono o zostanie w domach

Zamknięto prawie 200 szkół, mieszkańców poproszono o zostanie w domach

Źródło:
PAP, AFP

Głuszce to bardzo charakterystyczne ptaki. W okresie godowym, który zaczyna się w połowie kwietnia, samce wydają z siebie serię odgłosów, by zwabić partnerkę. Pewnemu fotografowi z Rumunii udało się jednak nagrać taką "arię" na długo przed nadejściem wiosny.

Usłyszał charakterystyczny śpiew. O wiele za wcześnie

Usłyszał charakterystyczny śpiew. O wiele za wcześnie

Źródło:
ENEX, tvnmeteo.pl

Dwa trzęsienia ziemi w odstępie kilku godzin nawiedziły w czwartek Filipiny. W mieście San Francisco na wschodzie kraju uszkodzonych zostało kilkanaście budynków - przekazały lokalne władze.

Dwa trzęsienia ziemi i kilkadziesiąt wstrząsów wtórnych

Dwa trzęsienia ziemi i kilkadziesiąt wstrząsów wtórnych

Źródło:
Reuters

W środę w Karkonoszach doszło do kolejnego w ostatnich dniach poważnego wypadku. Turysta doznał licznych obrażeń po tym, jak osunął się z krawędzi zbocza w Kotle Wielkiego Stawu i stoczył się z dużej wysokości. Ratownicy przestrzegają, że w górach jest bardzo ślisko i wybierając się w wysokie partie, należy być odpowiednio przygotowanym.

Turysta stoczył się z 300 metrów. Seria wypadków w Karkonoszach

Turysta stoczył się z 300 metrów. Seria wypadków w Karkonoszach

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, TVN24

Góra lodowa A23a jest na kursie kolizyjnym z Georgią Południową, brytyjską wyspą położoną na południowym Atlantyku. Jeśli w nią uderzy, zginą zwierzęta takie jak pingwiny i foki.

Największa góra lodowa świata sunie na wyspę. Życie pingwinów i fok zagrożone

Największa góra lodowa świata sunie na wyspę. Życie pingwinów i fok zagrożone

Źródło:
BBC, bas.ac.uk

Internauci twierdzą w mediach społecznościowych, że gęste mgły, które pojawiały się w ostatnim czasie w różnych miejscach na świecie, to sztucznie wywołane zjawisko. Nadali mu nawet nazwę - Fogvid-24. Według nich to mieszanka szkodliwych pyłów, a kontakt z nią skutkuje grypopodobnymi objawami. Ta teoria spiskowa, choć powstała w Stanach Zjednoczonych, dotarła już do Polski.

Fogvid-24, czyli "mgła śmierci", która wywołuje objawy grypopodobne. Nowa teoria spiskowa

Fogvid-24, czyli "mgła śmierci", która wywołuje objawy grypopodobne. Nowa teoria spiskowa

Źródło:
Konkret24

Dwa słupy energetyczne runęły pod naporem silnego wiatru w pobliżu miasta Oaxaca w Meksyku. Z tego powodu mieszkańcy od kilku dni borykają się z brakiem energii elektrycznej. Wichury doprowadziły także do paraliżu na jednej z dróg.

Wichura powaliła słupy energetyczne i przewróciła ciężarówkę

Wichura powaliła słupy energetyczne i przewróciła ciężarówkę

Źródło:
Gobierno de Mexico, ENEX

Fala upałów nawiedziła Brazylię. We wtorek termometry pokazały prawie 40 stopni. Pracownicy zoo w Rio de Janeiro pomagają zwierzętom przetrwać spiekotę, częstując je mrożonymi przysmakami. W tym samym czasie zwierzęta na ciepłym zazwyczaj południu Stanów Zjednoczonych zasypał śnieg.

"Nie ma jeszcze dziesiątej, a już jest upał". Prawie 40 stopni w Brazylii

"Nie ma jeszcze dziesiątej, a już jest upał". Prawie 40 stopni w Brazylii

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, INMET, istoe.com.br

W Nigerii rozprzestrzenia się epidemia gorączki Lassa. W najnowszym komunikacie Nigeryjskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (NCDC) potwierdziło śmierć 22 osób i 143 zdiagnozowane przypadki choroby w pierwszych dwóch tygodniach 2025 roku. Według NCDC sytuacja w kraju jest krytyczna.

Epidemia gorączki Lassa. 22 osoby nie żyją

Epidemia gorączki Lassa. 22 osoby nie żyją

Źródło:
PAP

Arktyczne zimno, które sięgnęło południowych części Stanów Zjednoczonych, sprowadziło śnieg i opady marznące do regionów, które od wielu lat nie doświadczyły tak potężnego ataku zimy. Według władz zginęło co najmniej 12 osób.

"Nigdy czegoś takiego nie widziałem. I prawdopodobnie nigdy więcej nie zobaczę"

"Nigdy czegoś takiego nie widziałem. I prawdopodobnie nigdy więcej nie zobaczę"

Aktualizacja:
Źródło:
CNN, PAP, NWS, eu.usatoday.com

Ośmioletnia kotka o imieniu Mittens w ciągu 24 godzin trzy razy leciała samolotem między Nową Zelandią a Australią. Pracownicy lotniska nie zauważyli klatki ze zwierzęciem podczas rozładunku luku bagażowego.

Kot został w samolocie. Odbył trzy podróże w ciągu doby

Kot został w samolocie. Odbył trzy podróże w ciągu doby

Źródło:
BBC

Policja w Houston w Teksasie ma duży kłopot ze szczurami, które spożywają narkotyki skonfiskowane i przechowywane w magazynach. Nawet deratyzatorzy nie radzą sobie z plagą. Do tej pory gryzonie miały wpływ na bieg przynajmniej jednej bieżącej sprawy.

Duży problem policji. Szczury "uzależnione od narkotyków" zjadają dowody

Duży problem policji. Szczury "uzależnione od narkotyków" zjadają dowody

Źródło:
PAP, CBS News

W worku na śmieci pod greckimi Salonikami znaleziono marmurową rzeźbę kobiety - poinformowała w środę policja. Eksperci szacują jej wiek na ponad dwa tysiące lat. Obiekt wysłano na dalsze badania archeologiczne.

Rzeźba znaleziona w worku na śmieci. Może mieć ponad dwa tysiące lat

Rzeźba znaleziona w worku na śmieci. Może mieć ponad dwa tysiące lat

Źródło:
PAP

Przechodzący przez Portugalię niż Garoe przyczynił się do bardzo silnych i niebezpiecznych zjawisk. W dystrykcie Setubal doszło do silnej burzy z piorunami. Jeden z nich uderzył w budynek popularnej restauracji.

Piorun trafił w restaurację na plaży w Portugalii

Piorun trafił w restaurację na plaży w Portugalii

Źródło:
CNN Portugal, IPMA, Safe Communities Portugal

Zima na dobre rozgościła się w południowych regionach Stanów Zjednoczonych. Potężnie sypnęło między innymi w miejscowości Baton Rouge w stanie Luizjana. Opady sprawiły radość maskotce tamtejszego uniwersytetu.

Tygrys bengalski przysypany śniegiem

Tygrys bengalski przysypany śniegiem

Źródło:
CNN, lsu.edu

Dikeledi przetoczył się przez Mozambik. W wyniku żywiołu w prowincji Nampula zginęło co najmniej 11 osób - podały miejscowe władze. Cyklon przyniósł ulewne opady deszczu oraz porywisty wiatr, którego porywy sięgały 195 kilometrów na godzinę.

Dziesiątki tysięcy zniszczonych domów. Wzrósł bilans ofiar cyklonu Dikeledi

Dziesiątki tysięcy zniszczonych domów. Wzrósł bilans ofiar cyklonu Dikeledi

Źródło:
PAP, aimnews.org

Australijscy naukowcy przeanalizowali wpływ ocieplenia klimatu na funkcjonowanie jaszczurek pustynnych. Jak wynika z badań, rosnąca temperatura będzie zagrożeniem dla gadów polujących w trakcie dnia, którym coraz trudniej będzie zdobywać odpowiednią ilość pożywienia. Problem szczególnie dotknie zwierzęta żyjące w Afryce.

Wzrost "kosztów życia" u jaszczurek. Winna zmiana klimatu

Wzrost "kosztów życia" u jaszczurek. Winna zmiana klimatu

Źródło:
PAP

Amerykańska Federalna Agencja Lotnictwa (FAA) wymaga od należącej do Elona Muska firmy SpaceX dochodzenia w związku z wypadkiem podczas ostatniego testowego lotu rakiety Starship. Statek kosmiczny eksplodował w powietrzu, a jego szczątki spadły na Ziemię. Agencja zawiesiła kolejne loty do czasu wyjaśnienia tej sprawy.

Megarakieta Starship na razie nie poleci. W firmie Muska trzeba przeprowadzić dochodzenie

Megarakieta Starship na razie nie poleci. W firmie Muska trzeba przeprowadzić dochodzenie

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Na miłośników obserwacji nocnego nieba czeka prawdziwa gratka. Nadchodzą tygodnie, podczas których będziemy mogli ujrzeć siedem planet Układu Słonecznego. Do dostrzeżenia większości z nich nie będą potrzebne żadne urządzenia.

Patrzcie w niebo, bo większość planet będzie "na wyciągnięcie dłoni"

Patrzcie w niebo, bo większość planet będzie "na wyciągnięcie dłoni"

Źródło:
PAP