Zorza polarna - co to jest, jak wygląda i powstaje? Gdzie można zobaczyć zorzę polarną?

Źródło:
aurora-service.eu; scijinks.gov
W Polsce może być widoczna zorza polarna
W Polsce może być widoczna zorza polarnaTVN24
wideo 2/6
W Polsce może być widoczna zorza polarnaTVN24

Zorza polarna to kolorowe zjawisko świetlne na niebie, spowodowane przez Słońce. Zorze polarne pojawiają się, gdy cząstki słoneczne wchodzą w interakcję z gazami w naszej atmosferze, powodując widowiskowe pokazy światła na niebie. Zorza polarna jest często widywana na obszarach w pobliżu bieguna północnego lub bieguna południowego. Podpowiadamy, gdzie i kiedy można zobaczyć zorzę polarną.

● Zorza polarna to zjawisko świetlne powstające wskutek zderzenia naenergetyzowanych cząstek gazu ze Słońca z polem magnetycznym Ziemi.  ● Zorzę polarną najłatwiej zaobserwować w okolicach bieguna północnego (aurora borealis) i południowego (aurora australis). ● Zorza polarna wygląda jak taniec różnokolorowych świateł na niebie. ● Popularnymi kierunkami dla osób, chcących zobaczyć zorzę polarną, są m.in. Norwegia i Islandia. ● Zorza polarna w Polsce bywa widoczna nad Bałtykiem, kiedy współczynnik KP (skala dla zasięgu zorzy polarnej) w Skandynawii przekracza 7.

Zorza polarna - co to jest?

Zorza polarna to zjawisko świetlne, występujące głównie w okolicach bieguna północnego i południowego. Naukowa nazwa zorzy polarnej to aurora borealis w obrębie bieguna północnego i aurora australis w okolicach bieguna południowego, na cześć rzymskiej bogini świtu (Aurory). 

Jak powstaje zorza polarna?

Zorza polarna powstaje, kiedy naenergetyzowane cząstki gazu wysyłane przez Słońce uderzają w górną warstwę atmosfery Ziemi z dużą prędkością (do 72 mln km/h), ale pole magnetyczne naszej planety chroni nas przed atakiem. Pole magnetyczne Ziemi przekierowuje cząstki w kierunku bieguna północnego i południowego, a cząsteczki wchodzą w interakcję z gazami znajdującymi się naszej atmosferze. W ten sposób powstaje olśniewające zjawisko atmosferyczne — zorza polarna.

Jak wygląda zorza polarna? 

Zorza polarna jest fascynującym zjawiskiem, określanym jako taniec różnokolorowych świateł: niebieskich, zielonych, fioletowych, różowych, czerwonych, żółtych i białych — w zależności od tego, z jakimi gazami wchodzi w interakcje. Tlen wydziela zielone i czerwone światło, azot świeci na bordowo i fioletowo, wodór i hel na niebiesko i fioletowo. Może mieć różne formy — promienie, kurtyny, pasma, łuki. Zorzę polarną najlepiej widać nocą, mimo że powstaje dzięki Słońcu.

Zorza polarna Shutterstock

Gdzie występuje zorza polarna?

Gdzie można zobaczyć zorzę polarną? Najłatwiej w okolicach bieguna północnego i południowego, ale nie tylko. Zorza polarna występuje m.in. w Skandynawii i Laponii, na Islandii, w Rosji i na Grenlandii.

Zorza polarna - kiedy można ją zobaczyć?

Najlepszy czas, żeby zobaczyć zorzę, to jesień, zima i wczesna wiosna. Sprzyjają temu warunki: jest ciemno, noc jest długa. Najczęściej widać ją poza miastem, z dala od elektrycznego światła, późnym wieczorem do mniej więcej drugiej w nocy. Latem na Islandii i w Norwegii, gdzie najczęściej jeździmy oglądać zorze polarne, jest dzień polarny, czyli przez cały dzień jest jasno, a wtedy nie da się zobaczyć tego widowiska. Na stronie aurora.service.eu można śledzić prognozy pogody dla zorzy polarnej na świecie, bazujące na danych z NASA.

Zorza polarna - Islandia 

Islandia to dobre miejsce, by zobaczyć zorzę polarną. Warto udać się w północne regiony Islandii i w okolice Fiordów Zachodnich, na lagunę lodowca Jökulsárlón w południowo-wschodniej Islandii oraz na plaże na południowym wybrzeżu (okolice Vík).

Można również wybrać się do Álftanes, skąd można obserwować zorzę polarną nad zatoką. W samym Reykjaviku może być trudniej ze względu na zanieczyszczenie światłem elektrycznym, ale nocny spacer nad brzeg morza może zakończyć się powodzeniem w szukaniu zorzy. Warto też udać się do Seltjarnarnes, półwyspu, gdzie nocą w sprzyjających warunkach również można zobaczyć światła zorzy polarnej.

Na oficjalnej stronie islandzkiego instytutu meteorologicznego można sprawdzać prognozy dla zorzy polarnej.

Zorza polarna - Norwegia

Norwegia to kolejny kraj, w którym szanse ujrzenia zorzy polarnej są wysokie. Może się to udać na terenie całej Norwegii, ale szczególnie dobrym wyborem jest udanie się na północ, za koło podbiegunowe: na Lofoty, w okolice Tromso, Kirkenes, Alty, Svalbard.

Zorza polarna w kształcie smokaJingyi Zhang & Wang Zheng/NASA

Zorza polarna w Polsce 

Przy odrobinie szczęścia zorzę polarną można zaobserwować też w Polsce, przede wszystkim nad Morzem Bałtyckim. Jeśli burza magnetyczna jest na tyle silna, że nad Skandynawią współczynnik Kp wyniesie 7, może się udać zobaczyć krótkie rozbłyski światła na naszym niebie. Współczynnik KP, to inaczej skala KP lub indeks planetarny KP. Opisuje zasięg występowania zorzy polarnej, im wyższy, tym większe szanse zobaczenia zorzy. KP0 lub 1 są najniższe, wtedy można ja zobaczyć tylko w okolicach bieguna.

Autorka/Autor:ks//mro

Źródło: aurora-service.eu; scijinks.gov

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał ostrzeżenia przed silnym mrozem dla kilku południowych powiatów Polski. Miejscami w kotlinach górskich temperatura w ciągu nadchodzącej nocy może spaść nawet do -15 stopni Celsjusza. Sprawdź, gdzie dokładnie należy spodziewać się tak niskich wartości na termometrach.

Nawet 15 stopni mrozu. Są ostrzeżenia

Nawet 15 stopni mrozu. Są ostrzeżenia

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W sobotni wieczór mogliśmy obserwować niezwykłe zjawisko - zakrycie Saturna przez Księżyc. Patrzeniu w niebo sprzyjała aura. Do obserwacji nie był potrzebny żaden specjalistyczny sprzęt.

Saturn schował się za Księżycem. "Na zewnątrz zimno, ale było warto"

Saturn schował się za Księżycem. "Na zewnątrz zimno, ale było warto"

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Kolejne dni przyniosą nam spore zmiany w pogodzie. Nad Polską przejdzie front ciepły, za którym zacznie wlewać się powietrze znad środkowego Atlantyku. Miejscami temperatura wzrośnie do nawet 10 stopni Celsjusza. Jak długo utrzyma się jednak to ocieplenie?

Pogoda na 5 dni. Śnieg się roztopi, termometry pokażą do 10 stopni

Pogoda na 5 dni. Śnieg się roztopi, termometry pokażą do 10 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na niedzielę 05.01. Nadchodzące godziny przyniosą nam mróz - w całym kraju termometry pokażą wartości poniżej zera, miejscami nawet -15 stopni Celsjusza. W dzień będzie trochę cieplej, ale miejscami wystąpią obfite opady śniegu.

Pogoda na jutro - niedziela 05.01. Mroźna noc, w dzień trudne warunki na drogach

Pogoda na jutro - niedziela 05.01. Mroźna noc, w dzień trudne warunki na drogach

Źródło:
tvnmeteo.pl

Fala upałów nawiedziła południowo-wschodnią Australię. Miejscami temperatura sięgać ma 40 stopni Celsjusza, o kilkanaście stopni więcej niż zazwyczaj obserwuje się w styczniu. Upalne i suche warunki sprzyjają wybuchaniu pożarów buszu.

Nowy rok przyniósł skwar. Temperatura kilkanaście stopni wyższa niż zazwyczaj

Nowy rok przyniósł skwar. Temperatura kilkanaście stopni wyższa niż zazwyczaj

Źródło:
Reuters, ABC News

Ponad 86 tysięcy ton skażonego gruntu zostało zabezpieczone po zderzeniu dwóch tankowców w Cieśninie Kerczeńskiej. Skala katastrofy jest trudna do określenia - według wstępnych szacunków zanieczyszczonych mogło zostać nawet 200 tysięcy ton piachu i gleby.

Zebrali 86 tysięcy ton skażonej gleby. Ogłoszono stan wyjątkowy

Zebrali 86 tysięcy ton skażonej gleby. Ogłoszono stan wyjątkowy

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W wieku 116 lat zmarła najstarsza osoba na świecie. Japonka Tomiko Itooka urodziła się w maju 1908 roku i do końca życia cieszyła się dobrym zdrowiem. W Kraju Kwitnącej Wiśni mieszka coraz więcej osób, które ukończyły 100 lat.

Zmarła najstarsza osoba na świecie. "Dodawała nam odwagi i nadziei"

Zmarła najstarsza osoba na świecie. "Dodawała nam odwagi i nadziei"

Źródło:
PAP, Kyodo News

Na jeden ze słupów telefonicznych w węgierskim mieście Kiskunmajsa wdrapał się kot. Gdyby nie pomoc strażaków, zwierzę samo nie mogłoby zejść na ziemię.

Wszyscy umywali ręce, w końcu pojawili się oni

Wszyscy umywali ręce, w końcu pojawili się oni

Źródło:
delalfoldinfo.hu, ENEX

Za sprawą powrotu zimy do Polski pogoda w części kraju była niebezpieczna. Występowały burze śnieżne, wiał silny wiatr. Na jadące auto w Koszalinie spadło drzewo. Opady śniegu i śliska nawierzchnia utrudniały kierowcom poruszanie się - zimowe opony były koniecznością. Pogodowe relacje otrzymaliśmy na Kontakt24.

Atak zimy w części Polski. Drzewo spadło na samochód

Atak zimy w części Polski. Drzewo spadło na samochód

Źródło:
dd

W Kazachstanie na autostradzie między Astaną a Pietropawłowskiem w karambolu zderzyło się 95 pojazdów. Jak informują władze, ponad 20 osób zostało rannych, część z nich wymagała zabrania do szpitala. Do zdarzenia doszło w czasie burzy śnieżnej.

Potężny karambol na autostradzie. Kilkudziesięciu rannych

Potężny karambol na autostradzie. Kilkudziesięciu rannych

Źródło:
Reuters, Zakon.kz, Anadolu Agency, timesca.com, nur.kz

W Tatrach podniesiono z pierwszego do drugiego stopień zagrożenia lawinowego. W nocy w górach intensywnie padał śnieg, którego na Kasprowym Wierchu leży już 45 centymetrów. Trudne warunki panują także w Beskidach. Ratownicy apelują o ostrożność.

W Tatrach wzrosło zagrożenie lawinowe

W Tatrach wzrosło zagrożenie lawinowe

Źródło:
PAP, IMGW

W Tajlandii słoń zaatakował hiszpańską turystkę. Do zdarzenia doszło podczas mycia zwierząt w jednym z tamtejszych ośrodków rekreacyjnych. W wyniku odniesionych obrażeń kobieta zmarła - informują media.

Słoń zaatakował turystkę, kobieta zmarła

Słoń zaatakował turystkę, kobieta zmarła

Źródło:
PAP, El Pais, EFE

Zimowa aura nastała w piątek w dużej części kraju. Na Kontakt24 otrzymaliśmy materiały dokumentujące zmianę pogody.

Atak zimy na waszych nagraniach

Atak zimy na waszych nagraniach

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi nawiedziło w piątek rano miasto Kerkrade, położone na granicy niemiecko-holenderskiej. Miało magnitudę 2,4. Na terenach, gdzie wstrząsy były wyraźnie odczuwalne, mieszka 385 tysięcy osób. 

Ziemia zatrzęsła się na granicy niemiecko-holenderskiej. "Łóżko nagle zadrżało"

Ziemia zatrzęsła się na granicy niemiecko-holenderskiej. "Łóżko nagle zadrżało"

Źródło:
wdr.de, aachener-zeitung.de, bild.de, erdbebennews.de

Niebezpieczne zdarzenie w Rybniku (woj. śląskie). Miejski autobus wypadł z drogi. Na szczęście nikomu nic się nie stało. Kierowca został ukarany mandatem. Od wczoraj kierowcy na Śląsku zmagają się z jazdą w trudnych warunkach, na ulicach jest ślisko z powodu zalegającego śniegu i błota pośniegowego. Dzisiaj sytuacja może się pogorszyć, bo synoptycy zapowiadają kolejne opady i silny wiatr.

Zaśnieżone drogi i autobus w rowie. Zimowa noc i poranek na Śląsku

Zaśnieżone drogi i autobus w rowie. Zimowa noc i poranek na Śląsku

Źródło:
tvn24.pl

Ośmioletni chłopiec przeżył samotnie pięć dni w pełnym dzikich zwierząt parku narodowym w Zimbabwe. Dziecko zabłądziło, oddalając się od domu. Chłopiec został odnaleziony cały i zdrowy, choć park, w którym się zgubił, znany jest ze szczególnie dużej populacji lwów.

Chłopiec przeżył pięć dni wśród lwów, słoni i hipopotamów. "Prawdziwy cud"

Chłopiec przeżył pięć dni wśród lwów, słoni i hipopotamów. "Prawdziwy cud"

Źródło:
PAP, BBC

Tragicznie zakończyła się historia młodej orki nazywanej J61. Naukowcy z Centrum Badań nad Wielorybami poinformowali o śmierci młodego ssaka kilkanaście dni po przyjściu na świat. Jego matką jest orka J35, która w 2018 roku przez 17 dni w akcie żałoby pływała ze swoim zmarłym cielęciem. Zdaniem obserwatorów J35 również teraz nie potrafi rozstać się ze swoim dzieckiem.

"Śmierć J61 jest szczególnie druzgocąca"

"Śmierć J61 jest szczególnie druzgocąca"

Źródło:
ENEX, Center for Whale Research

Wyjątkowo zimne powietrze ma objąć znaczną część Stanów Zjednoczonych w weekend i na początku następnego tygodnia - informuje CNN. Temperatura spadnie znacząco poniżej normy, a mróz dotknie prawdopodobnie nawet obszary nad Zatoką Meksykańską.

Przed nimi "brutalne natarcie mrozu"

Przed nimi "brutalne natarcie mrozu"

Źródło:
CNN

Prawie 200 śladów dinozaurów odkryto tego lata w kamieniołomach w hrabstwie Oxfordshire w południowo-wschodniej Anglii - poinformowali w czwartek naukowcy. Jest to największe stanowisko tego typu znalezione w Wielkiej Brytanii. Badacze nie są pewni, co pomogło zachować ślady w skamieniałym błocie.

Dobrze zachowane ślady dinozaurów. "Można cofnąć się w czasie"

Dobrze zachowane ślady dinozaurów. "Można cofnąć się w czasie"

Źródło:
PAP, BBC

Setki osób musiały opuścić domy w północno-zachodniej części Anglii. Po ulewnych opadach deszczu doszło do rozległych podtopień. Drogi, posesje i pola są pod wodą.

Ulewy w Anglii. Setki ewakuowanych

Ulewy w Anglii. Setki ewakuowanych

Źródło:
BBC, Reuters

Zdjęcie "Skarby Oriona nad Królową Beskidów" zostało wybrane zdjęciem dnia przez NASA. Autorem niezwykłej fotografii jest Włodzimierz Bubak, który na co dzień jest nauczycielem w jednej ze szkół technicznych w Jaworznie.

Zrobił zdjęcie wschodu Oriona nad Babią Górą, wyróżniła go NASA

Zrobił zdjęcie wschodu Oriona nad Babią Górą, wyróżniła go NASA

Źródło:
PAP, Trzeci Plan

Ważący ponad 500 kilogramów metalowy pierścień spadł z nieba na kenijską wioskę Mukuku w hrabstwie Makueni. Wydarzeniu towarzyszył olbrzymi huk, który był słyszalny z odległości 50 kilometrów. Kenijska Agencja Kosmiczna przekazała, że tajemniczy obiekt był najprawdopodobniej fragmentem rakiety kosmicznej, który nie spłonął w ziemskiej atmosferze.

Z nieba spadł metalowy pierścień o średnicy 2,5 metra

Z nieba spadł metalowy pierścień o średnicy 2,5 metra

Źródło:
PAP, KSA

Pierwsze dni 2025 roku przyniosły niezwykłe spektakle na niebie w postaci zorzy polarnej. Zjawisko było widoczne zarówno w nocy z wtorku na środę, jak i ze środy na czwartek. Kolorowe smugi na niebie oglądali mieszkańcy wielu regionów Polski.

Zorza polarna nad Polską

Zorza polarna nad Polską

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl, Kontakt24

Dwóch mężczyzn z Teksasu może mówić o niesamowitym szczęściu. Przetrwali znalezienie się w samym środku tornada, gdy łowili ryby na łódce. Moment uderzenia żywiołu udało się nagrać.

"Nie powinienem tu być". Dramatyczne nagranie

"Nie powinienem tu być". Dramatyczne nagranie

Źródło:
CNN, KKTV, tvnmeteo.pl

Starty polskich satelitów, zaskakujące odkrycia zwierząt sprzed setek milionów lat i archeologiczne znaleziska, które mogą zmienić dotychczasowe ustalenia naukowców. Oto jedne z najważniejszych wydarzeń w polskiej nauce w 2024 roku.

"Przełomowe wydarzenie w historii polskiej nauki", szczątki pierwszych Słowian i zwierzęta sprzed milionów lat

"Przełomowe wydarzenie w historii polskiej nauki", szczątki pierwszych Słowian i zwierzęta sprzed milionów lat

Źródło:
PAP

Rok 2024 prawdopodobnie przejdzie do historii jako najcieplejszy na świecie. - Pozostaje oczywiście pytanie jak długo. Wszystko wskazuje na to, że ten rekord szybko zostanie pobity - powiedział Bogdan Chojnicki, profesor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

"To zmienia rzeczywistość na całym globie"

"To zmienia rzeczywistość na całym globie"

Źródło:
PAP

Wzrost średniej globalnej temperatury nasila gwałtowne zjawiska pogodowe. Wrześniowa powódź na południowym zachodzie Polski, a także susza hydrologiczna to nowa rzeczywistość, z którą musimy się mierzyć.

"Powódź w Polsce była symptomem zmieniającego się świata"

"Powódź w Polsce była symptomem zmieniającego się świata"

Źródło:
PAP

Ekstremalne fale upałów, rekordowe opady deszczu, niszczycielskie susze. W 2024 roku mieliśmy wiele okazji do zaobserwowania wpływu zmian klimatycznych na środowisko i ludzkie życie. Skutki ocieplającego się klimatu odczuli zarówno mieszkańcy bliskich nam regionów, jak i odległych zakątków świata.

Ofiary śmiertelne, ogień, ogromne opady, rekordowe susze. Katastrofy naturalne w 2024 roku

Ofiary śmiertelne, ogień, ogromne opady, rekordowe susze. Katastrofy naturalne w 2024 roku

Źródło:
tvnmeteo.pl, Reuters, World Weather Attribution

Dwóch mężczyzn zostało znalezionych martwych w lesie w stanie Waszyngton podczas polowania na Wielką Stopę w USA. Poszukiwacze legendarnego stworzenia wybrali się do lasu przed Wigilią, a gdy nie wrócili do domu pierwszego dnia świąt, ich rodziny zaalarmowały policję. Akcja ratunkowa trwała trzy dni.

Szukali Wielkiej Stopy, zostali znalezieni martwi

Szukali Wielkiej Stopy, zostali znalezieni martwi

Źródło:
BBC, NPR, Skamania County Sheriff's Office