Obserwacje zwierząt to niełatwe zajęcie. Niewielkie rozmiary, maskujące umaszczenie czy też fakt, że zamieszkują trudno dostępne siedliska - wszystkie te czynniki sprawiają, że wiele gatunków potrafi skutecznie ukryć się przed naszym wzrokiem. Jednym z nich był madagaskarniczek ciemny (Xanthomixis tenebrosa) - niewielki śpiewający ptak z rodziny pokrzewek. W 2022 roku naukowcy z organizacji ekologicznej The Peregrine Fund podjęli próbę odnalezienia tego zaginionego gatunku.
W poszukiwaniu ptaków
Madagaskarniczek ciemny to gatunek endemiczny dla Madagaskaru, występujący jedynie w pobliżu miejscowości Andapa. Aby wpaść na ślady jego obecności, naukowcy w grudniu 2022 musieli podróżować przez ponad 40 godzin, a następnie wspiąć się na stromy nawis skalny w gęstym lesie. Po raz ostatni ornitolodzy odwiedzili to miejsce w 1999 roku i właśnie wtedy po raz ostatni widziano rzadki gatunek, od tego czasu uznawany za zaginiony.
Kiedy zespół dotarł na miejsce, okazało się, że duża część lasu została zniszczona i przekształcona w plantacje wanilii, mimo że obszar ten jest oficjalnie chroniony. Początkowo obserwacje nie dawały rezultatów. Dopiero po wielu dniach 1 stycznia 2023 badaczom udało się zauważyć pojedynczego osobnika. Ptak podskakiwał w gęstym, leśnym poszyciu w pobliżu skalistego brzegu rzeki, najprawdopodobniej poszukując smakowitych larw.
- Jeśli madagaskarniczki ciemne preferują obszary w pobliżu rzek, to wyjaśnia, dlaczego tak trudno było je znaleźć - powiedział John C. Mittermeier z American Bird Conservancy, który brał udział w wyprawie. - Poszukiwanie ptaków w lasach tropikalnych polega przede wszystkim na nasłuchiwaniu ptasich odgłosów, dlatego przeważnie unikamy spędzania czasu w pobliżu rwących rzek, gdzie nie można nic usłyszeć - dodał.
Mały ptak w wielkim lesie
Ostatniego dnia ekspedycji, 2 stycznia, zespołowi udało się schwytać jednego osobnika za pomocą sieci. Badacze zmierzyli zwierzaka i zbadali go przed wypuszczeniem na wolność. Zaktualizowany opis cech charakterystycznych gatunku będzie cenny dla kolejnych wypraw badawczych - madagaskarniczek ciemny to stosunkowo słabo poznany ptak, często mylony ze swoimi pospolitszymi kuzynami.
Lily-Arison Rene de Roland, który przewodził wyprawie badawczej, wyjaśnił, że zespół planuje wrócić na stanowisko badawcze między wrześniem a październikiem, kiedy to dla większości ptaków na Madagaskarze przypada okres godowy. Badacze chcą lepiej poznać liczebność i rozmieszczenie gatunku oraz stopień, w jakim utrata lasów deszczowych może wpłynąć na jego przetrwanie.
- Teraz, gdy znaleźliśmy go na nowo i lepiej rozumiemy siedlisko, w którym żyje, możemy możemy szukać go w innych częściach Madagaskaru i dowiedzieć się więcej o jego ekologii i biologii. Jeśli chodzi o bioróżnorodność na Madagaskarze, jest jeszcze wiele do odkrycia - dodaje Rene de Roland.
To, jak śpiewa madagaskarniczek ciemny, można posłuchać na poniższym nagraniu:
Autorka/Autor: as/dd
Źródło: The Peregrine Fund, BBC, tvnmeteo.pl
Źródło zdjęcia głównego: John C. Mittermeier