Olbrzymie wiry w oceanie jak kosmiczne czarne dziury. Połykają i nie wypuszczają

Prądy oceaniczne na całym globie
Prądy oceaniczne na całym globie
NASA
Prądy oceaniczne na całym globieNASA

Gigantyczne wiry oceaniczne zachowują się identycznie jak kosmiczne czarne dziury - twierdzą naukowcy. Odkryli, że wirujące wodne cząsteczki tworzą barierę, która nie wypuszcza niczego, co wpadło do wnętrza wiru - zupełnie tak samo jak orbita fotonowa w kosmosie. Profesorów z Zurychu i Miami do badań nad tym zjawiskiem zainspirowała literatura.

Na nasz klimat wpływają po części ogromne wiry o nawet 150-kilometrowych średnicach, które dryfują przez oceany. Ich liczba rośnie zwłaszcza na Oceanie Południowym (Antarktycznym), zwiększając przepływ na północ ciepłej wody. Co ważne, ten proces może łagodzić negatywny wpływ topnienia lodu morskiego na ocieplanie klimatu.

Stabilne wyspy w chaosie

Jednak naukowcy do tej pory nie byli w stanie tego dokładnie wyjaśnić ani ocenić wpływu tych zjawisk. Dlaczego? Po prostu dokładne granice tych wirujących obiektów pozostawały niewykrywalne. Rozwiązanie tego problemu znaleźli George Haller, profesor dynamiki nieliniowej na Politechnice Federalnej w Zurychu, i Francisco Beron-Vera, profesor oceanografii na Uniwersytecie w Miami.

Opracowali oni matematyczną metodę odnajdywania transportujących wodę wirów o spójnych granicach. Opisują ją w artykule opublikowanym w czasopiśmie "Journal of Fluid Mechanics".

Wynajdywanie takich wirów polega na wskazaniu spójnych wodnych wysp w burzliwym oceanie. Ruch wirujących i dryfujących płynów może się wydawać chaotyczny dla obserwatora. Haller i Beron-Vera wyłonili z tego chaosu pewien porządek, za pomocą swojej metody wyodrębniając spójne wyspy wodne na zdjęciach satelitarnych oceanu. Ku swojemu zaskoczeniu odkryli, że pod względem matematycznym oceaniczne wiry są odpowiednikami kosmicznych czarnych dziur.

Bariera wirujących cząstek

Czarne dziury są obiektami o tak potężnych masach, że przyciągają wszystko, co znajdzie się w pewnej odległości od nich. Cokolwiek przybliży się zbyt mocno, nie może już uciec od czarnej dziury - nawet światło.

Jednak istnieje taka odległość od czarnej dziury, w której fotony ani nie wpadają do jej wnętrza, ani nie są w stanie wydostać się spod jej oddziaływania grawitacyjnego. Wiązka światła nie wpada wtedy do czarnej dziury, lecz ugina się, tworząc orbitę kołową. Bariera utworzona przez powierzchnię takich zamkniętych świetlnych orbit w teorii względności Einsteina nazywana jest orbitą fotonową.

Podobne zjawisko Haller i Beron-Vera zaobserwowali wokół niektórych oceanicznych wirów. Cząsteczki wody poruszały się w nich po zamkniętych pętlach - analogicznie jak fotony wokół czarnych dziur. Na dodatek okazało się, że z tych wodnych pętli również nic nie mogło uciec - nawet woda. Według Hallera fakt istnienia takich barier "wydzielających" spójne wodne wyspy jest zaskakujący.

Jak wodne transportery

Właśnie stabilność tych wirów będących wodnymi odpowiednikami czarnych dziur sprawia, że działają one jak olbrzymie transportowce. Przenoszą na duże odległości mikroorganizmy takie jak plankton, ale też inne obiekty - plastikowe śmieci czy wylaną ropę, a także ciepło i sól, których poziom wewnątrz takiego wiru może się różnić od warunków w otaczającym go oceanie.

Badacze potwierdzili to, analizując tzw. Pierścienie Agulhas - grupę oceanicznych wirów, które pojawiają się regularnie w Oceanie Południowym, u południowego krańca Afryki, i transportują na północny zachód ciepłą, słoną wodę. Odkryli, ze siedem z Pierścieni to właśnie odpowiedniki czarnych dziur, które przez prawie rok przenosiły te same masy wody.

Według Hallera z podobnie zachowującymi się wirami mamy do czynienia nie tylko w środowisku wodnym. Za zbliżone do czarnych dziur można również uznać niektóre wiry powietrzne. Spektakularnym przykładem takiego zjawiska spoza Ziemi może być Wielka Czerwona Plama (Great Red Spot) - stacjonarna burza na Jowiszu.

Natchnął ich Edgar Allan Poe

Chociaż matematycy od dawna starali się zrozumieć fenomen spójnego wiru w chaotycznym przepływie cząsteczek, pierwszą osobą , która opisała go jako rodzaj spójnej wyspy wodnej, był amerykański pisarz Edgar Allan Poe. Swoją wizję takiego zjawiska przedstawił w noweli "W bezdni Maelströmu". To właśnie ona zainspirowała Hallera i Beron-Verę do odszukania przy użyciu zaawansowanych matematycznych formuł wodnych odpowiedników orbity fotonowej.

Ich odkrycie i badania mają pomóc w rozwiązaniu wielu oceanicznych zagadek - począwszy od pytań związanych z klimatem po modele rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń.

Pierścień Agulhas sfotografowany z satelity
Pierścień Agulhas sfotografowany z satelityPierścień Agulhas sfotografowany z satelityNASA

Autor: js/mj / Źródło: phys.org

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

Przed nami słoneczny, ale chłodny weekend. Temperatura maksymalna sięgnie miejscami zaledwie 10 stopni Celsjusza. - To nie będzie pogoda na letnie ubrania - powiedział Tomasz Wasilewski, prezenter tvnmeteo.pl.

Czeka nas pogoda "fajnie wyglądająca przez okno"

Czeka nas pogoda "fajnie wyglądająca przez okno"

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W północnej i centralnej Polsce utrzymuje się ryzyko wystąpienia nocnych przymrozków. Sprawdź, gdzie obowiązują alarmy.

Alarmy IMGW dla dziewięciu województw

Alarmy IMGW dla dziewięciu województw

Źródło:
IMGW

Miłośnicy astronomii będą mieli okazję w czasie najbliższych nocy zobaczyć na niebie Drogę Mleczną. Jak przekazał Karol Wójcicki, autor profilu "Z głową w gwiazdach", warunki będą naprawdę sprzyjające.

"Przed nami najlepszy weekend w roku"

"Przed nami najlepszy weekend w roku"

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Sobota 26.04 upłynie w całym kraju pod znakiem słonecznej aury. Termometry pokażą maksymalnie od 10 do 15 stopni.

Pogoda na dziś - sobota 26.04. Słoneczna aura będzie miała swoją cenę

Pogoda na dziś - sobota 26.04. Słoneczna aura będzie miała swoją cenę

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na hawajskiej wyspie Oahu odkryto mięsożerny gatunek gąsienicy. Porusza się po pajęczynach, żywiąc się uwięzionymi owadami. Nazwano ją "kolekcjonerką kości", bo kamufluje się przed pająkami, które chętnie by ją zjadły, "ubierając" się w szczątki martwych owadów.

Nazwano ją "kolekcjonerką kości". Odkryto mięsożerną gąsienicę

Nazwano ją "kolekcjonerką kości". Odkryto mięsożerną gąsienicę

Źródło:
Reuters, AP News, science.org

W świetle najnowszych wyliczeń amerykańskiego modelu meteorologicznego GFS wyraźnie widać, że początek majówki będzie przyjemny, choć umiarkowanie ciepły. Potem w pogodzie ma zadziać się więcej.

Pogoda na majówkę. Co pokazuje amerykański model

Pogoda na majówkę. Co pokazuje amerykański model

Źródło:
TVN24+

Archeolodzy odkryli w Peru szczątki zmarłej pięć tysięcy lat temu kobiety. Zdaniem ekspertów prawdopodobnie należała do wyższych sfer w kulturze Caral, która rozwijała się tam równolegle ze starożytnym Egiptem czy Chinami.

Niezwykłe znalezisko w Peru. "To ważny pochówek"

Niezwykłe znalezisko w Peru. "To ważny pochówek"

Źródło:
Reuters, PAP

Ogromny wir pojawił się w czwartek w Krzyżowicach w województwie śląskim. Po południu nad jedną z dróg utworzył się lej, który w efektowny sposób unosił masy piasku nad ziemią.

Gigantyczna kolumna piachu wirowała nad drogą w Krzyżowicach

Gigantyczna kolumna piachu wirowała nad drogą w Krzyżowicach

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ponad 200 razy interweniowały polskie służby w związku ze skutkami intensywnych opadów deszczu i burz, jakie przechodziły w ostatnich godzinach nad Polską. Jak przekazał TVN24 rzecznik Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej zgłoszenia nie dotyczyły żadnych poważnych zdarzeń.

"Odnotowaliśmy podtopienia dróg, podtopienia budynków"

"Odnotowaliśmy podtopienia dróg, podtopienia budynków"

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, Bielskie Drogi, tvnmeteo.pl

Ogromny bolid pojawił się nad brazylijskim stanem Rio Grande do Sul. Według lokalnych ekspertów mógł to być największy zarejestrowany meteor w tym regionie. Obecnie trwają poszukiwania jego szczątków.

Niezwykły przelot kosmicznej skały. Na kilka sekund noc zamieniła się w dzień

Niezwykły przelot kosmicznej skały. Na kilka sekund noc zamieniła się w dzień

Źródło:
CNN, TVN24, G1 Globo

Objawy pojawiają się przeważnie od 6 do 12 godzin od momentu zatrucia. Większość pacjentów początkowo uskarża się na biegunkę, wymioty i ból głowy, u części występuje nadmierne pocenie się, odrętwienie czy ból w obrębie mięśni i stawów. Później dochodzą dziwniejsze objawy: metaliczny, palący smak w ustach czy poczucie, że ciepłe powierzchnie są lodowato zimne. Skóra zaczyna intensywnie swędzieć, serce nieregularnie bije. Większość objawów utrzymuje się przez kilka dni, ale niektóre mogą prześladować pacjentów przez tygodnie lub miesiące, niekiedy dłużej. Czasami wracają one ze wzmożoną siłą, na przykład po spożyciu alkoholu.

Jesz kolację na wakacjach, czujesz metaliczny posmak, a potem jest tylko gorzej

Jesz kolację na wakacjach, czujesz metaliczny posmak, a potem jest tylko gorzej

Źródło:
TVN24+

Od soboty turyści ponownie będą mogli zwiedzać Jaskinię Mroźną w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach. Każdego roku to miejsce jest zamykane na okres zimowy, który przypada na okres od 1 listopada od 25 kwietnia. W tym czasie służy jako schronienie dla zimujących nietoperzy.

Duża atrakcja polskiej części Tatr ponownie otwarta dla turystów

Duża atrakcja polskiej części Tatr ponownie otwarta dla turystów

Źródło:
PAP, TPN

Blisko 156 milionów Amerykanów żyje na obszarach, gdzie powietrze zawiera niebezpieczne dla zdrowia stężenie zanieczyszczeń - wynika z najnowszego raportu Amerykańskiego Stowarzyszenia ds. Schorzeń Płuc. Prócz niepokojących danych eksperci zwracają też uwagę na ostatnie decyzje amerykańskiej administracji, które mogą pogłębić problem walki ze smogiem.

Przybyło osób, które oddychają powietrzem pełnym szkodliwych substancji

Przybyło osób, które oddychają powietrzem pełnym szkodliwych substancji

Źródło:
ALAS, PAP, THE Guardian, NPR, CBS News

Ulewy spowodowały zejście osuwiska w środkowym Ekwadorze. Jak podały lokalne media, ruchome masy ziemi uszkodziły kilkanaście domów, a 50 osób zostało ewakuowanych. Osuwisko spowodowało także konieczność zamknięcia biegnącej w pobliżu autostrady E30.

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Źródło:
Ecuavisa, laprensa.com.ec

Dwa duże pożary szaleją w środkowym Izraelu. Ogień zniszczył domy w niektórych miejscowościach, konieczne były ewakuacje. Wiatr kieruje płomienie w kierunku Jerozolimy. Jak podały lokalne media, w walce z żywiołem rannych zostało trzech strażaków.

Dwa pożary zmierzają w stronę Jerozolimy. Ewakuacje, nieprzejezdne drogi

Dwa pożary zmierzają w stronę Jerozolimy. Ewakuacje, nieprzejezdne drogi

Źródło:
Reuters, The Jerusalem Post

Trzęsienie ziemi zakłóciło program na żywo w jednej z tureckich stacji telewizyjnych. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 zatrzęsły całym studiem nagraniowym. Jak podał prowadzący, aktywność sejsmiczna była wyczuwalna już wcześniej.

Zamieszanie w programie na żywo. Nagranie

Zamieszanie w programie na żywo. Nagranie

Źródło:
Reuters, Ekol TV, tvnmeteo.pl

Po środowym trzęsieniu o magnitudzie 6,2 Stambuł nawiedziła seria wstrząsów wtórnych. Chociaż pierwsza ocena skutków wykazała, że nie doszło do poważnych uszkodzeń, trzęsienia wywołały panikę wśród mieszkańców miasta. Około 150 osób doznało obrażeń podczas wyskakiwania z trzęsących się budynków.

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, EMSC, PAP, BBC, TGRT

Pożar wybuchł we wtorek na terenie amerykańskiego stanu New Jersey. Z powodu rozprzestrzeniającego się ognia ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto też odcinek jednej z najruchliwszych autostrad.

Ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto ruchliwą autostradę

Ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto ruchliwą autostradę

Źródło:
PAP, Reuters, CNN

We wtorek doszło do erupcji najwyższego wulkanu w Europie. Tryskająca z krateru lawa rozświetliła nocne niebo. Etna znów niepokoi mieszkańców Sycylii.

Nocny pokaz potęgi natury. Etna znów przypomina o sobie

Nocny pokaz potęgi natury. Etna znów przypomina o sobie

Źródło:
Reuters, lasicilia.it, ilmeteo.it

Chiny rozważają budowę elektrowni jądrowej na Księżycu. Miałaby ona zasilać Międzynarodową Stację Badawczą na Księżycu (ILRS), projekt powstający pod egidą chińskiej i rosyjskiej agencji kosmicznej.

Chiny z Rosją chcą zbudować elektrownię jądrową na Księżycu

Chiny z Rosją chcą zbudować elektrownię jądrową na Księżycu

Źródło:
Reuters, PAP

Fala upałów nawiedziła Pakistan. We wtorek w największym mieście tego kraju - Karaczi - temperatura sięgnęła 41 stopni Celsjusza. Władze ostrzegają przed spiekotą, która może zagrażać zdrowiu i życiu.

"Jest piekielnie gorąco". Ponad 40 stopni na termometrach

"Jest piekielnie gorąco". Ponad 40 stopni na termometrach

Źródło:
Reuters, thenews.com.pk, arynews.tv

Sonda Lucy przesłała na Ziemię zdjęcia asteroidy 52246 Donaldjohanson. Naukowców zaskoczyły jej wymiary - obiekt był tak długi, że sonda miała problem z uwiecznieniem go w całości. To ostatni przystanek w drodze do ostatecznego celu misji.

Bliskie spotkanie z "kosmicznym kręglem". Lucy nadaje na Ziemię

Bliskie spotkanie z "kosmicznym kręglem". Lucy nadaje na Ziemię

Źródło:
NASA, AP, tvnmeteo.pl

Ulewy nawiedziły w poniedziałek Nowy Orlean. W kilka godzin niektóre dzielnice i obszary podmiejskie znalazły się pod wodą, konieczne było zamknięcie części ulic. W ponad 4000 gospodarstw domowych wystąpiły przerwy w dostawie prądu.

"Nie widać, gdzie kończy się droga, a zaczyna kanał"

"Nie widać, gdzie kończy się droga, a zaczyna kanał"

Źródło:
NOLA, NWS New Orleans

Rekin zaatakował pływaka u wybrzeży Izraela. Jak podały lokalne media, zwierzę wciągnęło mężczyznę do wody, a ślad po nim zaginął. Szczątki odnaleziono dopiero po 24 godzinach. W historii kraju odnotowano zaledwie cztery przypadki ataków rekinów na ludzi.

Wyjątkowo rzadki atak rekina na Morzu Śródziemnym

Wyjątkowo rzadki atak rekina na Morzu Śródziemnym

Źródło:
BBC, The Jerusalem Post, tvnmeteo.pl

Władze i studenci amerykańskiej uczelni University of Richmond w Wirginii zmagają się ze skutkami ogromnej awarii prądu, po tym jak wąż dostał się do głównej elektrowni i spowodował tam zwarcie. W efekcie zasilanie straciło kilkanaście budynków, a na kampusie odwołano zajęcia.

Na początku myśleli, że to żart. Wąż spowodował awarię na uniwersytecie

Na początku myśleli, że to żart. Wąż spowodował awarię na uniwersytecie

Źródło:
The Collegianur, WTVR

Na Kontakt24 otrzymaliśmy wyjątkowe nagrania z miejscowości Piaski w województwie mazowieckim. Nasz czytelnik zaobserwował tam zjawisko zwane wirem pyłowym.

Wir pyłowy na Mazowszu. "Wielkie zdziwienie"

Wir pyłowy na Mazowszu. "Wielkie zdziwienie"

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Dorośli również mogą zapadać na alergie. Jak wyjaśniają lekarze, mechanizmy obronne układu odpornościowego mogą aktywować się w każdym wieku. U niektórych osób rozwinięcie się alergii może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia.

Alergie mogą pojawiać się też u dorosłych. Na wiele sposobów

Alergie mogą pojawiać się też u dorosłych. Na wiele sposobów

Źródło:
CBS News, Penn Medicine News

Ciepło w święta i jeszcze chwilę po nich to ostatni etap kwietniowego lata. Co później czeka nas w pogodzie? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: możliwy powrót przymrozków

Pogoda na 16 dni: możliwy powrót przymrozków

Źródło:
tvnmeteo.pl