Podgrzybek brunatny: wygląd, występowanie, zastosowanie, podobne grzyby

Źródło:
tvnmeteo.pl
Cudzoziemcy zatruli się grzybami. Jak nie popełnić ich błędu?
Cudzoziemcy zatruli się grzybami. Jak nie popełnić ich błędu?TVN24
wideo 2/5
Cudzoziemy zatruli się grzybami. Jak nie popełnić ich błędu?TVN24

Podgrzybek brunatny to występujący powszechnie w polskich lasach grzyb jadalny. Inne nazwy podgrzybka brunatnego to m.in. borowik brunatny, siniak, grzyb kasztanowaty. Ma delikatny smak i ceniony jest jako grzyb do suszenia i marynowania. Suszone podgrzybki brunatne używane są do przyrządzania potraw duszonych, gotowanych i smażonych.

● Podgrzybek brunatny (Xerocomus badius, Boletus badius) to jadalny grzyb z rodziny borowikowatych.  ● Podgrzybek brunatny jest często spotykany w polskich lasach, szczególnie pod sosnami i świerkami. ● Inne nazwy podgrzybka brunatnego, które często stosowane są zamiennie, to m.in. borowik brunatny, siniak czy zajączek. ● Borowik brunatny ma ciemnobrązowy matowy kapelusz, który z czasem jaśnieje do barwy kasztanowobrunatnej. ● Podgrzybki brunatne wykorzystywane są powszechnie do dań z grzybów, suszenia i marynowania. ● Podgrzybki brunatne podobne są m.in. do borowików szlachetnych i goryczaków żółciowych.

Podgrzybek brunatny - co to za grzyb?

Podgrzybek brunatny (Xerocomus badius, Boletus badius) to popularny gatunek jadalnego grzyba z rodziny borowikowatych. Podgrzybek brunatny, nazywany także m.in. podgrzybkiem jadalnym, borowikiem brunatnym, siniakiem, czarnulką, grzybem kasztanowatym i zajączkiem, zbierany jest od czerwca do listopada. Najczęściej rośnie w starych lasach pod sosnami i świerkami. Charakterystyczne dla podgrzybka brunatnego oprócz jego ciemnej brązowej barwy (kapelusz) jest sinienie miąższu i rurek przy dotyku. Borowiki brunatne mają łagodny smak i wykorzystywane są do gotowania, duszenia, smażenia, marynowania i suszenia. 

>> Sprawdź też: Kiedy na grzyby? Kalendarz grzybiarza, sezon na grzybobranie

Jak wygląda podgrzybek?

Grzyb podgrzybek brunatny ma charakterystyczny, dobrze znany polskim grzybiarzom, wygląd:

kapelusz - u młodych podgrzybków brunatnych jest poduchowaty i półkolisty, z czasem staje się bardziej płaski. Kapelusze siniaków osiągają ok. 5-15 cm średnicy i mają brązową barwę - od kasztanowej przez czerwonobrunatną po oliwkowobrązową. Młode podgrzybki mają bardzo ciemny, prawie czarny, odcień brązu, z czasem ich kapelusze jaśnieją. Powierzchnia kapelusza podgrzybka brunatnego jest matowa i sucha, a w wilgotne dni - lepka w dotyku;

rurki - jasne, żółtawe, oliwkowozielone, sinieją przy dotyku;

trzon borowika brunatnego osiąga ok. 5-12 cm i grubość maksymalnie ok. 5 cm; Może mieć różne kształty, ale najczęściej jest walcowaty lub wybrzuszony i zgięty. Trzon podgrzybka brunatnego ma żółtobrunatny kolor;

miąższ - miękki i delikatny o białej lub żółtej barwie, pod samym kapeluszem ma czerwonawy odcień. Przy uszkodzeniu sinieje, stąd obiegowa nazwa używana do określania podgrzybków brunatnych - siniak. Ma słaby zapach i delikatny, łagodny smak.

Borowik brunatny - miejsce występowania

Borowik brunatny, czyli podgrzybek brunatny, rośnie w całej Polsce. To pospolity grzyb, jeden z najpopularniejszych gatunków grzybów jadalnych w naszym kraju. Rośnie w lasach liściastych i iglastych, szczególnie upodobał sobie stare świerki i sosny. Podgrzybki brunatne rosną przy pniach, na ziemi, w mchu w grupach po kilka egzemplarzy.

Grzyb podobny do podgrzybka

Jest kilka gatunków grzybów, z którymi można pomylić podgrzybka brunatnego. Podobny jest m.in. do:

- podgrzybka obciętozarodnikowego (Xerocomellus porosporus) - szczególnie w przypadku młodych okazów, ponieważ starsze podgrzybki obciętozarodnikowe mają charakterystycznie popękane kapelusze;

- goryczaka żółciowego (Tylopilus felleus) to niejadalny grzyb o bardzo gorzkim smaku, co łatwo pozwala rozróżnić te dwa gatunki. Nie jest trujący, ale jego smak dyskwalifikuje goryczaka żółciowego jako grzyba jadalnego;

- piaskowca kasztanowego (Gyroporus castaneus) - różnią się tym, że trzon piaskowca kasztanowego jest pusty i jego miąższ nie sinieje przy uszkodzeniu. 

- borowika szlachetnego (Boletus edulis) i borowika sosnowego (Boletus pinophilus), które różnią się od borowika przede wszystkim  siateczką oraz tym, że nie sinieją przy ucisku.

Najczęściej mylone grzybyPAP

Podgrzybek brunatny - zastosowanie

Grzyb siniak jest jadalny. Popularny jest szczególnie podgrzybek suszony, ponieważ dobrze się przechowuje i można go z powodzeniem wykorzystywać przez cały rok do przyrządzania farszów, zup czy sosów (cena suszonych podgrzybków uzależniona jest m.in. od tego, czy kupujemy grzyby wraz z główkami, czy krajankę. Znaczenie ma także wybrana gramatura. Za 20 gramów zapłacimy ok. 10 zł). Marynowane podgrzybki brunatne także znajdują uznanie u amatorów grzybów. Borowików brunatnych nie należy jeść na surowo - w tej formie podgrzybek brunatny jest niestrawny i powoduje problemy żołądkowo-jelitowe.

Uwaga: Nie należy zbierać podgrzybków brunatnych rosnących wzdłuż szos, ponieważ kumulują metale ciężkie, w tym radioaktywny cez.

Autorka/Autor:ks//mro

Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Pogoda na 16 dni. Tomasz Wasielewski odpoczywa na urlopie, a długoterminową prognozę temperatury tym razem przygotował synoptyk tvnmeteo.pl Tomasz Wakszyński. Sprawdź, jaką aurę przyniosą ostatnie dni czerwca i początek lipca.

Pogoda na 16 dni: polskie lato w pełni

Pogoda na 16 dni: polskie lato w pełni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Początek tygodnia zapowiada się z gwałtowną, dynamiczną aurą. Przez kraj w poniedziałek przetoczą się burze z ulewnym deszczem, silnym wiatrem oraz gradem. Pojawi się ryzyko wystąpienia trąby powietrznej. W kolejnych dniach pogoda nie będzie już tak groźna.

Nadchodzą ulewy i burze. Możliwa trąba powietrzna

Nadchodzą ulewy i burze. Możliwa trąba powietrzna

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na greckiej wyspie Chios wybuchł pożar lasu. Część mieszkańców dostała alert, aby się ewakuować. W akcji gaśniczej biorą śmigłowce, ale silny wiatr skutecznie utrudnia powstrzymywanie ognia przed rozprzestrzenianiem się.

"Trudna sytuacja" na greckiej wyspie

"Trudna sytuacja" na greckiej wyspie

Źródło:
eKathimerini, Greek City Times

Poniedziałek zapowiada się burzowo w całej Polsce - wynika z prognozy zagrożeń Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). W wielu województwach mają zostać wydane alarmy drugiego stopnia, w trzystopniowej, rosnącej skali.

Burze w poniedziałek. Tu możliwe są alarmy IMGW drugiego stopnia

Burze w poniedziałek. Tu możliwe są alarmy IMGW drugiego stopnia

Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro, czyli poniedziałek 23.06. Noc w większości kraju będzie pogodna. W dzień pojawi się więcej chmur, które przyniosą przelotne opady i burze z gradem, a możliwe że nawet trąby powietrzne. Termometry wskażą ponad 30 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - poniedziałek 23.06. Nocą miejscami będzie prawie 20 stopni

Pogoda na jutro - poniedziałek 23.06. Nocą miejscami będzie prawie 20 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wciąż ostrzega przed upałem. Temperatura może sięgać 32 stopni Celsjusza. Obowiązują alarmy pierwszego i drugiego stopnia.

Niebezpieczna spiekota. Są ostrzeżenia

Niebezpieczna spiekota. Są ostrzeżenia

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Cały czas trwają badania nad wpływem mikroplastiku na zdrowie człowieka. W artykule opublikowanym na łamach "Journal of the American Heart Association" naukowcy donoszą, że osoby żyjące w pobliżu wód cechujących się wysokim stężeniem małych cząsteczek tworzyw sztucznych są bardziej narażone na wiele groźnych chorób.

Mikroplastik a częstotliwość chorób. Niepokojące obserwacje naukowców

Mikroplastik a częstotliwość chorób. Niepokojące obserwacje naukowców

Źródło:
PAP

Tej nocy nie będziemy mogli zobaczyć na niebie kosmicznego wiru, związanego ze zrzutem paliwa z rakiety Falcon 9 - firma SpaceX przełożyła start misji Transporter-14. Szansa na pojawienie się zjawiska nad Polską pojawi się jednak już niebawem.

Kosmiczny wir nad Polską nie tym razem. Kiedy go wypatrywać

Kosmiczny wir nad Polską nie tym razem. Kiedy go wypatrywać

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Strażacy w amerykańskim stanie Georgia zostali wezwani w czwartek, aby pomóc osobie, która utknęła w błocie. Gdy przybyli na miejsce przekonali się, że w grząskim gruncie faktycznie coś utknęło, ale nie jest to człowiek.

Jelonek utknął w błocie. Strażacy ruszyli na pomoc

Jelonek utknął w błocie. Strażacy ruszyli na pomoc

Źródło:
CNN

Brytyjscy naukowcy przeprowadzili szczegółową analizę kilkunastu tysięcy próbek krwi wyssanej przez komary. Chcieli zbadać, na jakich gatunkach zwierząt żerują te owady. Okazuje się, mają one znacznie bardziej różnorodne i elastyczne upodobania żywieniowe niż wcześniej sądzono.

Zbadali zwyczaje żywieniowe komarów. Wyniki ich zaskoczyły

Zbadali zwyczaje żywieniowe komarów. Wyniki ich zaskoczyły

Źródło:
Uniwersytet w Swansea

W tym roku monsun uderzył w Chiny wcześniej niż zwykle. W ostatnich dniach na południu i w centrum kraju padał ulewny deszcz, który doprowadził do powodzi. Są ofiary śmiertelne. Gwałtowna aura spodziewana jest również w niedzielę, wydano ostrzeżenia meteorologiczne.

"Nigdy wcześniej nie doświadczyłam tak ogromnej powodzi"

"Nigdy wcześniej nie doświadczyłam tak ogromnej powodzi"

Źródło:
Reuters, chinadaily.com.cn, CCTV

W sobotę na Opolszczyźnie i w Małopolsce zaobserwowano wirujące słupy piachu i pyłu, czyli zjawiska nazywane diabełkami pyłowymi. Można je zobaczyć na nagraniach.

Wirujące słupy pyłu i piachu. Nagrania

Wirujące słupy pyłu i piachu. Nagrania

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gorące powietrze napłynęło do wielu regionów Francji. Sprawiło, że w sobotę temperatura maksymalna sięgnęła prawie 40 stopni. Agencja meteorologiczna Meteo France wydała ostrzeżenia pierwszego i drugiego stopnia przed spiekotą.

Napłynęło gorące powietrze. "Upał jest nie do zniesienia"

Napłynęło gorące powietrze. "Upał jest nie do zniesienia"

Źródło:
Reuters, ouest-france.fr, meteofrance.com

Pogoda na dziś. Niedziela 22.06 będzie pogodna w całej Polsce. Jeśli gdzieś na niebie pojawią się chmury, nie spadnie z nich deszcz. Miejscami zrobi się upalnie, termometry pokażą ponad 30 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - niedziela 22.06. Czeka nas słoneczny, a miejscami upalny dzień

Pogoda na dziś - niedziela 22.06. Czeka nas słoneczny, a miejscami upalny dzień

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na południu Chorwacji w rejonie Omisza wybuchł pożar. Jak przekazała straż, został wywołany przez człowieka. Ogień strawił kilkanaście domów. Z żywiołem walczy ponad 150 strażaków, choć najgorsze już minęło. Konieczne były ewakuacje mieszkańców oraz turystów. Na Kontakt24 otrzymaliśmy relacje Polaków, którzy przebywają w tamtych rejonach.

Spalone domy, ewakuacje. Straż: znamy przyczynę pożaru

Spalone domy, ewakuacje. Straż: znamy przyczynę pożaru

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, index.hr, PAP

Nawałnice, którym miały towarzyszyć tornada, nawiedziły Dakotę Północną i Minnesotę w USA, doprowadzając do śmierci trzech osób. Wiał silny wiatr, padał intensywny deszcz oraz grad pokaźnych rozmiarów. Blisko 100 tysięcy odbiorców zostało pozbawionych prądu.

Wiatr łamał drzewa i zrywał dachy. Trzy osoby nie żyją

Wiatr łamał drzewa i zrywał dachy. Trzy osoby nie żyją

Źródło:
PAP, KFGO, AP

Na początku czerwca firma ispace próbowała wylądować łazikiem Resilience na Księżycu. Misja zakończyła się niepowodzeniem. Miejsce, gdzie maszyna się rozbiła, można zobaczyć teraz na zdjęciu opublikowanym przez amerykańską agencję kosmiczną NASA.

Drugi raz rozbili się na Księżycu. Widać to na zdjęciu

Drugi raz rozbili się na Księżycu. Widać to na zdjęciu

Źródło:
space.com, NASA

Stwierdzenie "tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną" zostało sformułowane przez Paracelsusa, XVI-wiecznego lekarza uważanego za ojca nowoczesnej medycyny. Prawo to leży u podstaw dzisiejszej toksykologii, przypominając o cienkiej granicy między zbawiennym a szkodliwym działaniem tego samego związku. W ocieplającym się świecie lekarze i badacze muszą jednak mierzyć się z czynnikami przesuwającymi te granice w sposób, który nie do końca możemy przewidzieć.

Co pomaga, a co szkodzi? Zmiany klimatu zacierają granice

Co pomaga, a co szkodzi? Zmiany klimatu zacierają granice

Źródło:
TVN24+

Przez stan New Jersey w USA przeszły burze, które pozbawiły ludzi prądu i łamały drzewa. W wyniku gwałtownej pogody ucierpiał sportowy samochód Jeffa Jonesa, kierowcy wyścigowego, co widać na nagraniu.

"Drzewo przeszło przez dach mojego auta"

"Drzewo przeszło przez dach mojego auta"

Źródło:
Reuters, nj.com, thedrive.com

Fala upałów nawiedziła południową Hiszpanię. W piątek termometry pokazały miejscami aż 40 stopni Celsjusza. Przed spiekotą wydano ostrzeżenia meteorologiczne drugiego stopnia. Również w Wielkiej Brytanii było tego dnia gorąco.

Na termometrach aż 40 stopni. "Pij dużo wody, chowaj się w cieniu"

Na termometrach aż 40 stopni. "Pij dużo wody, chowaj się w cieniu"

Źródło:
Reuters

W Turcji trwają prace nad wzmocnieniem wrażliwych punktów konstrukcyjnych słynnego meczetu Hagia Sophia, który położony jest w Stambule. Inżynierowie i eksperci do spraw dziedzictwa kulturowego wykorzystują zaawansowane symulacje trzęsień ziemi, aby lepiej przygotować świątynię na takie wydarzenia.

Przygotowują najsłynniejszy turecki meczet na trzęsienie ziemi

Przygotowują najsłynniejszy turecki meczet na trzęsienie ziemi

Źródło:
Daily Sabah, PAP

Trwające właśnie letnie przesilenie rozpoczyna piękny czas. Jednocześnie zaczynamy jednak przyglądać się kociołkowi śródziemnomorskiemu i szacować, jak realne może być majaczące zwykle o tej porze widmo powodzi. W oparciu o kształtującą się w ostatnich tygodniach cyrkulację powietrza nad Europą - raz z północy, raz z południa - możemy pokusić się o stwierdzenie, że tegoroczne wakacje w Polsce będą typowe: przyjemne, bez długiej suszy i fal gorąca zmieniających lato w piekło.

Lato "utkane z fal gorąca i chłodu". Co mówią modele?

Lato "utkane z fal gorąca i chłodu". Co mówią modele?

Źródło:
TVN24+

Jezioro Eyre w Australii wypełniło się wodą, choć przez większość czasu jego misa jest całkowicie sucha. Na skutek intensywnych opadów deszczu we wschodniej części kraju jezioro stopniowo wypełniło się wodą. Co ciekawe, to największy zbiornik na kontynencie, a jego pojawienie się przyciąga zwierzęta.

Zasolona równina zmieniła się w jezioro

Zasolona równina zmieniła się w jezioro

Źródło:
NASA Earth Observatory, ABC News

Lot Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w kosmos musi poczekać. Start misji Axiom-4, początkowo zaplanowany na 29 maja 2025 roku, był już wielokrotnie przekładany z powodu warunków pogodowych i problemów technicznych. O opóźnieniach w lotach kosmicznych i towarzyszących im procedurach opowiadał w rozmowie z tvnmeteo.pl popularyzator nauki doktor Tomasz Rożek.

Dlaczego lot Polaka w kosmos odsuwa się w czasie? "To skomplikowane"

Dlaczego lot Polaka w kosmos odsuwa się w czasie? "To skomplikowane"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Planowany na niedzielę start misji Ax-4 z polskim astronautą Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim został odwołany, by dać dodatkowy czas na analizę sytuacji na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej - podała NASA. Ma to związek z wyciekiem w rosyjskim module Zwiezda.

Start misji z polskim astronautą odwołany. Potrzebny jest "dodatkowy czas"

Start misji z polskim astronautą odwołany. Potrzebny jest "dodatkowy czas"

Źródło:
PAP

Podwodne łąki trawy morskiej w Morzu Śródziemnym są zagrożone przez działalność człowieka. To mało znane środowiska, które zapewniają szereg korzyści zarówno zwierzętom, jak i ludziom. Naukowcy zanurzyli się pod wodę, aby ocenić straty wywołane przez ruch turystyczny i rybołówstwo.

Unikatowy ekosystem u wybrzeży Chorwacji zanika

Unikatowy ekosystem u wybrzeży Chorwacji zanika

Źródło:
Reuters

Do Japonii dotarła wczesna fala upałów. Wysoka temperatura doprowadziła już do śmierci co najmniej czterech osób. W ostatnich dniach z powodu udaru cieplnego służby medyczne udzielały pomocy ponad 200 osobom.

Upały przyszły wcześniej niż zwykle. Cztery osoby nie żyją

Upały przyszły wcześniej niż zwykle. Cztery osoby nie żyją

Źródło:
PAP, SCMP

Komary latem potrafią być prawdziwym utrapieniem. Osoby, które nie cierpią tych uciążliwych owadów, z pewnością ucieszą się z tego, że w tym roku powinno być ich mniej. Ekspert z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie wyjaśnia, czemu tego lata komary mogą nam dać spokój.

Co z komarami w tym roku? Ekspert o tym, co nas czeka

Co z komarami w tym roku? Ekspert o tym, co nas czeka

Źródło:
PAP