Orzechy włoskie – charakterystyka, zastosowanie i wartości odżywcze

● Orzech włoski to drzewo często uprawiane w Polsce, które naturalnie występuje na Bałkanach i w niektórych rejonach Azji. ● Orzechy włoskie, będące owocami drzewa o tej samej nazwie, są bardzo smaczne i zdrowe, dlatego ich spożywanie zalecane jest osobom w każdym wieku. ● Cenne wartości odżywcze znajdujące się w orzechach wpływają korzystnie na pracę układu nerwowego, pokarmowego i krążenia, a także wspierają pracę mózgu i poprawiają kondycję skóry oraz włosów. ● Orzechy włoskie są wysokokaloryczne, jednak posiadają niski indeks glikemiczny, dlatego mogą być spożywane przez cukrzyków i osoby będące na diecie.

Drzewa orzecha włoskiego występują dziko na Bałkanach oraz w niektórych częściach Azji. W Polsce są pospolicie uprawiane i nierzadko dziczejące. Tę roślinę łatwo jest rozpoznać, gdyż posiada charakterystyczne nieparzystopierzaste liście osiągające od 25 do 40 centymetrów długości i składające się z pięciu do dziewięciu mniejszych listków, z których szczytowy jest największy. Drzewo może osiągnąć 35 metrów wysokości, do dwóch metrów średnicy pnia i około 15 metrów średnicy korony. Orzech włoski wytwarza zarówno męskie, jak i żeńskie kwiaty, które znacznie różnią się wyglądem. Męskie kwiaty mają postać zwisających kwiatostanów, tzw. kotków, natomiast żeńskie kwiaty są zgrupowane po kilka sztuk na krótkopędach. Orzechy włoskie są wiatropylne, kwitną na przełomie kwietnia i maja.

Owoce orzecha włoskiego pojawiają się pod koniec lata, a dojrzewają w ostatnich dniach września i na początku października. Owocem jest kulisty, jasnozielony nibypestkowiec, który pęka, gdy dojrzeje ukazując zdrewniałą skorupę, która z kolei skrywa nasiono, czyli jadalną część owocu. Nasiona są otoczone błoniastą łupiną, która również jest jadalna, jednak ma gorzki smak.

Orzechy włoskie są jednymi z najbardziej lubianych bakalii w Polsce. Wraz z orzechami laskowymi i rodzynkami stanowią nieodłączny element wielu ciast i deserów, a także świetnie sprawdzają się jako zdrowa przekąska. Te uwielbiane przez Polaków orzechy zawierają wiele cennych dla zdrowia wartości odżywczych, zatem spożywanie ich jest wskazane dla osób w każdym wieku. Uważać muszą na nie jedynie alergicy, gdyż orzechy włoskie, podobnie jak inne tego typu bakalie są uczulające.

Do najważniejszych składników odżywczych zawartych w 100 gramach orzechów włoskich zaliczają się: - białko (ogółem) – 16 g, - węglowodany – 18 g, - tłuszcze – 61 g, - błonnik – 6,7 g, - witamina A – 0,008 mg, - witamina B1 (Tiamina) – 0,39 mg, - witamina B2 (Ryboflawina) – 0,12 mg, - witamina B3 (Niacyna) – 1,19 mg, - witamina B6 (Pirydoksyna) – 0,73 mg, - witamina B9 (Kwas foliowy) – 0,07 mg, - witamina C – 5,8 mg, - witamina E – 2,7 mg, - wapń – 87 mg, - żelazo – 1,8 mg, - magnez – 99 mg, - fosfor – 336 mg, - potas – 474 mg, - cynk – 2,72 mg, - sód – 4 mg, - miedź – 0,28 mg, - mangan – 3,6 mg.

Orzechy włoskie mają niski indeks glikemiczny, dzięki czemu mogą być spożywane przez osoby chorujące na cukrzycę. Ta smaczna przekąska jest jednak dosyć kaloryczna, choć nie oznacza to, że należy rezygnować z jej jedzenia. 100 gram orzechów włoskich to około 654 kcal, które biorą się z zawartych w nich zdrowych tłuszczy i sporej ilości białka.

Liczne właściwości prozdrowotne orzechów włoskich znane są od setek lat. Można śmiało stwierdzić, że składniki w nich zawarte wspierają funkcjonowanie całego organizmu – od pracy mózgu i układu nerwowego, przez system krążenia i układ pokarmowy, aż po kondycję skóry i włosów. Częste spożywanie orzechów włoskich wykazuje takie działanie, jak:

Ochrona układu krążenia

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe i sterole roślinne znajdujące się w orzechach włoskich nie tylko obniżają poziom złego cholesterolu, ale mają także właściwości przeciwzapalne i zapobiegają powstawaniu zakrzepów. Orzechy włoskie regulują również ciśnienie krwi poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych, co z kolei zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału serca.

Wzmacnianie układu nerwowego i pracy mózgu

Duża zawartość fosforu działa wspierająco na procesy myślowe i poprawia koncentrację. Za prawidłowe funkcjonowanie komórek nerwowych odpowiadają obecne w orzechach włoskich kwas lanolinowy, magnez i kwas foliowy. Spożywanie orzechów włoskich jest szczególnie zalecane osobom przemęczonym, narażonym na stres, mającym kłopoty ze snem, a także nadpobudliwym.

Łagodzenie dolegliwości żołądkowych

Orzechy włoskie wykazują silne właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze, przeciwzapalne i odtruwające. Pomagają zwalczyć takie bakterie, jak: paciorkowce, gronkowce, bakterie duru brzusznego. Orzechy te świetnie radzą sobie również z nieżytami przewodu pokarmowego oraz są pomocne przy zatruciach lub biegunkach.

Poprawa wyglądu

Dzięki zawartości cynku, witaminy A i E wyciąg z orzecha włoskiego jest popularnym składnikiem kosmetyków do twarzy i włosów. Preparaty te sprawdzają się najlepiej podczas pielęgnacji cery tłustej lub trądzikowej oraz włosów przetłuszczających się. Wyciąg z orzechów włoskich można znaleźć również w kosmetykach do skóry dojrzałej, gdyż zawarte w nim składniki odżywcze pomagają zwalczać wolne rodniki i zapobiegają nadmiernej utracie wody.

Nie tylko szereg właściwości prozdrowotnych, ale i smak orzechów włoskich zachęca do ich spożywania. Istnieje mnóstwo przepisów zarówno na ciasta z orzechami włoskimi, jak i dania bardziej wytrawne. W sieci można znaleźć również porady dotyczące robienia i picia nalewki z orzecha włoskiego oraz różne pomysły na to, jak zrobić masło orzechowe domowym sposobem. Gotowe produkty zawierające orzechy włoskie można oczywiście znaleźć w wielu sklepach, a także w aptekach. Dużym uznaniem wśród ludzi doceniających dobroczynne właściwości tych bakalii cieszy się nierafinowany olej z orzechów włoskich, który jest bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3 i Omega-6 stanowiące niezastąpione wsparcie pracy mózgu. 

ZOBACZ >> Aronia - właściwości, zastosowanie, przepisy na nalewkę, sok i dżem z aronii

Każdy, kto lubi masło orzechowe doskonale wie, że można je kupić w prawie każdym sklepie spożywczym. Jednak warto (a na pewno oszczędniej) jest zrobić własne masło orzechowe. W tym celu wystarczy przygotować: - blender, - 300 g orzechów włoskich, - trzy łyżki miodu, - szczyptę soli, - słoiczek lub inny zamykany pojemnik.

Orzechy należy zblendować wraz z miodem i solą do uzyskania jednolitej masy. Gotowe masło orzechowe trzeba umieścić w słoiczku lub pojemniku z zamknięciem i przechowywać w lodówce. Tak przygotowane masło orzechowe można jeść na kanapkach, tostach czy waflach ryżowych, a także dodawać do wypieków.