Czosnek niedźwiedzi - wygląd, uprawa, właściwości. Przepisy na pesto, zupę i nalewkę

Źródło:
lasy.gov.pl
Domowe sposoby na mszyce - co jest skuteczne?
Domowe sposoby na mszyce - co jest skuteczne?Shutterstock
wideo 2/5
Domowe sposoby na mszyce - co jest skuteczne?Shutterstock

Czosnek niedźwiedzi, zwany też dzikim czosnkiem, jest rośliną jadalną i leczniczą. Rośnie dziko w lasach i jest pod częściową ochroną, można jednak uprawiać go w przydomowych ogródkach. Działa m.in. przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie oraz wspomaga pracę układu odpornościowego. W kuchni używany jako przyprawa lub główny składnik dań, np. zupy lub pesto z dzikiego czosnku. Podpowiadamy, gdzie kupić czosnek niedźwiedzi, jego cebulki i sadzonki oraz jak zrobić pesto, zupę i nalewkę z dzikiego czosnku.

● Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) to wieloletnia roślina jadalna o właściwościach leczniczych. ● Rosnący dziko czosnek niedźwiedzi jest pod częściową ochroną gatunkową. ● Czosnek niedźwiedzi można uprawiać w przydomowych ogródkach, wysadzając go z nasion, cebul lub sadzonek. ● Z czosnku niedźwiedziego można przyrządzić leczniczą nalewkę, stosowaną w problemach z układem krwionośnym, pokarmowym i odpornościowym. ● Popularne dania z czosnku niedźwiedziego to m.in. pesto i zupa.

Czosnek niedźwiedzi

Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), inaczej: czosnek cygański, cebula czarownic, to jadalna roślina cebulkowa z rodziny liliowatych. Nazywana jest też dzikim czosnkiem. Ma bardzo intensywny czosnkowy zapach i smak. Rośnie dziko, ale jest też uprawiany w przydomowych ogródkach warzywnych. Czosnek niedźwiedzi ceniony jest nie tylko ze względu na swój smak, ale również na właściwości zdrowotne

Czosnek niedźwiedzi - właściwości

Podobnie jak czosnek pospolity, czosnek niedźwiedzi działa jak naturalny antybiotyk. Ma szereg właściwości zdrowotnych:

- wzmacnia odporność, - ma działanie bakteriobójcze i przeciwwirusowe, - obniża ciśnienie krwi, - zmniejsza ryzyko miażdżycy, - pobudza pracę układu pokarmowego, - wspomaga leczenie infekcji górnych dróg oddechowych.

Czosnek niedźwiedzi - gdzie rośnie?

W naturze czosnek niedźwiedzi rośnie w wilgotnych lasach mieszanych i liściastych, często porasta też brzegi strumieni. Rośnie prawie w całej Europie, w Polsce w całym kraju, ale najwięcej czosnku niedźwiedziego jest w Sudetach, Karpatach i na Podkarpaciu. 

Od 2014 roku naturalnie rosnący czosnek niedźwiedzi jest w naszym kraju objęty częściową ochroną gatunkową, a od 2006 r. znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Oznacza to, że nie można go zrywać bez zgody Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. 

Jak wygląda czosnek niedźwiedzi?

Czosnek niedźwiedzi ma od 20 do 50 cm wysokości. Z wyglądu czosnek niedźwiedzi różni się od innych gatunków czosnku swoimi liśćmi, które są szersze niż u innych odmian i przypominają liście konwalii. Ogonek liścia czosnku niedźwiedziego może mieć nawet 15 cm długości. Kwiaty czosnku niedźwiedziego są białe, skupione w baldachach po 5-20 kwiatów. Kwitnie od maja do czerwca.

Czosnek niedźwiedzi Shutterstock

Czosnek niedźwiedzi - uprawa

Nasiona i cebulki czosnku niedźwiedziego wysiewamy do gruntu jesienią, sadzonki wiosną. Czosnek niedźwiedzi potrzebuje cienistego stanowiska i przepuszczalnej, żyznej, próchniczej gleby. Najlepiej sadzić go pod drzewami liściastymi, by stworzyć mu warunki najbardziej zbliżone do środowiska naturalnego. Czosnek niedźwiedzi nie lubi suszy, ale w zbyt wilgotnej ziemi jego cebulki mogą gnić. 

Uwaga: Czosnek niedźwiedzi jest bardzo ekspansywną rośliną. Jeśli nie będziemy kontrolować jego uprawy, rozrośnie się na dużym obszarze, hamując wzrost innych roślin. 

Czosnek niedźwiedzi - gdzie kupić?

Świeże liście czosnku niedźwiedziego można wiosną kupić w dobrych warzywniakach, sklepach ekologicznych, na targach warzywnych, a czasami w supermarketach. Suszony czosnek niedźwiedzi dostępny jest przez cały rok w sklepach zielarskich, ekologicznych, w marketach i w internecie.

Czosnek niedźwiedzi - sadzonki

Dziko rosnący jest pod częściową ochroną gatunkową, ale sadzonki czosnku niedźwiedziego można kupić w centrach ogrodniczych, sklepach internetowych, na targach i bazarach. Sadzonki czosnku niedźwiedziego kosztują ok. 25 zł za 25 sztuk. Sadzimy je do gruntu wczesną wiosną.

Czosnek niedźwiedzi - cebulki 

Cebulki czosnku niedźwiedziego mają wydłużony kształt, przypominający korzeń pietruszki czy pasternaku. Powinny być twarde, kremowo-białe, okryte suchymi i miękkimi łuskami. Cebulki czosnku niedźwiedziego wsadzamy do ziemi jesienią - na przełomie września i października. Cena 50 sztuk cebulek czosnku niedźwiedziego to ok. 25 zł. Dostępne są w sklepach ogrodniczych i internetowych.

Czosnek niedźwiedzi - nasiona 

Nasiona czosnku niedźwiedziego wysiewa się jesienią bezpośrednio do gruntu. Należy zachować odstęp między rzędami (ok. 30 cm). Roślina wykiełkuje dopiero po ok. 14 miesiącach, a ze zbiorem liści trzeba się wstrzymać do kolejnego roku. Nasiona czosnku niedźwiedziego można kupić w sklepach ogrodniczych, internetowych. Cena nasion czosnku niedźwiedziego wynosi ok. 3 zł za paczkę.

Czosnek niedźwiedzi - kiedy zbierać?

Najsilniejsze właściwości prozdrowotne ma młody czosnek niedźwiedzi, zbierany przed kwitnieniem. Im starszy czosnek, tym twardsze i bardziej łykowate liście. Po przekwitnieniu liście obumierają, wyrosną dopiero wiosną.

Czy suszony czosnek niedźwiedzi jest zdrowy? Czosnek niedźwiedzi najzdrowszy jest jedzony na surowo. Suszony traci część swoich właściwości, ale nadal jest zdrowy i może być stosowany tak samo jak surowy. Nadaje się też do zrobienia nalewki.

Czosnek niedźwiedzi - przepisy

Wszystkie części czosnku niedźwiedziego są jadalne, a roślina ta jest coraz chętniej wykorzystywana w polskich kuchniach. Do przyrządzania potraw wykorzystujemy liście, łodygi i cebulę czosnku niedźwiedziego. W przeciwieństwie do czosnku pospolitego nie ma ząbków. Liście można też mrozić, a cebule przechowywać nawet przez kilka miesięcy. Czosnek niedźwiedzi stosowany jest jako przyprawa do mięs, zup, pasuje też do twarogu i wszelkich past kanapkowych. Poniżej podajemy przykładowe przepisy na pesto, nalewkę i zupę z czosnku niedźwiedziego.

Pesto z czosnku niedźwiedziego

Pesto z czosnku niedźwiedziego to doskonały dodatek do makaronu, pieczywa lub dressingu do sałaty. Świetnie będzie pasować też do pieczonych ziemniaków. Można kupić gotowe pesto z czosnku niedźwiedziego lub przygotować je samodzielne z tego prostego przepisu:

Przepis na pesto z czosnku niedźwiedziego

Aby zrobić pesto z czosnku niedźwiedziego, potrzebne będą: - pęczek liści czosnku niedźwiedziego, - do wyboru: orzeszki pinii, migdały, pestki słonecznika, orzechy włoskie* - ok. 100 g, - 100 g parmezanu lub sera grana padano, - 100 ml oliwy, - sól, pieprz.

* czosnek niedźwiedzi ma wyrazisty i dość pikantny smak. Orzeszki pinii, migdały lub słonecznik nieco go złagodzą, natomiast orzechy włoskie podbiją.

Jak zrobić pesto z czosnku niedźwiedziego?

Aby przygotować pesto z czosnku niedźwiedziego:

Liście czosnku niedźwiedziego umyj i osusz. 

Wybrane orzechy lub nasiona podpraż na patelni.

Ser zetrzyj na tarce o dużych oczkach. W blenderze zmiksuj czosnek z serem, orzechami i 50 ml oliwy; stopniowo dodawaj resztę oliwy, kontrolując konsystencję.

Skosztuj, posól i popieprz do smaku. 

ZOBACZ >> Jak pasteryzować słoiki?

Nalewka z czosnku niedźwiedziego

Nalewka z czosnku niedźwiedziego wspiera układ odpornościowy, zaleca się więc jej picie w okresie jesienno-zimowym. Inne właściwości nalewki z czosnku niedźwiedziego:

- wspomaga pracę układu krążenia,

- pomaga na trawienie,

- działa antybakteryjnie,

- ma działanie przeciwzapalne,

- jako wcierka pomaga na bóle reumatyczne.

Zalecane dawkowanie nalewki z czosnku niedźwiedziego to jedna łyżeczka dziennie. Pije się ją po posiłku, popijając wodą. Można ją rozcieńczyć w wodzie.

Nalewka z czosnku niedźwiedziego: przepis

Do przygotowania nalewki z czosnku niedźwiedziego potrzebne będą: - jedna szklanka świeżych liści czosnku niedźwiedziego, - pół litra wódki.

Przygotowanie nalewki z czosnku niedźwiedziego:

Do wyparzonej butelki włóż liście czosnku niedźwiedziego i zalej alkoholem.

Odstaw zakręconą butelkę w ciepłe miejsce na ok. miesiąc.

Po upływie miesiąca odcedź liście i przelej nalewkę do czystej butelki.

Zupa z czosnku niedźwiedziego 

Zupę z czosnku niedźwiedziego przygotowuje się szybko. Potrzebne będą: - pęczek (ok. jedna szklanka) liści czosnku niedźwiedziego, - jedna średnia cebula,  - trzy średnie ziemniaki,  - litr bulionu warzywnego - jedna lub dwie łyżki masła, - śmietana.

Zupa z czosnku niedźwiedziego: przepis

Przygotowanie zupy z czosnku niedźwiedziego krok po kroku:

Na patelni lub w rondlu podsmaż posiekaną cebulę na maśle. 

Dodaj pokrojone w kostkę ziemniaki i chwilę podsmażaj.

Dodaj wywar warzywny, przykryj i gotuj, aż ziemniaki zmiękną.

Umyte liście czosnku posiekaj i wrzuć do wywaru, dopraw solą i pieprzem.

Zapraw śmietaną i zmiksuj, jeśli chcesz zupę-krem.

Do zupy z czosnku niedźwiedziego doskonale pasują jajka gotowane na twardo. Jeśli jest to zupa-krem, dodaj grzanki lub groszek ptysiowy.

Czosnek niedźwiedzi - przeciwwskazania 

Czosnku niedźwiedziego nie powinny spożywać kobiety w ciąży bez konsultacji z lekarzem. Nie powinno się przekraczać dziennej dawki czosnku niedźwiedziego (3-5 g) i lepiej nie jeść go zbyt często w przypadku wrzodów żołądka lub dwunastnicy, a także przy przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych.

Autorka/Autor:ks//mro

Źródło: lasy.gov.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Gwałtowny skok temperatury nastąpi już w ciągu kilku dni. Na jak długo zawita do nas ciepło? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: upał na sam koniec wakacji

Pogoda na 16 dni: upał na sam koniec wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

Tej nocy w części kraju spodziewane są intensywne opady deszczu. Synoptycy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wydali alarmy pierwszego stopnia. Miejscami może spaść do 30 litrów wody na metr kwadratowy.

Uwaga, intensywny deszcz. Są ostrzeżenia IMGW

Uwaga, intensywny deszcz. Są ostrzeżenia IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro. Chłodna noc przyniesie w części kraju słaby deszcz. Poniedziałek 25.08 zapowiada się z kolejną porcją opadów, lokalnie mogą pojawić się burze. Wciąż będzie chłodno.

Pogoda na jutro - poniedziałek, 25.08. To będzie kolejna chłodna noc

Pogoda na jutro - poniedziałek, 25.08. To będzie kolejna chłodna noc

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Normandii na północy Francji udało się uchwycić na nagraniu niezwykle efektowne zjawisko - fragment klifu runął do morza. Choć w pobliżu znajdowali się ludzie, w zdarzeniu nikt nie ucierpiał.

Fragment klifu runął do morza. Zobacz nagranie

Fragment klifu runął do morza. Zobacz nagranie

Źródło:
Reuters, huffingtonpost.fr

W niedzielę północne Włochy nawiedziła gwałtowna burza, które przyniosła ze sobą silny deszcz i wiatr, a miejscami także grad. Żywioł łamała drzewa, dewastował plaże oraz zamieniał ulice w potoki. Trwa usuwanie szkód.

Sztab kryzysowy, połamane drzewa, utrudnienia na kolei

Sztab kryzysowy, połamane drzewa, utrudnienia na kolei

Źródło:
PAP, tg24.sky.it

Hiszpańska agencja meteorologiczna AEMET przekazała, że fala upałów, która zakończyła się przed niespełna tygodniem, była najsilniejsza w historii pomiarów. Sierpniowa anomalia temperatury wyniosła 4,6 stopnia Celsjusza.

Takiej fali upałów jeszcze tam nie było

Takiej fali upałów jeszcze tam nie było

Źródło:
PAP, EFE, El Mundo

Tuż za Erin, która przez jakiś czas była huraganem, utworzyła się inna burza tropikalna. Fernand, bo takie otrzymała imię, w najbliższych dniach będzie przemieszczać się przez środkowy Atlantyk.

Tuż za Erin podąża Fernand. Czy stanie się huraganem

Tuż za Erin podąża Fernand. Czy stanie się huraganem

Źródło:
The Weather Channel, AccuWeather

W niedzielę na Kasprowym Wierchu leżał śnieg. Opady związane były z zimnym powietrzem arktycznym, które napływa obecnie do Polski. W niektórych miejscach termometry pokazywały w nocy ujemne wartości.

Odrobina zimy w sierpniu. W Tatrach spadł śnieg

Odrobina zimy w sierpniu. W Tatrach spadł śnieg

Aktualizacja:
Źródło:
TOPR, tvnmeteo.pl, TVN24

Nad południowo-wschodnią Azję zmierza tajfun Kajiki. Władze Wietnamu i Chin szykują się na nadejście żywiołu, planując ewakuacje, zakazując łodziom wypływania z portów oraz wstrzymując działalność firm i szkół.

Planują ewakuację pół miliona ludzi, szykują się na "najgorszy scenariusz"

Planują ewakuację pół miliona ludzi, szykują się na "najgorszy scenariusz"

Źródło:
Reuters

Szron pojawił się na samochodach w nocy z soboty na niedzielę. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia dokumentujące przymrozek na Dolnym Śląsku. To nie jedyne ciekawe zjawisko, jakie przyniosła nam pogoda w ciągu ostatniej doby.

Grad, szron i trąby wodne. Sobotnia aura na zdjęciach

Grad, szron i trąby wodne. Sobotnia aura na zdjęciach

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Jezioro w północnym Pakistanie jest na skraju wylania. Jak poinformowały władze prowincji Gilgit-Baltistan, zbiornik powstał na skutek zejścia lawiny błotnej, która zablokowała jedną z rzek. Jeśli dojdzie do przerwania naturalnej tamy, spiętrzona woda może zagrozić kilku miastom.

Po lawinie powstało jezioro. Jest śmiertelnie niebezpieczne

Po lawinie powstało jezioro. Jest śmiertelnie niebezpieczne

Źródło:
Reuters, The Nation Pakistan

Starship od SpaceX jest gotów na kolejny, dziesiąty już lot testowy. Okno startowe ma otworzyć się w przyszłą niedzielę. Jak przekazała firma Elona Muska, w ciągu ostatnich tygodni wyeliminowano usterki, które poprzednio doprowadziły do eksplozji statku kosmicznego jeszcze przed startem.

Do dziesięciu razy sztuka. Starship ma znów polecieć

Do dziesięciu razy sztuka. Starship ma znów polecieć

Źródło:
AFP, space.com

W sobotę pogoda w Polsce jest zmienna. Lokalnie występują burze, a na północy nad Bałtykiem pojawiają się trąby wodne. Zjawiska można zobaczyć na nagraniach.

"Wyjąłem telefon i zacząłem nagrywać". Znów pojawiły się nad Bałtykiem

"Wyjąłem telefon i zacząłem nagrywać". Znów pojawiły się nad Bałtykiem

Źródło:
tvnmeteo.pl

Przed jedną ze szkół w mieście Pearl w amerykańskim stanie Missisipi pojawił się aligator. Dzieci i nauczyciele przez kilka godzin musieli pozostać w budynku. Zwierzę zostało bezpiecznie odłowione i przewiezione z dala od zabudowań.

Przed szkołą pojawił się aligator

Przed szkołą pojawił się aligator

Źródło:
CNN

Sześciu uczniów utonęło w Egipcie podczas wycieczki szkolnej na plaży Abu Tlat w Aleksandrii. Mimo obowiązującego zakazu kąpieli, grupa weszła do morza. Ratownicy uratowali 21 innych osób. Jak informują lokalne media, zakaz wchodzenia do morza łamany jest notorycznie, co prowadzi do kolejnych tragedii.

Pływali mimo czerwonej flagi. Sześciu uczniów utonęło

Pływali mimo czerwonej flagi. Sześciu uczniów utonęło

Źródło:
PAP

W ostatnim czasie na plażach w trzech gminach brazylijskiego stanu Sao Paulo znaleziono setki martwych pingwinów. Większość z nich to młode osobniki. Naukowcy nie znają jeszcze dokładnej przyczyny tak masowej śmierci zwierząt, ale są pewne hipotezy.

Na plażach znaleziono setki martwych pingwinów

Na plażach znaleziono setki martwych pingwinów

Źródło:
PAP, Globo, Poder360

Brytyjscy naukowcy odkryli nowy gatunek dinozaura. Skamieniałości sprzed 125 milionów lat wskazują, że zwierzę wyróżniało się wyjątkowo długimi, kolczastymi wyrostkami na grzbiecie i ogonie, przypominającymi żagiel.

Jego grzbiet przypominał żagiel. Odkryto nowy gatunek dinozaura

Jego grzbiet przypominał żagiel. Odkryto nowy gatunek dinozaura

Źródło:
PAP

Na początku września dojdzie do zaćmienia Księżyca, które będzie można oglądać w naszym kraju. Tarcza naszego naturalnego satelity zostanie przysłonięta przez cień rzucany przez Ziemię.

Zbliża się zaćmienie Księżyca. Czy będzie widoczne w Polsce

Zbliża się zaćmienie Księżyca. Czy będzie widoczne w Polsce

Źródło:
PAP

Nawalny deszcz nawiedził stan Uttarakhand w północnych Indiach. Doprowadził do osunięcia ziemi i powodzi błyskawicznych. W lawinie błotnej całkowicie zniszczone zostały dwa domy, a kilkanaście kolejnych - poważnie uszkodzonych. Ekstremalne zjawiska pogodowe nasilają się wskutek zmieniającego się klimatu, a kolejne ulewy mogą jeszcze pogorszyć sytuację.

Lawina błotna przyszła w nocy. Są zaginieni

Lawina błotna przyszła w nocy. Są zaginieni

Źródło:
Reuters

Naukowcy z Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) wyodrębnili trzy nowe gatunki żyraf. Do tej pory sądzono, że istnieje na Ziemi tylko jeden - podała stacja BBC.

Gatunków tych majestatycznych zwierząt jest więcej niż sądzono

Gatunków tych majestatycznych zwierząt jest więcej niż sądzono

Źródło:
PAP, BBC

Grubość pokrywy lodowej na Svalbardzie zmniejsza się w rekordowym tempie. W ciągu ostatniego roku łączna masa stopionego lodu przekroczyła 60 miliardów ton. Takiego tempa topnienia nie przewidywały żadne modele opracowane przez glacjologów z Oslo.

Takiego tempa topnienia nie przewidywały żadne modele

Takiego tempa topnienia nie przewidywały żadne modele

Źródło:
PAP, vg.no

Ponad 770 ofiar, tysiące ewakuowanych i całe wsie zmiecione z powierzchni ziemi - Pakistan mierzy się z jedną z najbardziej tragicznych serii powodzi w ostatnich latach. Wśród poszkodowanych jest Noor Muhammad, który na dwa dni przed własnym ślubem stracił 24 członków rodziny, gdy powódź błyskawiczna zniszczyła jego dom w dystrykcie Buner na północny kraju.

24 pogrzeby zamiast wesela. "Co mam powiedzieć?"

24 pogrzeby zamiast wesela. "Co mam powiedzieć?"

Źródło:
Reuters, The Guardian

Plaże w Guardamar del Segura, na południowo-wschodnim wybrzeżu Hiszpanii, zostały tymczasowo zamknięte po tym, jak w wodach przybrzeżnych zauważono dwa jadowite morskie ślimaki, znane też jako niebieskie smoki. Mimo niewielkich rozmiarów mogą być niebezpieczne - kontakt z nimi może grozić bolesnymi poparzeniami skóry.

Niebieskie smoki przy popularnych plażach. Zakazano kąpieli

Niebieskie smoki przy popularnych plażach. Zakazano kąpieli

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Niedźwiedź włamał się do lodziarni w mieście South Lake Tahoe w Kalifornii. "Policjanci nie mogli uwierzyć własnym oczom, gdy zobaczyli dużego niedźwiedzia za ladą sklepu" - napisało w poście na Facebook biuro szeryfa hrabstwa El Dorado.

Niedźwiedź włamał się do lodziarni i stanął za ladą

Niedźwiedź włamał się do lodziarni i stanął za ladą

Źródło:
Reuters, The Independent, krcrtv.com

Stanisław Soyka nie żyje. Wybitny polski artysta był zaangażowany w ochronę Puszczy Białowieskiej. Kilka lat temu nagrał teledysk w jej obronie.

"Nie ma drugiej takiej". Stanisław Soyka śpiewał dla Puszczy Białowieskiej

"Nie ma drugiej takiej". Stanisław Soyka śpiewał dla Puszczy Białowieskiej

Źródło:
Greenpeace, TVN24

Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba odkryli kolejny księżyc, który krąży wokół Urana. Jak donoszą badacze z NASA, tym samym do 29 zwiększyła się liczba znanych naturalnych satelitów tego lodowego giganta. 

Odkryto nowy księżyc Urana

Odkryto nowy księżyc Urana

Źródło:
NASA, CNN