Podczas jedenastoletnich cykli zmienia się częstotliwość i intensywność pojawiania się burz i rozbłysków na Słońcu. Te najsilniejsze burze słoneczne mogą mieć wpływ na życie na Ziemi i skutecznie je zakłócić.
● W grudniu 2019 roku rozpoczął się 25. cykl słoneczny. ● Ziemia chroniona jest przez magnetosferę. ● Potężna burza magnetyczna może wywołać zakłócenia w działaniu sieci telekomunikacyjnych i elektrycznych.
Co to jest burza magnetyczna?
Jest to silne, globalne zaburzenie pola magnetycznego. Związane jest z koronalnymi wyrzutami materii z powierzchni Słońca, które są skierowane w stronę Ziemi. Taka burza magnetyczna może trwać od kilku godzin do kilku dni.
Naukowcy rozróżniają dwa typy eksplozji na Słońcu - rozbłyski chromosferyczne i koronalne wyrzuty materii (CME). Te drugie mogą być właśnie przyczyną burz geomagnetycznych na Ziemi. Czym się objawiają? Najczęściej pięknymi zorzami polarnymi. Koronalne wyrzuty materii odkryte zostały w 1971 roku.
Kiedy będzie burza magnetyczna?
Obserwacje Słońca wykazały, że zmienia ono swoje właściwości w cyklach, które trwają 11 lat. Obecnie jesteśmy w trakcie 25. cyklu słonecznego, który zaczął się w grudniu 2019 roku. Jego maksimum przewidywane jest na 2024-2025 rok. Kiedy aktywność Słońca rośnie, wtedy wyrzuty masy i rozbłyski są obserwowane znacznie częściej.
Prognozy dotyczące pogody kosmicznej publikowane są na bieżąco na stronach NOAA.
Burza magnetyczna - skutki
Ziemia ma swoją ochronę, którą jest pole magnetyczne, nazywane magnetosferą. W przypadku wyjątkowo silnych eksplozji nie jest ona jednak wystarczająca. Za sprawą koronalnych wyrzutów materii na Ziemi mogą występować zaburzenia geomagnetyczne. Niestety, ich skutkiem mogą być nie tylko zorze polarne. Możliwe są również zakłócenia w działaniu sieci telekomunikacyjnych czy elektrycznych. Będzie to dotyczyło oczywiście tylko tych wyjątkowo silnych burz. Burze magnetyczne mogą mieć więc duży wpływ na człowieka. Zakłócenia w działaniu technologii GPS mogą wywołać problemy w funkcjonowaniu wielu branż. Możliwe są uszkodzenia transformatorów, a w efekcie przerwy w dostawach prądu. Co za tym idzie przerwane mogą zostać łańcuchy dostaw.
Właśnie z powodu możliwych skutków ważne jest przewidywanie nadchodzących ze Słońca zakłóceń. A - jak twierdzą specjaliści - nie jest to zadanie łatwe.
Od 1995 roku koronalne wyrzuty materii badane są między innymi przez instrument LASCO, który znajduje się na pokładzie statku kosmicznego SOHO. Od 2006 roku badania prowadzone są też dzięki instrumentowi SECCHI na pokładzie STEREO. Naukowcy przyglądają się powierzchni Słońca i szukają możliwości jak najlepszego prognozowania zachowań CME.
Burza magnetyczna - 1859 rok
Wrzesień 1859 roku zapisał się w historii Ziemi. Obserwator Słońca Richard Carrington zauważył wtedy dwie jasne wstęgi, płomienie białego światła na Słońcu. Następnej nocy (po około 18 godzinach) nad Ziemią pojawiły się niezwykle intensywne zorze polarne. Okazało się, że Carrington zauważył potężną burzę słoneczną, która wywołała burzę magnetyczną na Ziemi. Jej skutkiem były awarie sieci telegraficznych w Ameryce Północnej i w Europie.
W 1989 roku w Kanadzie, w prowincji Quebec burza magnetyczna wywołała awarię sieci elektroenergetycznej. W jej wyniku około sześciu milionów odbiorców nie miało prądu przez kilka godzin.
Źródła: PWN, Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy, Foton Uniwersytetu Jagiellońskiego, kosmonauta.net, urania.edu.pl, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego
Źródło: TVN24
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock