Adwent – znaczenie i symbolika

● Adwent w Kościołach chrześcijańskich oznacza czas poprzedzający ponowne przyjście Jezusa. ● Okres adwentu rozpoczyna się od pierwszych Nieszporów w pierwszą niedzielę adwentu, obejmuje cztery niedziele i kończy się pierwszymi Nieszporami w wigilijny wieczór 24 grudnia. ● Do symboli adwentu zalicza się kalendarz adwentowy, lampion adwentowy, świecę roratnią, wędrującą figurę Matki Bożej. ● Roraty to poranne msze święte odprawiane ku czci Najświętszej Maryi Panny w okresie adwentu. ● Pierwsza niedziela adwentu w 2021 roku przypada na dzień 28 listopada.

Adwent, z łacińskiego adventus, czyli „przyjście” to czas pobożnego i radosnego oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. W Kościele katolickim okres ten rozpoczyna się od pierwszych Nieszporów niedzieli po sobocie 34. tygodnia okresu zwykłego, obejmuje cztery kolejne niedziele i kończy pierwszymi Nieszporami uroczystości Bożego Narodzenia w wieczór wigilijny 24 grudnia. W praktyce pierwsza niedziela adwentu przypada na okres pomiędzy 18 listopada a 3 grudnia. 

Co oznacza słowo adwent? Samo słowo „adwent” to tłumaczenie greckich epifania i parusia. W Rzymie oznaczał on oficjalny przyjazd dygnitarza państwowego oraz objęcie przez niego urzędu, w języku religijnym zaś rozumiany był jako coroczne przybycie do świątyni bóstwa. Stąd właśnie adventus dla chrześcijan był synonimem przyjścia Jezusa Chrystusa w sensie wcielenia i jednocześnie przyjścia powtórnego w chwale. 

Pierwsza niedziela adwentu to jednocześnie pierwsza niedziela roku liturgicznego.

Adwent trwa od 23 do 28 dni i obejmuje cztery kolejne niedziele. Przyjmuje się, że liczba ta nawiązuje do czterdziestodniowej wędrówki Izraelitów przez pustynię po ich wyprowadzeniu przez Mojżesza z niewoli egipskiej, co opisuje Stary Testament.

Adwent to okres, który w Kościele katolickim pełen jest symboli, znaków i zwyczajów, które z różną starannością są kultywowane. Wśród nich wymienić można:

- wieniec adwentowy, - kalendarz adwentowy, - lampion adwentowy, - świecę roratnią, - wędrującą figurę Matki Bożej.

Ponadto wśród wiernych Kościoła katolickiego często praktykowanym zwyczajem jest podejmowanie postanowień. Postanowienia adwentowe to forma duchowego przygotowania do ponownego przyjścia Jezusa poprzez określone wyrzeczenie lub zobowiązanie. 

Wieńce adwentowe to jeden z najbardziej powszechnych symboli adwentowych. Wieniec wykonywany jest z gałązek drzewa iglastego, na ogół świerku, sosny, cyprysiku, jodły lub cisu, a jego najważniejszymi elementami są cztery świece. Każda z nich zapalana jest w kolejne niedziele adwentu, wszystkie posiadają także określoną nazwę i symbolikę tj.: 

●  pierwsza świeca to tzw. Świeca Proroka lub Świeca Nadziei – symbolizuje ona proroków, którzy zapowiedzieli narodzenie Mesjasza,

● druga świeca to tzw. Świeca Betlejem lub Świeca Pokoju – zapalana jest ona na pamiątkę miejsca, w którym urodził się Jezus,

● trzecia świeca to tzw. Świeca Pasterzy lub Świeca Radości – przypomina ona o pasterzach, którzy jako pierwsi zobaczyli nowonarodzonego Jezusa,

● czwarta świeca to tzw. Świeca Aniołów lub Świeca Miłości – symbolizuje ona aniołów, którzy objawili się pasterzom w Betlejem. 

Kształt wieńca adwentowego także nie jest przypadkowy – okrągły wieniec symbolizuje nieskończoność i życie wieczne. To także podkreślenie założenia, że Bóg nie ma ani początku, ani końca. 

Warto zauważyć, że pozbawiony symboliki religijnej wieniec, jest także często wykorzystywaną ozdobą świąteczną.

Kalendarz adwentowy to składający się z 24 elementów kalendarz, który przypomina o zbliżającym się ponownym narodzeniu Jezusa. Współcześnie jest on na ogół wykonywany z myślą o dzieciach, które za kolejnymi okienkami, drzwiczkami lub na poszczególnych szczeblach adwentowej drabiny bądź w kolejno ponumerowanych woreczkach znajdują drobne upominki, a niekiedy także zadania, które mają pomóc im w przeżyciu świąt Bożego Narodzenia w duchu religijnym.

Lampion adwentowy nawiązuje do przypowieści Jezusa o pięciu roztropnych pannach, które oczekiwały na przyjście oblubieńca. Ma on postać czworoboku, którego ścianki można ozdobić symbolami chrześcijańskimi. W lampionie umieszcza się świecę idąc na roraty. 

Roraty to poranne msze święte, które odprawiane są w dni powszednie przez cały okres adwentu przed wschodem lub o wschodzie słońca. Roraty sprawowane są ku czci Najświętszej Maryi Panny, matki Jezusa, której obecność symbolizuje świeca roratnia. Zwyczajowo roraty rozpoczynają się przy zgaszonych światłach, a kościół i wierni oświetlani są jedynie świecami z lampionów adwentowych. Światła zapalane są dopiero podczas hymnu „Chwała na wysokości Bogu”.

Nazwa wywodzi się od pierwszych słów antyfony, czyli wersetu rozpoczynającego modlitwę – Rorate coeli, desuper tj. niebiosa, spuśćcie rosę. 

Świeca roratnia, nazywana też roratką to dodatkowa świeca zapalana w kościele na ołtarzu podczas rorat. Na ogół jest to biała świeca, dodatkowo dekorowana niebieską lub białą wstążką i zielonymi ozdobami. Symbolizuje ona Maryję, matkę Jezusa.

Zwyczaj ten polega na przyjmowaniu figury Matki Bożej z kościoła po roratach w poszczególnych domach. Na ogół przyjmowana jest ona na jeden dzień, a kolejnego przekazywana jest podczas rorat następnej rodzinie. Zwyczajowo wybór rodziny odbywa się poprzez losowanie dziecka, które uczestniczy w danym dniu we mszy świętej roratniej. 

Symboliczne znaczenie ma także kolor szat liturgicznych, które używane są w adwencie. Kolor fioletowy szat z symbolizuje tu oczekiwanie na ponowne przyjście Jezusa i związaną z tym nadzieję. W trzecią niedzielę adwentu tzw. niedzielę Gaudete, czyli „niedzielę radości” kapłan zakłada zaś szaty w kolorze różowym. Kolor ten symbolizuje radość. 

W okresie adwentu w Kościele katolickim śpiewane są także odmienne, względem pozostałych okresów roku liturgicznego, pieśni kościelne. Pieśni adwentowe dzielone są niekiedy na dwie grupy tj.: - Rorate, czyli pieśni o tęsknocie za Jezusem-Zbawicielem, - piosenki adwentowe.

Kiedy zaczyna się adwent w 2021 roku? Według tegorocznego kalendarza pierwsza i kolejne niedziele adwentu przypadają w następujące dni:

28 listopada – pierwsza niedziela adwentu,

5 grudnia – druga niedziela adwentu,

12 grudnia – trzecia niedziela adwentu,

19 grudnia – czwarta niedziela adwentu.