12 sierpnia Moskwa decyduje wstrzymanie operacji wojskowych w Gruzji po pięciu dniach walk. Oba kraje znalazły się w stanie wojny w ubiegłym tygodniu, po tym jak Tbilisi przeprowadziło ofensywę mającą na celu odzyskanie kontroli nad jej prorosyjską prowincją - Osetią Południową. Jak doszło do konfliktu? Gdzie szukać jego początku? Zajrzyj do poniższej chronologii zdarzeń.
3 kwietnia - Państwa członkowskie NATO uzgadniają na szczycie w Bukareszcie, że w przyszłości Gruzja i Ukraina będą mogły wstąpić do Sojuszu. Obu krajom nie nadano jednak statusu państw kandydujących.
16 kwietnia - Wówczas prezydent Władimir Putin poleca rządowi rosyjskiemu nawiązanie półoficjalnych kontaktów z separatystycznymi regionami Gruzji - Abchazją i Osetią Południową. Tbilisi twierdzi, że jest to naruszenie prawa międzynarodowego.
20 kwietnia - Strona gruzińska donosi, że rosyjski myśliwiec MiG-29 zestrzelił nad Abchazją jej samolot bezzałogowy. Rosja zaprzecza. Raport obserwatorów przy ONZ potwierdza gruzińską wersję wydarzeń.
29 kwietnia - Rosja wysyła dodatkowych żołnierzy do Abchazji, aby - jak twierdzi - zapobiec gruzińskim planom ataku. Następnego dnia NATO oskarża Rosję o wywoływanie napięcia w stosunkach z Gruzją.
4 maja - Abchascy separatyści utrzymują, że zestrzelili dwa gruzińskie bezzałogowe samoloty szpiegowskie nad kontrolowanym przez nich terytorium. Gruzja zaprzecza jakoby miały miejsce loty takich maszyn.
6 maja - Tbilisi oświadcza, że rozmieszczenie przez Rosję dodatkowych żołnierzy w Abchazji czyni perspektywę wojny "bardzo bliską".
30 maja - Gruzja decyduje o wstrzymaniu lotów jej bezzałogowych samolotów szpiegowskich nad Abchazją, ale zastrzega sobie prawo do ich wznowienia.
31 maja - Władimir Putin, teraz premier Rosji, oświadcza, że popiera gruzińską propozycję nadania Abchazji autonomii, choć nie pełnej niepodległości.
5 lipca - Prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew wzywa prezydenta swojego gruzińskiego odpowiednika, Micheila Saakaszwilego, do powstrzymania się od wywoływania napięcia w separatystycznych prowincjach Gruzji.
8 lipca - Rosyjskie samoloty myśliwskie wlatują w gruzińską przestrzeń powietrzną, nad Osetią Południową. Moskwa tłumaczy misję koniecznością "ochłodzenia gorących głów w Tbilisi". Dwa dni później Gruzja odwołuje w proteście ambasadora w Moskwie.
4 sierpnia - Moskwa oskarża Tbilisi o zastosowanie nadmiernej siły w Osetii Południowej, po tym jak wspierani przez Rosję separatyści oświadczyli, że gruzińska artyleria zabiła co najmniej sześciu ludzi.
5 sierpnia - Rosja ostrzega, że nie będzie stała z boku, jeśli zaostrzy się konflikt pomiędzy Gruzją a Osetią Południową. Zapowiada spotkanie przedstawicieli Gruzji i Osetii Południowej kolejnego dnia w Cchinwali, stolicy Osetii Płd.
6 sierpnia - Władze Osetii Południowej informują o trwających starciach między siłami gruzińskimi a południowoosetyjskimi. Według Tbilisi, znajdujące się pod jej kontrolą wioski zostały zaatakowane przez separatystów, co musiało spotkać się z jej ripostą. Moskwa zaś nazywa gruzińską ripostę agresją na cywilów.
7 sierpnia - Prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili proponuje władzom Osetii Południowej natychmiastowe przerwanie walk i negocjacje. Mówi, że rozkazał gruzińskim siłom bezpieczeństwa nie odpowiadać na ataki.
Rosja informuje, że Gruzja i Osetia Płd. uzgodniły tymczasowy rozejm do zapowiadanego na kolejny dzień spotkania przedstawicieli obu stron i rosyjskiego mediatora. Doniesienia te dementują władze w Tbilisi.
W odpowiedzi na osetyjskie ataki, jak podkreśla Tbilisi, Gruzja rozpoczyna operację w celu "przywrócenia konstytucyjnego porządku" w Osetii Południowej. Wojska gruzińskie atakują Cchinwali. Rosja mówi, że Gruzji nie można ufać i NATO powinno ponownie rozpatrzyć plany przyjęcia tego kraju w swe szeregi.
NAJGORĘTSZY OKRES
8 sierpnia 10:30 - Gruziński prezydent Michaiel Saakaszwili w orędziu do narodu ogłosił mobilizację sił rezerwowych. „Tylko w ten sposób możemy ratować nasz kraj” - powiedział Saakaszwili. Według gruzińskich źródeł, w ostatnich latach w Gruzji wyszkolonych zostało ponad 100 tys. rezerwistów. 11:00 – Prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew poinformował, że zamierza przeprowadzić konsultacje z członkami Rady Bezpieczeństwa kraju, jednak żadnych informacji o takim posiedzeniu później nie podano. Gruzja poinformowała, że zestrzeliła rosyjski samolot, który bombardował miasto Gori. Rosyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych podało, że nad Gruzją nie było rosyjskich samolotów, zaś oświadczenie władz w Tbilisi określiło jako prowokacja. Dowództwo rosyjskich sił pokojowych poinformowało, że w Cchinwali zginęło trzech rosyjskich żołnierzy, zaś kilku zostało rannych. 12:30 – Sekretarz generalny NATO Jaap de Hoop Scheffer wezwał strony konfliktu zbrojnego w Osetii Płd. do natychmiastowego zaprzestania działań zbrojnych i rozpoczęcia negocjacji. 13:30 – Premier Rosji Władimir Putin poinformował prezydenta Stanów Zjednoczonych Georga Busha, że do Osetii Południowej kierują się najemnicy z Rosji. 14:30 – Prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew oświadczył, że Rosja nie pozwoli bezkarnie zabijać swoich obywateli w Osetii Południowej. Na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej Dmitrij Miedwiediew oświadczył, że Rosja była i pozostaje gwarantem bezpieczeństwa narodów Kaukazu. 14:30 – Reakcja na konflikt zbrojny z Gruzją - spadek cen akcji na rosyjskiej giełdzie. Indeks RTS spadł o 4,4 proc. od otwarcia giełdy. Niektórzy analitycy uważają, że to dopiero początek spadku, który może nawet wynieść 25 proc. od obecnego poziomu. 15:00 – Gruzja poinformowała, że rosyjskie bombowce zaatakowały wojskowe lotnisko Waziani, które znajduje się około 25 km od Tbilisi. Rosyjskie Ministerstwo Obrony podało, że do Osetii Południowej wysłano wzmocnienie dla tzw. sił pokojowych. Tymczasem w siedzibie północno-kaukaskiego Okręgu Wojskowego powiedziano, że kolumna rosyjskich czołgów weszła do Cchinwali. 15:30 – „Rosja prowadzi wojnę z nami na naszym terytorium” – oświadczył dla telewizji CNN prezydent Gruzji Michaiel Saakaszwili, komentując wprowadzenie rosyjskich sił zbrojnych do Osetii Południowej. Zauważył też, że działania Rosji przeciwko Gruzji przypominają sowiecką interwencję w Afganistanie w 1979 roku. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Gruzji poinformowało, że gruzińskie wojska przejęły całkowitą kontrolę nad Cchinwali. 16:00 - Minister spraw zagranicznych Rosji Siergiej Ławrow oskarżył Gruzję o prowadzenie czystek etniczne na zajętych terytoriach Osetii Płd. 16:30 - Rosyjskie Ministerstwo Obrony Narodowej potwierdza wcześniejsze doniesienia, że na odsiecz znajdującym się w Osetii Południowej tzw. siłom pokojowym zostały wysłane wojska 58 Armii, które są na podejściach Cchinwali. 17:00 - "Amerykańskie siły zbrojne w Gruzji w żaden sposób nie są zaangażowane w działania wojenne" - powiedział przedstawiciel dowództwa wojsk USA w Europie John Dorrian. Według niego, każdy z ponad stu Amerykanów, którzy prowadzą szkolenia gruzińskich wojsk znajdują się w bazach szkoleniowych w rejonie Tbilisi. 19:00 - zastępca sekretarza Rady Bezpieczeństwa Osetii Południowej Ruslan Gagloev poinformował, że rosyjskie czołgi są już na północnych obrzeżach Cchinwali. Wcześniej pomocnik dowódcy rosyjskich wojsk naziemnych Igor Konaszenkow potwierdził, że oddziały 58. Armii zneutralizowały na obrzeżach Cchinwali stanowiska wojsk gruzińskich. 20:00 – Prezydent Osetii Południowej Eduard Kokoty twierdzi, że ofiarami „gruzińskiej agresji” padło około 1400 osób. 21:00 - Prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili w telewizyjnym orędziu do narodu powiedział, że podczas walk o Osetię Południową zginęło 30 żołnierzy. Powiedział też, że gruzińskie wojska „w pełni kontrolują Cchinwali, jak również wszystkie rejony i wsie w Osetii Południowej za wyjątkiem rejonu dżawskiego”. Według prezydenta Gruzji, Cchinwali „mocno ucierpiało w wyniku walk rosyjsko-gruzińskich, a także na skutek zbombardowania miasta przez rosyjskie samoloty wojskowe”. 22:30 - Kanclerz Niemiec Angela Merkel rozmawiała telefonicznie z prezydentem Rosji Dmitrijem Miedwiediewym. Lider Rosji przekonywał, że Rosja „podejmuje działania polityczne i wojskowe w celu natychmiastowego zaprzestania przemocy oraz w celu ochrony ludności cywilnej - kobiet, dzieci i osób starszych – w większość z nich obywateli Federacji Rosyjskiej”.
9 sierpnia 2008 r. 01:00 - Rosyjskie samoloty zaatakowały w nocy terytorium Gruzji. Zbombardowane zostały strategiczne obiekty w pięciu różnych regionach kraju. 02:00 - Dowódca rosyjskich tzw. sił pokojowych w Osetii Płd. poinformował, że Gruzja wznowiła intensywny ogień w kierunku dzielnic Cchinwali. 03:00 – połączenie internetowe z Gruzją zostało przerwane. Nie działa większość witryn instytucji rządowych oraz portali informacyjnych. 10:00 – W Tbilisi podano, że rosyjskie samoloty atakują gruzińską stolicę i inne miasta. Port w Poti został całkowicie zniszczony przez rosyjskie bomby. W Tbilisi zarządzono ewakuację instytucji rządowych oraz rozpoczęto mobilizację sił rezerwowych. 10:30 – Prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew oświadczył, że rosyjskie tzw. siły pokojowe rozpoczęły w Osetii Południowej „operację wymuszania pokoju” na uczestnikach konfliktu południowoosetyńsko-gruzińskiego. „Nasze siły pokojowe przystąpiły do operacji, która ma zmusić Gruzję do pokoju” - powiedział Miedwiediew. 11:00 - Batalion 58 Armii rosyjskiej całkowicie przejął kontrolę nad Cchinwali - poinformował we Władykaukazie głównodowodzący rosyjskich wojsk generał Władimir Boldyriev. Powiedział, że obecnie jest organizowana ewakuacja ze zniszczonego miasta do szpitali na terytorium Rosji cywilów oraz rannych w konflikcie zbrojnym. 12:30 - Minister spraw zagranicznych Litwy Petras Vaitiekunas przyleciał do Gruzji, gdzie spotkał się z minister spraw zagranicznych Gruzji Eką Tkeszelaszwili oraz ambasadorami krajów Unii Europejskiej w Gruzji. 13:00 - Rosyjskie siły potwierdziły, że Gruzini zestrzelili dwa wojskowe samoloty Su-25 i TU-22. Jeden z dwóch pilotów katapultował się i trafił do gruzińskiej niewoli. Drugi pilot zginął. Zginął też pilot gruzińskiego samolotu, który został zestrzelony nad Cchinwali. Wprawdzie pilot również katapultował się, lecz rosyjska telewizja nagrała, jak lotnik został rozstrzelany w powietrzu przez osetyńskich bojówkarzy. 13:30 - Prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili podpisał dekret o wprowadzeniu stanu wojennego w Gruzji. Gruzja wchodzi w stan wojny z Rosją 14:00 - Rosja twierdzi, że nie prowadzi wojny z Gruzją i oskarża Ukrainę o podżeganie władz w Tbilisi do konfrontacji oraz "czystek etnicznych w Osetii Południowej. Gruzja podaje, że zestrzeliła już 10 rosyjskich samolotów. Moskwa przyznaje, że straciła tylko dwie maszyny bojowe. Pilot jednej z nich jest w gruzińskiej niewoli i jest przesłuchiwany przez Gruzinów. 19:00 – Gruzińskie wojska piechoty weszły do Cchinwali - podają gruzińskie media. Rosyjskie źródła twierdzą, że miasto jest pod kontrolą wojsk rosyjskich. Prezydent Ukrainy Wiktor Juszczenko wysłał do Gruzji szefa dyplomacji Ukrainy. Wcześniej do Tbilisi przybył minister spraw zagranicznych Litwy. 20:00 - Rosja przyzna 10 miliardów rubli (około 500 mln USD) na odbudowę zniszczonego Cchinwali. Poinformował o tym premier Władimir Putin, który przebywał we Władykaukazie w Osetii Północnej. Prezydent Gruzji Michaeil Saakaszwili zaapelował do rosyjskiego prezydenta o zawieszenie broni w Osetii Północnej. 21:00 – Szefowie rządów państw Unii Europejskiej spotkają się na nadzwyczajnej naradzie w sprawie Unii. O takie spotkanie zaapelowały władze Polski. Nicolas Sarkozy, prezydent Francji która przewodzi UE, przystał na polską propozycję. Rosyjskie statki Floty Czarnomorskiej blokują wybrzeże Abchazji. 22:00 - Przedstawiciel gruzińskiego resortu spraw wewnętrznych poinformował, że gruzińskie wojska kontrolują Cchinwali oraz wszystkie strategiczne punkty wokół miasta. Podał też, że gruzińskie siły zamierzają przejąć kontrolę nad strategicznym rejonem drawskim, a przede wszystkim nad kilkukilometrowym tunelem, jedynym łączącym Osetię Południową z Rosyjską Federacją. Gruzińskie MSW podało też, że w walkach o Cchinwali gruzińskie siły zniszczyły około 40 czołgów wojsk rosyjskich. Według Tbilisi, w Cchinwali zginęło też około 60 rosyjskich żołnierzy. Gruzińskie źródła podają, że zginęło również około 60 osób po stronie Gruzji. 23:00 – Azerbejdżan wstrzymuje eksport ropy przez dwa gruzińskie porty w Batumi i Kulewi. Poinformował o tym prezes azerbejdżańskiej państwowej spółki naftowej Rownag Abdułajew. Podał też przyczynę tej decyzji – konflikt w Osetii Południowej. 00:00 - Polska nie wyklucza możliwości wysłania swoich wojsk do Gruzji. „Nie planujemy wysyłania oddziałów, ale każde rozwiązanie jest możliwe” – powiedział prezydent Polski Lech Kaczyński po telefonicznej rozmowie z prezydentem Gruzji Micheilem Saakaszwili.
10 sierpnia 2008 r. 06:00 - Strona gruzińska poinformowała, że około 10 tys. rosyjskich żołnierzy oczekuje przy granicy z Gruzją rozkazu zaatakowania Gruzji. Chiny wezwały strony konfliktu w Osetii Południowej do zaprzestania walk i rozpoczęcia dialogu. 09:00 - Moskwa poinformowała, że z Osetii Południowej do Północnej należącej do Federacji Rosyjskiej uciekło 34 tys. osób. Około 12 tys wróciło, czy też wyraziło chęć powrotu do Osetii Południowej. 11:00 - Gruzja poinformowała o wyprowadzeniu swoich wojsk z zajętych wcześniej terenów w Osetii Południowej. Rosyjska flota na Morzu Czarnym zajęła pozycje przy granicy morskiej z Gruzją. Abchazja - druga obok Osetii Południowej separatystyczna prowincja - przygotowuje się do wojny Gruzją. 12:00 - Trwają walki wokół Cchinwali, które rzekomo znajduje się pod kontrolą rosyjskich wojsk. Korespondent rosyjskiego portalu gazeta.ru przekazuje z Władykaukazu w Osetii Północnej, że nikt dokładnie nie wie o sytuacji w Osetii Południowej oraz w samum Cchinwali. Uchodźcy opowiadają o rzezi osetyńskiej ludności przez gruzińskich żołnierzy, co zaprzecza doniesieniom Moskwy, że Rosjanie kontrolują sytuację w Cchinwali i całej Osetii Południowej. 14:40 - Prezydent separatystycznej Abchazji Segiej Bagapszi oświadczył, że wojska Abchazów zamierzają przeprowadzić operację wojskową na terytorium Gruzji. W Abchazji ogłoszono stan wojenny. 15:00 - Polska ewakuuje z Gruzji około 300 swoich obywateli, którzy chronią się w Azerbejdżanie, Armenii i Turcji. W poniedziałek przyleci po nich specjalny samolot. 15:30 - „Rosyjskie siły przesuwają się na południe Gruzji w kierunku miasta Gori. Nasi żołnierze przygotwują się do obrony miasta” - informuje szef gruzińskiej rady bezpieczeństwa narodowego Aleksander Lomaja. 16:00 - Kanclerz Niemiec Angela Merkel oraz papież Benedykt XVI nawołują do natychmiastowego i bezwarunkowego zawieszenia broni w Gruzji. Ukraina ostrzega Rosję, że jeśli jej okręty włączą się w działania militarne u wybrzeży Gruzji, dostaną zakaz powrotu do ukraińskich portów. Ukraińskie władze poinformowały, że okręty rosyjskiej Floty Czarnomorskiej wypłynęły ze swoich baz w Sewastopolu na Krymie i popłynęły na północny zachód od wybrzeży Gruzji. 16:30 - Sekretarz generalny Narodów Zjednoczonych Pan Gi Mun wezwał strony konfliktu w Osetii Południowej do powstrzymania ognia i przejścia do negocjacji w sprawie rozwiązania sporu. 18:00 - Gruzja wystosowała notę do Rosji, w której nawołuje do zaprzestania działań wojennych i rozpoczęcia negocjacji pokojowych. 21:00 - Pierwszy raz od początku starć wojennych w Osetii Południowej doszło do rozmów między władzami Rosji i Gruzji. Telefonicznie rozmawiali ministrowie spraw zagranicznych tych krajów, którzy przedstawili swoje pozycje przed początkiem ewentualnych negocjacji pokojowych. 22:00 - Ministerstwo Obrony Rosji poinformowało, że rosyjska flota zatopiła na Morzu Czarnym gruziński kuter torpedowy. Gruzja informuje, że samoloty rosyjskie zbombardowąły cywilne lotnisko w Tbilisi. Prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili apeluje do NATO i ONZ o powstrzymanie rosyjskiej agresji. Prezydent Polski Lech Kaczyński udostępnił swoją stronę internetową gruzińskiemu rządowi. W serwisie www.president.pl są komunikaty MSZ Gruzji i zdjęcia z wojny w Osetii Południowej oraz świadectwa agresji rosyjskiej wobec Gruzji.
11 sierpnia 2008 r. 00:00 - Do Tbilisi przyleciał francuski minister spraw zagranicznych Bernard Kouchner, który spotkał się z prezydentem Micheilem Saakaszwili. Jest specjalnym wysłannikiem prezydenta Francji, która przewodniczy Unii Europejskiej. Ma prowadzić konsultacje w Tbilisi i Moskwie w celu zaprzestania walk zbrojnych w Osetii Południowej. Tymczasem rosyjskie wojska weszły do Gruzji. Moskwa nie reaguje na propozycje Gruzji o zawieszeniu broni. Rosyjskie władze sugerują, że będą dążyły do obalenia obecnych władz Gruzji. 09:00 - Po informacji z Tbilisi o bezpośredniej agresji rosyjskich wojsk wobec Gruzji, Moskwa potwierdziła, że wprowadziła swoich żołnierzy na terytorium Osetii Południowej oraz do Abchazji. Rosyjskie samoloty bombardują gruzińskie obiekty cywilne i wojskowe. Ludność cywilna ucieka w głąb kraju 12:30 - Prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili poinformował, że w obecności ministrów spraw zagranicznych Francji i Finlandii podpisał dokument w sprawie zawieszeniu broni w Osetii Południowej. Dokument ten zagraniczni dyplomaci mają zawieźć do Moskwy jako dowód dla Kremla o zamiarach strony gruzińskiej. 13:00 – Rosyjskie władze nie dają wiary propozycji Gruzji w sprawie rozejmu i dalej przygotowują się do agresji w głąb Gruzji. Twierdzą przy tym, że Gruzini nie zawiesili broni i wciąż atakują Cchinwali, a zarazem przekonują, że kontrolują całą Osetię Południową. 17:00 - Po raz pierwszy od czasu wybuchu działań wojennych na Kaukazie Rosja zwróciła się bezpośrednio do Polski. Rosyjski ambasador na Łotwie ostrzegł w poniedziałek, że Polska i kraje bałtyckie "będą musiały zapłacić" za ostrą krytykę Rosji w jej konflikcie z Gruzją. 20:30 - Wojska gruzińskie przegrupowują się - trwają przygotowania do obrony Tbilisi. A władze gruzińskie utrzymują, że wojska rosyjskie zajęły już nie tylko miasto Gori, ok. 60 km od stolicy, ale "większą część" Gruzji. Moskwa zaprzecza. 23:00 - Na warszawskim Okęciu wylądował rządowy samolot z trzecią, przedostatnią grupą Polaków ewakuowanych z Gruzji. Do wtorku, kiedy planowo ma zakończyć się ewakuacja, do kraju wróci 286 osób.
12 sierpnia - Prezydent Miedwiediew nakazuje przerwanie walk w pięciodniowej wojnie z Gruzją. Rosyjski prezydent powiedział, że "agresor został ukarany i poniósł bardzo poważne straty". Rosja zapowiada, że jej wojska pozostaną w Gruzji na obecnych pozycjach.
Gruzja oświadcza, że potrzebuje więcej dowodów potwierdzających, iż Rosjanie wstrzymali operacje i dodaje, że wciąż jest gotowa na wszystko. Saakaszwili zgadza się jednak na przedstawiony przez Nicolasa Sarkozy'ego pięciopunktowy plan pokojowy.
Do Tbilisi przylatują szefowie Polski, Litwy, Łotwy, Estonii i Ukrainy - opowiadają się zdecydowanie za integralnością Gruzji i przeciwko agresji Rosji.
13 sierpnia - Szef rosyjskiej dyplomacji Siergiej Ławrow odpowiada, że zgadza się na rozmowy na podstawie zaakceptowanych przez Tbilisi pięciu punktów. Mimo to z Gruzji wciąż nadchodzą informacje o ruchach rosyjskich wojsk. Saakaszwili oskarża Moskwę o przeprowadzanie czystek etnicznych.
Źródło: PAP, Reuters, CNN, tvn24.pl