Donald Trump wykluczony z prawyborów w Kolorado. Co to oznacza? Wyjaśniamy

Sąd Najwyższy stanu Kolorado orzekł we wtorek, że Donald Trump nie będzie mógł znaleźć się na kartach wyborczych w tym stanie ze względu na rolę, jaką odegrał w ataku jego zwolenników na Kapitol z 6 stycznia 2021 roku. Wyrok odnosi się do republikańskich prawyborów, które odbędą się 5 marca i zapadł na podstawie przepisów 14. poprawki do amerykańskiej konstytucji.

ZOBACZ TEŻ: Sąd Najwyższy stanu Kolorado wykluczył Donalda Trumpa ze startu w wyborach

W paragrafie trzecim 14. poprawki zapisano, że "nie może zostać senatorem ani reprezentantem w Kongresie albo elektorem prezydenta i wiceprezydenta ani też sprawować w służbie Stanów Zjednoczonych lub poszczególnego stanu jakiegokolwiek urzędu cywilnego lub wojskowego, kto poprzednio jako członek Kongresu lub funkcjonariusz Stanów Zjednoczonych albo któregokolwiek stanu złożył przysięgę na konstytucję Stanów Zjednoczonych, a następnie wziął udział w powstaniu lub buncie przeciwko niej albo udzielał jej wrogom pomocy lub poparcia. Jednak niezdolność ta może być zniesiona przez Kongres większością dwu trzecich głosów".

Poprawka ta została wprowadzona po wojnie secesyjnej. Paragraf trzeci miał zablokować secesjonistom możliwość powrotu do władzy. W przeszłości została wykorzystana przeciwko Jeffersonowi Davisowi, jedynemu prezydentowi Skonfederowanych Stanów Ameryki z lat 1861-1865, powstałych po odłączeniu się części południowych stanów USA, oraz jego wiceprezydentowi Alexandrowi Stephensowi.

We wtorkowym wyroku sędziowie z Kolorado głosami 4 do 3 stwierdzili, że "prezydent Trump jest zdyskwalifikowany ze sprawowania urzędu prezydenta Stanów Zjednoczonych" na mocy właśnie 14. poprawki. Według nich szturm zwolenników byłego prezydenta z 6 stycznia 2021 roku na Kapitol stanowił powstanie, zaś działania Trumpa, w tym jego przemówienie do demonstrantów tego dnia, stanowiły o jego udziale w nim.

Sędziowie przyznali, że wydanie takiego wyroku nie było łatwą decyzją. "Nie doszliśmy do tych wniosków lekką ręką. Jesteśmy świadomi wagi i skali spraw przed nami. Jesteśmy też świadomi naszego solennego obowiązku do stosowania prawa bez strachu lub stronniczości i bez względu na publiczną reakcję wobec decyzji, które nakazuje prawo" - napisali.

Wyrok jest owocem skargi ze strony siedmiu wyborców - w tym sześciu republikanów - którzy domagali się zdyskwalifikowania Trumpa ze startu w republikańskich prawyborach w tym stanie. Sąd pierwszej instancji odmówił wypisania Trumpa z listy kandydatów, twierdząc, że choć uczestniczył on w powstaniu, to zawarty w 14. poprawce zakaz nie odnosi się do urzędu prezydenta. 

ZOBACZ TEŻ: Trump zapowiada "największe deportacje w historii", jeśli zostanie prezydentem. "Najeżdżają nasz kraj"

Wydając wyrok, sędziowie z Kolorado wstrzymali jego wejście w życie do 4 stycznia, by dać szansę Sądowi Najwyższemu USA na wypowiedzenie się w tej sprawie. Nie wiadomo jednak, czy ten się nią zajmie. Nie ma takiego obowiązku, choć jest bardzo prawdopodobne, że to zrobi. Jeśli tak będzie, sędziowie będą musieli rozważyć, czy stosownym jest usunięcie Trumpa z listy w wyborach bez wyroku skazującego.

W rozmowie z agencją Reutera prof. Adriane Lentz-Smith z Uniwersytetu w Duke zwróciła uwagę, że Trump nie został skazany za atak swoich zwolenników na Kapitol, a 14. poprawka nie została nigdy wykorzystana wobec kandydata na prezydenta. Oceniła, że mało prawdopodobne jest więc, by Sąd Najwyższy USA podtrzymał decyzję sądu w Kolorado.

To, czy inne amerykańskie stany wydadzą podobne wyroki jak Kolorado, może więc zależeć od decyzji federalnego Sądu Najwyższego. Jeśli ten podtrzyma wyrok z Kolorado, wtedy inne sądy mogą również pójść w tym kierunku. Jak dotąd Sąd Najwyższy Minnesoty odrzucił już wniosek o dyskwalifikację Trumpa, podobnie jak sąd apelacyjny w Michigan, New Hampshire i sąd na Florydzie.

Wtorkowy wyrok sądu odnosi się tylko do prawyborów w Kolorado, ale może on mieć wpływ na wybory prezydenckie w tym stanie, które odbędą się w listopadzie.

Gdy w 2016 roku Trump wygrał wybory prezydenckie, w stanie Kolorado przegrał. W 2020 roku również tam przegrał stosunkiem głosów 55 do 41 proc. dla Joe Bidena. Sondaże przed przyszłorocznymi wyborami ponownie wskazują na przewagę w tym stanie dla kandydata demokratów, prawdopodobnie Bidena. Ostatnim republikańskim kandydatem na prezydenta, który tam wygrał, był George W. Bush w 2004 roku.

Zatem, nawet gdyby decyzja sądu w Kolorado weszła w życie, niekoniecznie musiałoby to wykluczyć zwycięstwo Trumpa w wyborach, bo dyskwalifikacja obejmuje tylko wybory w tym stanie. Kolorado ma 9 elektorów, do zwycięstwa w wyborach potrzebne są głosy 270.

Rzecznik sztabu wyborczego Trumpa Steven Cheung zapowiedział apelację od wyroku do Sądu Najwyższego USA i nazwał decyzję Kolorado "całkowicie błędną". "Mamy pełną wiarę w to, że Sąd Najwyższy USA szybko rozstrzygnie sprawę na naszą korzyść i w końcu położy kres tym antyamerykańskim pozwom" - napisał w oświadczeniu.

ZOBACZ TEŻ: Rudy Giuliani ma zapłacić 148 milionów dolarów odszkodowania za oskarżenie pracownic komisji wyborczej o fałszowanie wyborów