Ambasadorowie krajów Unii Europejskiej poparli w piątek porozumienie osiągnięte we wtorek przez Parlament Europejski i rumuńską prezydencję w sprawie nowych przepisów gwarantujących wysoki poziom ochrony sygnalistów, którzy zgłaszają przypadki naruszenia prawa UE.
Nowe przepisy nakażą tworzenie bezpiecznych kanałów zgłaszania naruszeń. Dadzą też sygnalistom dużą ochronę przed odwetem i zobowiążą organy krajowe do odpowiedniego poinformowania obywateli oraz wyszkolenia urzędników publicznych, jak postępować w przypadku naruszeń. - Sygnaliści są istotnym elementem prawidłowo funkcjonującego systemu demokratycznego opartego na rządach prawa. Dlatego musimy dobrze ich chronić w całej Unii. Nie powinniśmy wymagać, by ktokolwiek, zgłaszając nielegalne praktyki, ryzykował reputację czy utratę pracy - powiedział w piątek rumuński minister sprawiedliwości Tudorel Toader. Gdy Parlament Europejski potwierdzi porozumienie, tekst zostanie zweryfikowany przez prawników lingwistów, a następnie formalnie przyjęty przez Parlament i Radę UE. Następnie nowe przepisy zostaną opublikowane w Dzienniku Urzędowym, a państwa członkowskie będą miały dwa lata na wdrożenie ich do krajowego systemu prawnego.
Sygnaliści bezpieczniejsi w Unii
Nowe przepisy, określające unijne standardy ochrony sygnalistów, zostały po raz pierwszy zaproponowane przez Komisję Europejską w kwietniu 2018 roku. Są wśród nich przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy, opodatkowania osób prawnych, ochrony danych, ochrony interesów finansowych Unii, bezpieczeństwa żywności i produktów oraz ochrony środowiska i bezpieczeństwa jądrowego. Państwa członkowskie mogą ponadto rozszerzyć te przepisy na inne obszary. Komisja zachęca je, by na podstawie tych samych zasad ustanowiły kompleksowe ramy prawne ochrony sygnalistów. KE zachęca sygnalistów, aby stwierdzone przypadki łamania prawa zgłaszali w pierwszej kolejności wewnątrz własnej organizacji, o ile tylko danym naruszeniom można skutecznie przeciwdziałać wewnątrz niej i jeśli sygnaliści nie muszą obawiać się odwetu. Jeżeli zgłoszenie do właściwych organów nie skutkuje odpowiednimi działaniami lub nie może do nich doprowadzić (np. w wyniku zmowy między tymi organami a sprawcą przestępstwa), lub w przypadku bezpośredniego lub wyraźnego zagrożenia dla interesu publicznego, sygnaliści mogą ujawnić sprawę publicznie, w tym poinformować o niej media. Oznacza to ochronę sygnalistów, gdy stają się oni źródłami informacji dla dziennikarzy śledczych. Przepisy będą chronić sygnalistów przed zwolnieniem, degradacją i innymi formami represji. Nakładają one również na organy krajowe obowiązek informowania obywateli o procedurach zgłaszania przypadków naruszania prawa i o dostępnych środkach ochrony. Sygnaliści będą również chronieni w postępowaniu sądowym. Ochrona osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa w UE jest obecnie fragmentaryczna i niejednolita. W większości państw UE przyznana ochrona jest jedynie częściowa i odnosi się wyłącznie do konkretnych sektorów lub kategorii pracowników.
Autor: momo//rzw / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock