Jak Europa zareaguje na decyzję Tuska? Ekspert o tym, co się stanie w czwartek i piątek

Rząd przyjął we wtorek strategię migracyjną dla Polski na lata 2025-2030, którą zapowiedział w weekend premier Donald Tusk. Jednym z jej elementów miałoby być czasowe terytorialne zawieszenie prawa do azylu. Ten aspekt wywołał wiele kontrowersji, a głosy sprzeciwu popłynęły przede wszystkim ze strony organizacji humanitarnych.

Rzeczniczka Komisji Europejskiej Anitta Hipper oświadczyła w poniedziałek, że ważne i konieczne jest, aby Unia Europejska chroniła granice zewnętrzne, w szczególności z Rosją i Białorusią. Jak przypomniała Hipper, oba te kraje w ciągu ostatnich trzech lat wywierały dużą presję na granice zewnętrzne, zagrażając bezpieczeństwu państw członkowskich UE i całej Unii. Podkreśliła jednocześnie, że kraje członkowskie mają zobowiązania międzynarodowe i unijne, w tym obowiązek zapewnienia dostępu do procedury azylowej.

O tym, jak w Europie oceniany jest plan rządu Tuska, opowiadał w rozmowie z korespondentem TVN24 w Brukseli Maciejem Sokołowskim ekspert ds. migracji Jacob Kierkegaard z think tanku Instytut Bruegela.

- Nie powiedziałbym, że jest to spodziewana reakcja polityczna na to, co dzieje się na granicy - przyznał.

KONKRET24: Tusk o "zawieszeniu wniosków azylowych" w Finlandii. Co jest w fińskiej ustawie

Zwrócił uwagę, że Tusk zdecydował się podjąć takie działania przed posiedzeniem Rady Europejskiej, która odbywa się w dniach 17-18 października. - To jest doświadczony człowiek. On wie, że kiedy będzie spotykać się z kolegami z Europy, wielu z nich będzie co najmniej pozytywnie patrzeć na jego decyzję i dlatego to ukształtuje reakcje na takie działania ze strony instytucji europejskich, szczególnie Komisji - ocenił ekspert Instytutu Bruegela.

Odnosił się również do przypuszczeń, że Bruksela prawdopodobnie nie zdecyduje się na uruchomienie procedur związanych z ewentualnym naruszeniem unijnego prawa przez Warszawę.

Ponadto - ocenił - zmieniło się podejście Komisji Europejskiej co do kwestii radzenia sobie z presją migracyjną przez kraje członkowskie. - Ta szersza zmiana może oznaczać, że nie będzie żadnego rodzaju bezpośrednich czy natychmiastowych działań prawnych ze strony Komisji przeciwko Polsce - argumentował.

Jak wyjaśniał Kierkegaard, "Unia i Komisja Europejska nie mają władzy, aby zakwestionować działania rządów, które tymczasowo wprowadzają pewne środki, aby bronić bezpieczeństwa kraju na granicy". - Przynajmniej z punktu widzenia prawnego leży to w gestii państw członkowskich, więc Unia nie może zbyt wiele zrobić - dodał.

Sokołowski zwrócił uwagę na rozdźwięk, jaki pojawia się między kwestiami bezpieczeństwa a prawami człowieka i prawem do azylu. - W tym wypadku prawo do azylu będzie przegrywać? - pytał dziennikarz.

- Myślę, że tak - odpowiedział Kierkegaard. Według niego "Unia jako całość podejmie decyzję, że ci, którzy ubiegają się o azyl, którzy w wielu przypadkach na zaproszenie i za pomocą transportu opłaconego przez Białoruś przybywają na granicę, ich prawo do indywidualnego procesu (azylowego - red.) będzie zawieszone" - mówił.

- Po prostu będziemy priorytetyzować prawo rządu RP, prawo każdego rządu w Unii, do obrony i ochrony swoich granic zewnętrznych przed takiego rodzaju atakami hybrydowymi - kontynuował ekspert ds. migracji. Przyznał przy tym, że "to faktycznie będzie konfliktować z prawem tych, którzy poszukują tego azylu".

Pytany, czego spodziewa się po najbliższym szczycie Rady Europejskiej, ocenił, że liderzy "raczej szeroko zatwierdzą to, co zrobił premier Tusk i będą postrzegać to jako uzasadnione".

- Być może nie jednogłośnie, ale z całą pewnością większość liderów to poprze i będą mówili, że jest to w pełni uzasadniony przypadek ochrony suwerenności nie tylko Polski, ale całej Unii - dodał Kierkegaard.