Duży mózg i większa odporność na zmiany klimatu? Są wątpliwości

W badaniu opublikowanym niedawno w czasopiśmie "Nature Communications" naukowcy z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin przeanalizowali globalne mapy rozmieszczenia i inne dane dotyczące około 1500 gatunków ptaków i znaleźli kilka zaskakujących wzorców.

Badacze odkryli, że niektóre gatunki ptaków rozmnażających się na dużych obszarach geograficznych mogą być nadal przystosowane do dość wąskiego zakresu warunków klimatycznych. To czyni je bardziej podatnymi na zmiany klimatu niż wcześniej sądzono. Jako przykład przywołują Arktykę, która zajmuje znaczną część powierzchni Ziemi, ale wykazuje bardzo podobne wzorce klimatyczne na całym jej obszarze.

- Ponieważ region ten jest tak ogromny, gatunki, które go zajmują, cechują zwykle duże populacje i spore rozmiary zasięgu geograficznego. To dwie cechy, które często wiążą się z niższym ryzykiem wyginięcia - powiedział Carlos Botero, profesor nadzwyczajny biologii integracyjnej i starszy autor nowego badania. - Problem polega na tym, że ponieważ wiele z tych gatunków jest przystosowanych do bardzo wąskiego zakresu warunków klimatycznych, te pozornie duże populacje mogą być dość podatne na załamanie, gdy wzorce klimatyczne zaczną się zmieniać - dodał.

Autorzy zestawili dwa gatunki ptaków. Jeden to jemiołuszka, dobrze znana w Ameryce Północnej i Europie, a jej obszar lęgowy rozciąga się na dużej powierzchni Arktyki. Drugim jest Trochalopteron erythrocephalum - gatunek należący do rodziny pekińczyków, zamieszkujący bardzo wąską część Azji - Nepal i Bhutan. Badanie wykazało, że jemiołuszka zamieszkuje znacznie mniejszy i bardziej ekstremalny zakres warunków klimatycznych niż drugi ptak, co sugeruje, że może być ona bardziej zagrożona zmianami klimatu niż wcześniej sądzono.

Naukowcy odkryli również, że gatunki posiadające większy mózg (w stosunku do proporcji ciała) są zwykle przystosowane do wąskich nisz klimatycznych, co sugeruje, że mogą być również bardziej podatne na zmiany klimatu niż wcześniej sądzono. Nisza klimatyczna to zakres różnych warunków klimatycznych, takich jak temperatura, opady oraz ich przewidywalna zmienność w czasie, w których dany gatunek może się rozwijać.

- Większe rozmiary mózgu korelują z bardziej elastycznym zachowaniem, więc zwykle oczekuje się, że ptaki o dużych mózgach będą bardziej elastyczne - powiedział Botero. - Okazuje się jednak, że wiele ptaków o dużych mózgach to specjaliści klimatyczni - co oznacza, że ewoluowały, aby rozwijać się w bardzo specyficznych warunkach, a zatem mogą być również bardziej podatne na zmiany klimatu, niż się spodziewaliśmy - uzupełnił.

Do wykonania analizy badacze wykorzystali mapy zasięgu ptaków, oszacowane na podstawie setek tysięcy bezpośrednich obserwacji dokonanych przez naukowców-obywateli, zgłoszonych za pośrednictwem platformy eBird.