Ambasada Polski w Rosji kieruje notę do rosyjskiego MSZ. Chodzi o usunięcie pomnika polskich ofiar represji

- Złożyliśmy dzisiaj do MSZ Federacji Rosyjskiej notę w związku z usunięciem symbolicznego nagrobka, który upamiętnia polskie ofiary represji politycznych w Rosji, jak i również znajdującego się obok krzyża, który upamiętniał ofiary litewskie - powiedział ambasador Krzysztof Krajewski. - Łączymy te dwa bardzo cenne i ważne miejsca, dlatego, że nie dzielimy ofiar według narodowości - podkreślił.

Zaznaczył, że polski pomnik został "ufundowany przez organizację polonijną w 2015 roku za zgodą władz lokalnych". - Usunięcie i przeniesienie (pomników) w nieznane miejsce budzi nasz sprzeciw - powiedział ambasador.

Poinformował, że ambasada RP zwraca się w nocie o wyjaśnienie, gdzie znajduje się usunięty pomnik, jak również o przedstawienie powodów usunięcia tego - jak zaznaczył - "bardzo istotnego miejsca upamiętnienia".

Upamiętniający ofiary litewskie drewniany krzyż, który znajdował się obok polskiego pomnika "został usunięty ku również naszemu ogromnemu zdumieniu, bo krzyż jest symbolem religii chrześcijańskiej, która przecież w Rosji jest również religią dominującą" - powiedział dyplomata. Jak przypomniał, przedstawiciele obu krajów niejednokrotnie wspólnie składali kwiaty zarówno pod krzyżem litewskim, jak i przy granitowym symbolicznym nagrobku upamiętniającym Polaków. - To był symbol łączący Polskę i Litwę - zauważył ambasador.

Do noty dołączono fotografie: zdjęcia obu pomników oraz terenu po ich usunięciu.

W piątek ambasador Polski w Rosji poinformował, że w miejscowości Piwowaricha pod Irkuckiem, miejscu pochówków ofiar masowych represji w latach 30. XX wieku w ZSRR, usunięto pomnik upamiętniający Polaków i znajdujący się obok krzyż ku czci litewskich ofiar sowieckiego terroru.

Dodał, że pretekstem do takich działań była reorganizacja alejek w miejscu pamięci w Piwowarisze.

Pomnik poświęcony polskim ofiarom represji, stojący na terenie zespołu memorialnego w Piwowarisze, miał formę płyty nagrobnej z wizerunkiem płaczącej postaci. Pod wyrytym na płycie krzyżem znajdował się napis w języku rosyjskim: "Tak wstyd jest przed tymi, których już nie ma za czyny tych, którzy przynieśli tyle nieszczęść. Pamiętamy, bolejemy". Poniżej widniały słowa po polsku: "Spoczywajcie w pokoju". Pomnik ustawiono w 2015 roku z inicjatywy Polskiej Autonomii Kulturalnej Ogniwo i konsulatu w Irkucku.

Koło wsi Piwowaricha, dziś leżącej na przedmieściach Irkucka, znajdował się w latach 30. XX wieku obiekt sowieckiego NKWD. Na terenie tego zamkniętego obiektu rozstrzeliwano ludzi, których ciała chowano w wykopanych rowach. Ogółem liczbę ofiar spoczywających w tych masowych mogiłach historycy oceniają na około 15-17 tys. Masowe groby odkryto dopiero jesienią 1989 roku. Wciąż nie wszystkie z dołów śmierci zostały zidentyfikowane.

We współczesnej Rosji Piwowaricha stała się pierwszym miejscem masowych pochówków ofiar represji, któremu oficjalnie nadano status cmentarza. Obiekt podlega regionalnemu urzędowi ds. ochrony spuścizny kulturalnej.