Liderzy komisji spraw zagranicznych amerykańskiego Senatu doszli do kompromisu ws. wspólnego, demokratów i republikanów, projektu ustawy, która umożliwi Kongresowi głosowanie nad ewentualnym porozumieniem z Iranem ws. jego programu atomowego.
Przewodniczący komisji republikanin Bob Corker i demokrata Ben Cardin oznajmili, że wypracowali projekt, który ich zdaniem może zebrać wystarczające poparcie, by przełamać zapowiadane przez prezydenta Baracka Obamę weto.
Zmiany w projekcie skracają czas, w którym Kongres może przejrzeć ewentualne porozumienie i łagodzi wymóg wobec prezydenta, by potwierdził, że Iran nie wspiera aktów terroryzmu wobec USA i amerykańskich obywateli.
Komisja złożona z 10 republikanów i 9 demokratów ma jeszcze debatować nad całością i jeśli przyjmie projekt, będzie on wysłany do głosowania w 100-osobowym Senacie, gdzie większość mają niechętni porozumieniu z Iranem republikanie. Zwolennicy projektu mają nadzieję jednak, że i demokraci go poprą.
Co jest w dokumencie?
Według projektu "kompromisowego" po podpisaniu ostatecznego porozumienia z Iranem (obie strony mają na to czas do końca czerwca), przez 30 dni Kongres będzie mógł je przejrzeć i zrecenzować (jednym słowem odrzucić lub nie), przez następne 12 dni prezydent Obama będzie mógł decyzję Kongresu zawetować, a kolejne 10 dni kongresmeni będą mieli na ewentualne obalenie weta.
Co ważne, przez czas przeznaczony na recenzję Kongresu, Biały Dom nie będzie mógł zawiesić żadnych sankcji wymierzonych w Iran, których zniesienia natychmiast po podpisaniu porozumienia domaga się Teheran.
Biały Dom zapowiadał, że Obama będzie wetował ustawę w jej pierwotnym kształcie. Wetowania w kształcie "kompromisowym" też jednak pierwotnie nie wykluczył, ale kilkanaście minut później nie wykluczył również podpisania ustawy. Administracja prezydencka wskazywała wcześniej, że ustawa może zniechęcić Iran do zawarcia kompromisu, skoro i tak może być on odrzucony przez amerykańskich legislatorów.
Republikanie mają 54 miejsca w 100-osobowym Senacie i 244 w 435-osobowej Izbie Reprezentantów. Aby obalić weto prezydenta, zwolennicy ustawy potrzebują głosów 67 senatorów i 290 członków Izby Reprezentantów. W przypadku, gdy wielu demokratów waha się, czy nie poprzeć ustawy, Obama nie może być pewien, że jego weto nie zostanie odrzucone.
Lozańskie porozumienie wstępne
2 kwietnia Iran i sześć światowych potęg z grupy 5+1 (USA, Wielka Brytania, Francja, Rosja i Chiny oraz Niemcy) zawarły w szwajcarskiej Lozannie wstępne porozumienie w sprawie budzącego kontrowersje irańskiego programu atomowego. Zawiera ono kluczowe punkty przyszłego układu nuklearnego, który ma zostać uzgodniony do 30 czerwca i zagwarantować, że Iran nie wejdzie w posiadanie broni jądrowej.
W interpretacji Amerykanów wstępne porozumienie zakłada m.in., że ograniczenia dotyczące wzbogacania uranu przez Iran będą obowiązywały przez 10 lat, a irańskie zdolności wzbogacania uranu mają zostać ograniczone o ponad dwie trzecie. W zamian za ograniczenie programu amerykańskie i europejskie sankcje nałożone na Teheran będą stopniowo uchylane, ale dopiero po potwierdzeniu przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej, że Iran wypełnia wynikające z umowy zobowiązania.
Irańczycy mają jednak inną interpretację ustaleń z Lozanny. Wypracowanie porozumienia to "trudne zadanie, szczególnie gdy w procesie (negocjacyjnym) uczestniczą prawnicy, rozpatrujący wszystkie niuanse każdego zapisanego słowa" - przyznał we wtorek szef irańskiego MSZ Mohammad Dżawad Zarif.
Autor: mtom / Źródło: reuters, pap