Zadaniem Rady Bezpieczeństwa ONZ jest utrzymanie międzynarodowego pokoju. Dlaczego zatem od wczoraj przewodnictwo nad jej pracami objęła Rosja? Przyczyną są przepisy ustanowione sześć dekad temu.
Od 1 kwietnia Rosja przewodzi pracom Rady Bezpieczeństwa ONZ. Przewodnictwo potrwa do końca miesiąca. Wcześniej, do końca marca, pracom przewodził Mozambik.
"To kiepski dowcip. Rosja przywłaszczyła sobie to miejsce, prowadzi kolonialną wojnę, a jej przywódca jest przestępcą wojennym poszukiwanym przez Międzynarodowy Trybunał Karny za porywanie dzieci" - komentował tę zmianę szef MSZ Ukrainy Dmytro Kułeba. Z kolei prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski określił ją jako "absurdalną i destruktywną".
Dlaczego w Radzie Bezpieczeństwa przewodnictwo ma kraj-agresor, który prowadzi krwawą i okrutną wojnę na Ukrainie, doprowadzając do katastrofy humanitarnej i wysiedlenia milionów Ukraińców ze swojego kraju? Znaczenie odgrywają tu przepisy, które ustanowiono na początku lat sześćdziesiątych.
My, ludy Narodów Zjednoczonych, zdecydowane uchronić przyszłe pokolenia od klęski wojny, która dwukrotnie za naszego życia wyrządziła ludzkości niewypowiedziane cierpienia, przywrócić wiarę w podstawowe prawa człowieka, godność i wartość jednostki, równość praw mężczyzn i kobiet oraz narodów wielkich i małych, stworzyć warunki umożliwiające utrzymanie sprawiedliwości i poszanowanie zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych i innych źródeł prawa międzynarodowego, popierać postęp społeczny i poprawę warunków życia w większej wolności (...) postanowiliśmy zjednoczyć nasze wysiłki dla wypełnienia tych zadań.
Rotacyjne przewodnictwo w Radzie Bezpieczeństwa ONZ
Rada Bezpieczeństwa ONZ składa się z piętnastu członków, w tym dziesięciu członków niestałych oraz pięciu członków stałych (Francja, Chiny, Rosja, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone). Decyzja o ustanowieniu pięciu członków stałych RB zapadła w trakcie Konferencji w San Francisco w 1945 roku, wybór padł na państwa, które w czasie drugiej wojny światowej stanowiły główne siły alianckie.
Członkowie niestali Rady Bezpieczeństwa są wybierani przez Zgromadzenie Ogólne na dwuletnią kadencję. Obowiązuje przy tym zasada reprezentacji geograficznej. W rezolucji Zgromadzenia Ogólnego, przyjętej w 1963 roku, postanowiono, że reprezentacja geograficzna ma zapewnić sprawiedliwą reprezentację regionów geograficznych. Krajom Azji i Afryki przyznano wtedy pięć miejsc dla członków niestałych, krajom Europy Wschodniej jedno, Ameryce Łacińskiej i Karaibom oraz Europie Zachodniej i pozostałym krajom - po dwa miejsca.
Przewodnictwo nad pracami Rady dane państwo członkowskie obejmuje na miesiąc. Harmonogram na cały rok jest zaplanowany.
Styczeń 2023 - Japonia Luty 2023 - Malta Marzec 2023 - Mozambik Kwiecień 2023 - Rosja Maj 2023 - Szwajcaria Czerwiec 2023 - Zjednoczone Emiraty Arabskie Lipiec 2023 - Wielka Brytania Sierpień 2023 - Stany Zjednoczone Wrzesień 2023 - Albania Październik 2023 - Chiny Grudzień 2023 - Ekwador
Państwo członkowskie, w stosunku do którego Rada Bezpieczeństwa zastosowała środki zapobiegawcze lub przymusu, może utracić swoje prawa i przywileje członka. Na zalecenie Rady Bezpieczeństwa, Zgromadzenie Ogólne może zawiesić lub wykluczyć z Organizacji państwo, które nagminnie łamie postanowienia Karty Narodów Zjednoczonych.
Każda zmiana w Radzie Bezpieczeństwa, dotycząca chociażby jej metod pracy czy zasad głosowania, wymaga wprowadzenia poprawki do Karty Narodów Zjednoczonych. W Radzie jednak wciąż brak porozumienia w tych sprawach.
Dmytro Kułeba w grudniu ubiegłego roku informował o rozpoczęciu procesu, którego celem jest wykluczenie Rosjan z RB ONZ oraz samej Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wykluczenie kraju, któremu przewodzi Władimir Putin z ONZ nie jest możliwe bez rekomendacji Rady Bezpieczeństwa, gdzie Rosja - jako jeden ze stałych członków - ma prawo weta.
Źródło: tvn24.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: dam.media.un.org