Tu z każdego kąta wychodzi historia. Nie Żydów, ale miasta
Płakała na cmentarzu dwa razy: na pogrzebie matki i kiedy zobaczyła na bramie list z fekaliami w woreczku. Tak niegodziwe nie było nawet zniszczenie tydzień wcześniej 67 nagrobków, które policja uznała za wybryk chuligański.
Auguste Nichtenhauser został pochowany w 1900 roku na cmentarzu żydowskim w Bielsku. Nic więcej o nim nie wiadomo. Biblioteka i archiwum Gminy Wyznaniowej Żydowskiej zostały spalone w czasie drugiej wojny światowej. Jacek Proszyk, historyk, religioznawca i bielszczanin, znawca historii Żydów, protestantów i swojego miasta, pisząc o bielskim kirkucie, musiał się opierać na przedwojennych artykułach w czasopismach żydowskich i nekrologach w lokalnej prasie.
26 czerwca 2021 roku macewa Nichtenhausera została przewrócona. Trzej chłopcy kopnęli w pionową płytę nagrobną i poleciała do tyłu. Weszli na cmentarz rano od ulicy Konopnickiej, gdzie stara zardzewiała brama zamknięta jest na trzy spusty, ale co to jest dla takich chłopców jak oni pokonać mur. Mają 12 i 13 lat.
W podobny sposób zniszczyli 67 nagrobków - idąc aleją i kopiąc w macewy.
Dziesięć płyt pękło, w tym stela Wilhelma Freuda, krewnego Zygmunta Freuda, twórcy psychoanalizy oraz stela Antoniny Wiener, babci profesora Shloma Avineri, filozofa i politologa, tłumaczonego na wiele języków, byłego dyrektora generalnego izraelskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Macewa Hirsza Kleina runęła na sąsiedni grób i ukruszyła jego płytę. Niektóre były tak ogromne, że mogły zabić tych chłopców, gdyby ich przygniotły.
Ubogi w lata, wciąż pragnął dobra
Główna brama cmentarza, od ulicy Cieszyńskiej, gdzie góruje dziewiętnastowieczny dom przedpogrzebowy, jedyny żydowski budynek sakralny w tym mieście - otóż ta brama otwarta jest przez cały dzień. Ludzie wchodzą z wózkami dziecięcymi, nikt nie pyta o wyznanie. W środku miasta słychać tam puszczyki i kosy. Uwaga na nogi - dzwońce wiją gniazda między grobami. A kowaliki w poszukiwaniu opuszczonych dziupli dzięciołów - to jest dopiero przedstawienie - pną się po pniach z głową w dół. Akacje, klony, kasztanowce splata z grobami i z murem bluszcz.
Czytaj dalej po zalogowaniu
Uzyskaj dostęp do treści premium za darmo i bez reklam