Wnioski po powodzi. "Nie zmarnowaliśmy tych dwudziestu kilku lat"

Gośćmi Piotra Marciniaka w "Faktach po Faktach byli dr hab. Janusz Zaleski z Politechniki Wrocławskiej, dyrektor Biura Koordynacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły, pomysłodawca zbiornika Racibórz Dolny oraz generał Ryszard Grosset, były Komendant Główny Straży Pożarnej. Poproszeni zostali o wyciągniecie pierwszych wniosków dotyczących tegorocznej powodzi, która zalała m.in. Głuchołazy, Stronie Śląskie, Lądek Zdrój i Kłodzko, ale w wielu miejscach skutecznie udało się obronić duże miasta i mniejsze miejscowości przed zalaniem.

- Dobudowaliśmy do istniejących (suchych zbiorników retencyjnych - red.) niemieckich tylko cztery w minionym okresie (od 1997 roku - red.) i one zadziałały, one swoje funkcję spełniły, tylko że były zlokalizowane w południowej części i w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej. Biała Lądecka nie doczekała się tych inwestycji - tłumaczy dr hab. Janusz Zaleski.

Jak podkreślał, w 2018 roku powstała analiza szesnastu możliwych lokalizacji dla suchych zbiorników. Przez protesty te zbiorniki jednak nie powstały. Nie wybudowano m.in. zbiornika przed tamą w Stroniu Śląskim, który był jedną z propozycji lokalizacyjnych ze studium z 2018 roku.

- W Raciborzu też zaczynaliśmy od tego, że ludność protestowała, wójt ogłaszał wojnę z rządem. Dzisiaj, jeżeli pojedziemy do wsi Nowe Nieboczowy, gdzie przesiedliła się znakomita większość mieszkańców dwóch wiosek, to oni sobie to bardzo chwalą. Przeniesione zostały bardzo ważne dla nich kulturowo (obiekty-red.), czyli cmentarz, kościół. Infrastruktura tej wioski wygląda teraz w ten sposób, że mieszkańcy Raciborza bardzo chętnie by się tam osiedlali. Myślę, że taki proces dialogu, dopiero potem planowania i przygotowywania inwestycji jest konieczny w Kotlinie Kłodzkiej - ocenił Zaleski.

Jak dodał, nigdy nie wyeliminujemy ryzyka powodzi do zera, ale jesteśmy w stanie redukować zagrożenie. - Nie było powtórki z 1997 roku. Racibórz, Kędzierzyn-Koźle, Opole, Wrocław nie poszły pod wodę z tego powodu, że nie zmarnowaliśmy tych dwudziestu kilku lat i ta infrastruktura się sprawdziła - podkreślił.

Generał Ryszard Grosset, były Komendant Główny Straży Pożarnej, za skandaliczną uważa sytuację z komunikacją podczas powodzi. - To są elementy infrastruktury krytycznej, naprawdę o wielkim znaczeniu. Od sprawności działania zapór zależy nie los jednej czy pięciu osób, tylko los czasami tysięcy bądź setek tysięcy ludzi - zwrócił uwagę.

Jak dodał, te zapory muszą być odpowiednio zabezpieczone. - Po pierwsze zdublowanymi systemami łączności, po drugie na pewno automatyką alarmowania, na pewno tam powinny być wilgotnościomierze, na pewno tam powinny być tensometry. Jakiekolwiek zmiany zachodzące w strukturze zapory powinny wywoływać natychmiastowe alarmy w jednostkach ratowniczych. Jest daleko idącym zaniedbaniem, że coś takiego nie funkcjonuje - powiedział i podkreślił, że nie jest to jedyne zaniedbanie. - Chociażby stan wałów o tym świadczy - dodał.

Zaleski wyjaśnił, że od powodzi w 1997 roku budujemy ochronę przed powodzią "od góry, czyli tak, jak woda płynie" i zaczynamy od głównych rzek, czyli Odry i Wisły. - Odrę mamy, jak widać, sprawdziło się. Wisła - mamy przygotowane projekty, pan minister Klimczak ogłosił w zasadzie, że powinniśmy ruszyć. Teraz przejdziemy na te dopływy, głównie groźne, jak Nysa Kłodzka. Tu już jest nawet decyzja ministerstwa infrastruktury i kierownictwa Polskich Wód, że Nysa Kłodzka jako dorzecze będzie priorytetem w kolejnych działaniach robienia porządku i ochrony przed powodzią, ale też przed suszą - tłumaczył.

Jak dodał, dobiega końca też realizacja projektu centrów operacyjnych w Wodach Polskich i integracji tych centrów z centrami operacyjnymi w IMGW. - Gdyby ta powódź mogła się spóźnić o rok, to mielibyśmy bardzo dobrze zintegrowane działanie IMGW i PGW Wody Polskie, tak jak to ma miejsce w Stanach Zjednoczonych, w Wielkiej Brytanii. Po raz pierwszy jest mowa, że jest szansa, aby w jednym miejscu, w jednym obiekcie funkcjonowali wspólnie pracownicy IMGW i pracownicy Wód Polskich zajmujący się operacjami zbiorników. Do tej pory "pogody" na to nie było - zakończył.