"Chrystos sia rażdaje". Premier złożył życzenia prawosławnym i grekokatolikom

- Chrystos sia rażdaje - Chrystus się rodzi. Wszystkim naszym współbraciom, rodakom, członkom Kościoła Wschodniego, prawosławnym i grekokatolikom, chciałbym złożyć najserdeczniejsze życzenia pełnych radości świąt Bożego Narodzenia - powiedział szef rządu na nagraniu zamieszczonym na stronie Kancelarii Premiera oraz na Twitterze.

Dodał, że polskie cerkwie leżą nie tylko w najpiękniejszych miejscach, regionach naszego kraju, ale stanowią też "nieodzowną, kluczową część naszej kultury". - Wzbogacają naszą kulturę i naszą narodową, państwową tożsamość. A dzielenie się prosforą przy wigilijnym stole i modlitwa przy ikonach, jest tak samo ważna i tak samo piękna, jak dzielenie się opłatkiem i modlitwa przy bożonarodzeniowej szopce - podkreślił.

- A muszę się też przyznać, że kutia jest od blisko 50 lat moją ulubioną potrawą i jednym z najbardziej smakowitych dań Bożego Narodzenia - dodał Morawiecki. Dołączył też do życzeń świątecznych, życzenia na 2018 rok.

"Z okazji Święta Bożego Narodzenia wszystkim wiernym chrześcijańskich Kościołów wschodnich życzę wiele radości, która wiąże się z rodzinnym przeżywaniem tego szczególnego czasu" - napisał z kolei prezydent Andrzej Duda. Przekazał "życzenia pokoju oraz trwałej i głębokiej nadziei płynącej z Narodzenia Chrystusa w Betlejem".

Andrzej Duda podkreślił, że Święta Narodzenia Pańskiego "wprowadzają w tajemnicę wiary, w atmosferę przepełnioną poczuciem wspólnoty". "Oby w rozpoczynającym się roku zawsze towarzyszyła państwu świadomość bliskości, szczęścia w rodzinie, a także życiowego zadowolenia" - wskazał.

Prezydent nawiązał też do obchodzonego w tym roku stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. "Niech ten wyjątkowy rok, w którym świętujemy stulecie odzyskania niepodległości, będzie dla państwa pomyślny, pełen satysfakcji osobistej i zawodowej, stanowiąc również okazję do refleksji nad dobrem naszej wspólnej Ojczyzny – Rzeczypospolitej" - napisał Andrzej Duda.

Prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich, między innymi grekokatolicy i staroobrzędowcy, obchodzą w sobotę wigilię Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego. Według danych soboru biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, w tym terminie, czyli trzynaście dni po katolikach, Boże Narodzenie świętuje ponad 90 procent cerkiewnych parafii w kraju.

Duchowni prawosławni zwracają uwagę, że kalendarz juliański jest o wiele starszy od gregoriańskiego (wprowadzonego w 1582 roku reformą papieża Grzegorza XIII) i był używany w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Od 2011 roku 6 stycznia, czyli dzień wigilii Bożego Narodzenia, jest w Polsce ustawowo wolny od pracy. Przypada bowiem w katolickie Święto Trzech Króli.

Boże Narodzenie chrześcijan wschodnich poprzedzał 40-dniowy post, bardzo ściśle przestrzegany, zwłaszcza przez ostatnie dni przed świętami i w samą wigilię. W wigilię niektórzy wierni powstrzymują się nawet od picia napojów, aż do spożycia uroczystej, postnej kolacji. Wierni Kościołów wschodnich mają kilka nazw wigilii. W zależności od regionu i tradycji, mówią na nią np. nawieczerie, soczelnik lub swiaty wieczer. Ta druga nazwa pochodzi od "socziwa", czyli gotowanej pszenicy polewanej miodem (według innych źródeł - soczystej kaszy), która była poprzednikiem współczesnej kutii robionej m.in. z maku i miodu, tradycyjnie zawsze obecnej na wigilijnym stole. Posiłek wigilijny rozpoczyna się od modlitwy i dzielenia prosforą. Prosfora (od greckiego "prosphero" - przynoszę) to chleb liturgiczny używany w Kościele wschodnim do konsekracji i komunii. Ma kształt małych, mieszczących się w dłoni krążków, po upieczeniu podobnych do malutkich bułeczek. Przygotowaniem i wypiekiem prosfor zajmują się np. mniszki z monasterów.

W Białymstoku - stolicy regionu gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych - odbędą się w sobotę po południu dwa spotkania dla osób, które z różnych względów nie mogą same przygotować, lub nie mają z kim spożyć wigilijnej kolacji. W jadłodajni prowadzonej przez Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia "Eleos" przygotowano posiłek dla osób bezdomnych i ubogich, zaś w Centrum Kultury Prawosławnej - wigilię dla samotnych, zorganizowaną z inicjatywy Bractwa św. Mikołaja. - Nasze drzwi są otwarte. Wszystkie osoby, które przyjdą, zechcą spędzić z nami ten czas, podzielić się prosforą i pośpiewać kolędy, są mile widziane - podkreślił dyrektor "Eleosu" w Białymstoku Marek Masalski. Dodał, że rokrocznie przychodzi wtedy do jadłodajni ośrodka około stu osób. Większość to stali podopieczni organizacji. Wydawane są im też świąteczne paczki.

Boże Narodzenie rozpoczynają też grekokatolicy mieszkający m.in. na Podkarpaciu. - Wieczerza wigilijna, podobnie jak u katolików obrządku łacińskiego, składa się z dwunastu dań i zaczyna po pojawieniu się pierwszej gwiazdki na niebie" - powiedział dziekan sanocki i proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy w Bieszczadach ks. Andrzej Żuraw. Zaznaczył, że uroczysty posiłek poprzedzi modlitwa i łamanie się prosforą, a na stole będą m.in. ryby, kilka rodzajów pierogów, żurek czy barszcz z uszkami, nie może zabraknąć też kutii. W nocy wielu prawosławnych i grekokatolików uda się do cerkwi na świąteczne nabożeństwa. Najczęściej zaczynają się one o północy lub o 2. w nocy z soboty na niedzielę.

Dokładnych danych, co do liczby prawosławnych w kraju, nie ma. Hierarchowie polskiej Cerkwi szacują, że wiernych jest 450-500 tys. W ostatnim spisie powszechnym, które to dane uznawane są jednak przez duchownych za niemiarodajne, przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób. Kościół greckokatolicki w Polsce liczy ponad 33 tys. wiernych, którzy zamieszkują m.in. województwa: podkarpackie, małopolskie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie, lubuskie i dolnośląskie. Również świętujący w tym czasie Boże Narodzenie staroobrzędowcy, to jedna z najmniejszych w kraju grup religijnych. Ocenia się, że jest ich 1-2 tys. Mieszkają głównie na Suwalszczyźnie.

Autor: js/adso / Źródło: PAP