Onet o "milionach dla swoich" z rządowego instytutu. Skorzystała fundacja wiceprezesa Ordo Iuris

Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego został powołany ustawą z 15 września 2017 roku. Jego głównym zadaniem jest rozdzielanie pieniędzy pomiędzy organizacje pozarządowe. Instytut działa przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Na czele NIW stoi Wojciech Kaczmarczyk związany od ponad 20 lat z działalnością pozarządową. Kaczmarczyk to - jak pisze Onet - "człowiek Piotra Glińskiego" wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, z którym wcześniej współpracował.

Portal przypomina, że jeszcze w czasie prac nad ustawą o Narodowym Instytucie Wolności wiele organów - między innymi Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Rzecznik Praw Obywatelskich - alarmowało, że Instytut "dysponuje dużą władzą, ogromnymi środkami, a pieniądze może rozdawać uznaniowo".

Onet przeanalizował, jakie organizacje otrzymały dotychczas pieniądze z NIW i wskazał na "polityczne powiązania nagrodzonych organizacji". "Okazuje się, że są to w większości organizacje katolickie, prawicowe, konserwatywne, a nawet skrajnie nacjonalistyczne. Większość z nich od lat otwarcie wspiera PiS, a niektóre są bezpośrednio powiązane z obecnym obozem rządzącym" - czytamy.

Portal opisuje między innymi postać Jana Zujewicza, który jest współzałożycielem powstałych w 2018 roku Fundacji Instytut Poznań i Stowarzyszenie "Projekt Poznań". Obie organizacje dostały w tym roku dotacje z NIW - odpowiednio 1 milion złotych i 700 tysięcy złotych. Wcześniej Zujewicz - pisze Onet - pracował przy kampanii wyborczej Szymona Szynkowskiego vel Sęka, obecnego wiceszefa polskiej dyplomacji, posła PiS.

CZYTAJ TAKŻE: Personalne i finansowe związki Ordo Iuris z siecią fundacji i stowarzyszeń. Ustalenia Konkret24 >>>

Do końca 2019 roku Zujewicz był szefem biura komunikacji Narodowego Instytutu Wolności. "Czyli jako działacz pozarządowy dostawał pieniądze od instytucji rządowej, w której pracował" - wyjaśnia Onet.

Ponad milion złotych - czytamy dalej - trafił do Fundacji Ośrodek Analiz Prawnych, Gospodarczych i Społecznych im. Hipolita Cegielskiego. Pieniądze miały być przeznaczone między innymi na stworzenie portalu fact-checkingowego i kampanię dotyczącą dezinformacji.

Szefem tej fundacji jest Tymoteusz Zych - wiceprezes konserwatywnego Instytutu Ordo Iuris, członek zespołu do spraw ochrony autonomii rodziny i życia rodzinnego w Ministerstwie Sprawiedliwości. "Zych również jest związany z Narodowym Instytutem Wolności, z którego dotację dostała jego organizacja - zasiada w Radzie NIW" - pisze Onet.

900 tysięcy złotych otrzymał Związek Stowarzyszeń "Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej". W tej organizacji Zych pełni funkcję wiceprezesa, a "jednym z członków jest Szymon Dziubicki, przyjaciel wiceministra finansów Piotra Patkowskiego, a prywatnie mąż wiceminister funduszy i polityki regionalnej Anny Gembickiej, która również zasiada w Radzie Narodowego Instytutu Wolności" - podaje portal.

Czytaj artykuł Konkret24 z 2019 roku: Beneficjenci Narodowego Instytutu Wolności >>>

Pieniądze z Narodowego Instytutu Wolności - prawie 900 tysięcy złotych, między innymi na rozwój portalu Kresy24.pl - popłynęły też do Fundacji Wolność i Demokracja. "Jej założycielem i byłym prezesem jest Michał Dworczyk, obecny szef Kancelarii Premiera Mateusza Morawieckiego, a w jej radzie zasiadał też między innymi Adam Lipiński, wiceprezes PiS" - przypomina Onet.

500 tysięcy złotych z NIW przypadło Stowarzyszeniu L4G, którego prezesem jest Konrad Hennig, naczelnik wydziału w Kancelarii Premiera i były kandydat PiS na radnego Łodzi. Jak podaje Onet, Hennig "był też jednym z organizatorów protestów przeciwko akcji 'Tęczowy Piątek' w Łodzi i ostrzegał wówczas przed 'destruktywną propagandą LGBT'".

Blisko 700 tysięcy złotych na "edukację młodzieży w zakresie wiedzy ekonomicznej i historycznej połączoną z rozwojem instytucjonalnym fundacji" trafiło do Fundacji Centrum im. Władysława Grabskiego, której prezesem jest Krzysztof Tenerowicz, działacz Solidarnej Polski Zbigniewa Ziobry.

Portal pisze też między innymi o blisko milionie złotych, który ma trafić do Stowarzyszenia Lornetka. Ta organizacja, powstała w 2019 roku, "była bezpośrednio zaangażowana w kampanię wyborczą Anny Gembickiej", posłanki PiS, która zasiada w Radzie Narodowego Instytutu Wolności - czytamy.

W tym samym roku powstało również Stowarzyszenie Europejskie Forum Wolności. "Jego przewodniczącą jest Berenika Grabowska, która jednocześnie sprawowała funkcję wiceprzewodniczącej Europejskich Młodych Konserwatystów, organizacji, w którą zaangażowany jest PiS" - pisze Onet. Do tego stowarzyszenia ma trafić niemal pół miliona złotych na "wzmocnienie Stowarzyszenia Europejskie Forum Wolności na rzecz realizacji jego działań misyjnych".

Z kolei w 2018 roku powstało Europejskie Centrum Projektów Pozarządowych, którego szefową jest Joanna Szydłowska, była pracowniczka Kancelaria Premiera za czasów PiS. Chwali się ona na swoim profilu na Twitterze zaangażowaniem w kampanię wyborczą Andrzeja Dudy. Jej organizacja otrzymała już blisko 900 tysięcy złotych na "wzmocnienie potencjału ekspercko-analitycznego" i "wsparcie instytucjonalne".

Onet opisuje również Fundację Świętokrzyski Instytut Samorządu Terytorialnego. Jej prezesem jest Rafał Pacanowski, działacz PiS z Włoszczowy. Portal, powołując się na doniesienia "Gazety Wyborczej", podał, że organizacja otrzymała 300 tysięcy złotych dotacji, chociaż została zarejestrowana tydzień przed rozpoczęciem naboru wniosków.

Jolanta Wierzbicka, kierownik Biura Komunikacji i Promocji Narodowego Instytutu Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego poinformowała w przesłanej tvn24.pl odpowiedzi, że "wszystkie uprawnione podmioty biorą udział w konkursach organizowanych przez NIW-CRSO na takich samych zasadach i są traktowane tak samo".

Dodała, że konkursy dotacyjne są organizowane w ramach: Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020, Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030, Programu Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych na lata 2018-2030.

"Zgodnie z art. 3 ust. 2 i 3 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 24 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2019r., poz. 688 z późn. zm.), krąg podmiotów uprawnionych do ubiegania się o środki z programów, których NIW-CRSO jest operatorem, obejmuje: organizacje pozarządowe, w tym w szczególności stowarzyszenia (w tym stowarzyszenia zwykłe), związki stowarzyszeń, fundacje oraz jednostki terenowe organizacji pozarządowych posiadające osobowość prawną, osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego, spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1468), które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników, spółdzielnie socjalne, koła gospodyń wiejskich" - przekazała kierownik Biura Komunikacji i Promocji NIW-CRSO.

Dodała, że "proces wyboru wniosków przeznaczonych do dofinansowania jest określony w art. 30 ustawy z 15 września 2017 r. o Narodowym Instytucie Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (Dz. U. z 2018 r., poz. 1813) oraz w rozdz. 2 UDPPiW i jest uszczegółowiony w regulaminie każdego konkursu". 

Wierzbicka wyjaśniła, że "wnioski przechodzą najpierw weryfikację formalną, a po pozytywnym zakwalifikowaniu – ocenę merytoryczną wykonywaną przez dwóch zewnętrznych ekspertów". Dodała, że w przypadku, gdy różnica ocen tych ekspertów przekracza 30% oceny wyższej, do oceny angażuje się trzeciego zewnętrznego eksperta.

"Z kolei kryteria oceny merytorycznej zostały zdefiniowane w art. 30 ust. 4 UoNIW i są identyczne, jak w konkursach UE realizowanych przez KE w Brukseli za pośrednictwem EACEA" - przekazała. 

Poinformowała, że "procedura przyznawania dotacji organizacjom pozarządowym przez NIW-CRSO w oparciu o przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie funkcjonuje od 2004 roku". "Corocznie jednostki administracji rządowej i samorządowej przekazują w ten sposób organizacjom środki na realizację zadań publicznych" - zaznaczyła. 

Z informacji przekazanej przez kierownik Biura Komunikacji i Promocji NIW-CRSO wynika, że wysokość dotacji w 2019 roku wyniosła 115 175 000,00 złotych. Dofinansowanie przyznano łącznie 905 beneficjentom. 

Natomiast w 2020 roku 170 316 000,00 złotych dofinansowania przyznano łącznie 1704 beneficjentom, w tym, w ramach Programu Wsparcia Doraźnego Organizacji Pozarządowych w Zakresie Przeciwdziałania Skutkom COVID-19, dofinansowanie w łącznej kwocie 9,9 milionów złotych przyznano 402 beneficjentom.